GENEL LİSELERDE GÖREV YAPAN ÖĞRETMENLERİN ÇOKKÜLTÜRLÜ YETERLİK ALGILARININ SOSYO-EKONOMİK STATÜLERİ AÇIDAN İNCELENMESİ

Yıl 2014, Sayı: 38, 95 - 111, 01.12.2014

Hülya Pehlivan

Öz

Bu çalışmanın amacı genel liselerde görev yapan öğretmenlerin çokkültürlü yeterlik algılarının öğretmenlerin sosyo-ekonomik statüleri açısından incelemektir. Araştırma kapsamında öğretmenlerin a) baba öğrenim durumu, b) baba mesleği, c) anne öğrenim durumu, d) anne mesleği, e) ailenin aylık gelir düzeyi ve f) ailelerine kıyasla sahip oldukları yaşam standardına bazında incelenmişlerdir. Araştırma Ankara ili merkez ilçelerde bulunan genel liseler üzerinde yürütülmüş ve 434 öğretmene ulaşılmıştır. Veri toplamak amacıyla Başbay ve Kağnıcı (2011) tarafından geliştirilmiş olan “Çokkültürlü Yeterlik Algıları Ölçeği” kullanılmıştır. Veri toplama amacıyla kullanılan ölçeğin alfa güvenirliği 0.92 olarak hesaplanmıştır. Verilerin analizinde tek yönlü varyans analizi ve Scheffe testi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, öğretmenlerin çokkültürlü yeterlik algıları a) baba öğrenim durumu, b) baba mesleği, c) anne öğrenim durumu, d) anne mesleği ve e) ailelerine kıyasla sahip oldukları yaşam standardına göre değişmemektedir. Öğretmen ailelerinin aylık gelir düzeyi bakımından ise gruplar arasında anlamlı farklılıklar elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

öğretmen, çokkültürlülük, çokkültürlü yeterlik algıları

AN ANALYSIS OF GENERAL HIGH SCHOOL TEACHERS’ MULTICULTURAL SELF-PERCEPTION IN TERMS OF THEIR SOCIO-ECONOMIC STATUS

Öz

This study aims at analysing the nulticultural self-concepts of teachers employed in general high schools from the perspective of their socio-economic status. Within the scope of the research, analyses were done on the basis of a) teachers’ father’s educational status, b) their father’s job, c) their mother’s educational status, d) their mother’s job, e) the level of their family income, and f) their standard of living compared to their family’s standard of living. The research was conducted in the general high schools located in the cental districts of Ankara, and a total of 434 teachers were reached for our purposes. The “Scale of Multicultural Efficacy Selfperception” developed by Başbay and Kağnıcı (2011) was employed for data collection. The Alpha reliability was found to be 0.92 for the scale used in data collection. The one-directional variance analysis and the Scheffe test were used for the anaysis of the data. The results obtained displayed that teachers’s perception of multicultural efficacy did not differ on the basis of a) teachers’ father’s educational status, b) their father’s job, c) their mother’s educational status, d) their mother’s job, and e) their standard of living in comparison to their family’s standard of living. On the other hand, significant differences were found in terms of their levels of monthly income.

Anahtar Kelimeler

teachers, culture, multiculturalism, multicultural education

Kaynakça

• Açıkalın, M. (2010). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Yeni Yaklaşımlar: Çokkültürlü ve Küresel Eğitim. Elemantary Education Online, 9(3), 1226-1237. [Online]: http://ilkogretim- online.org.tr (11. 05. 2013).
• Ada, S ve Ünal, S (1999). Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi. Yayın No:13. İstanbul: Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi Matbaası.
• APA (2002). Guidelines on multicultural education, training, research, practise, and organizational
• http://www.apa.org/pi/multiculturalguidelines/homepage.html. change for psychologists. 21 Ocak
• , Arsal, Z. (2010). İlköğretim Öğretmen Adaylarının Çok Kültürlü Eğitim İhtiyaçları. Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu II. 16-18 mayıs 2010. Hacettepe Üniversitesi, Beytepe-Ankara.
• Başbay, A ve Bektaş, Y. (2009). Çokkültürlülük Bağlamında Öğretim Ortamı ve Öğretmen yeterlikleri. Eğitim ve Bilim. Vol:34. Sayı: 152. 30-43.
• Başbay, A ve Kağnıcı, D.Y. (2011). Çokkültürlü Yeterlik Algıları Ölçeği: Bir Ölçek geliştirme Çalışması. Eğitim ve Bilim. Cilt: 36. Sayı:161. Sayfa: 199-212.
• Banks, J.A (1995). Multicultural Education: Historical Development, Dimensions, and Practice. In J.A.
• Banks , J.A (2002). Transforming the mainstream curriculum. Educational Lidership. 4- 8.
• Camadan, F ve Duysak, A (2010). Farklı Programlardaki Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik
• Karşılaştırılması: Rize Üniversitesi Örneği. International Conference on New Trends in Education and Their Implications. 11-13 November, 2010. Antalya / Turkey.
• Açısından Cırık, İ. (2008). Çok kültürlü Eğitim ve Yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 34, 27-40.
• Coşkun, M. K. (2012). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmen Adaylarının Çok Kültürlü Eğitime Yönelik Tutumları (İlahiyat-Eğitim DKAB Karşılaştırması). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 34, 33- 41.
• Demir, S. (2012). Çok Kültürlü Eğitimin Erciyes Üniversitesi Öğretim Elemanları İçin Önem Derecesi. Turkish Studies. Vol:7/4, 1453-1475.
• Doytcheva, M (2009). Çokkültürlülük. (Çev. Tuba Akıncılar Onmuş). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Durugönül, E. (2012). Çokkültürlülüğü Yeniden Tanımlamak: Almanya Örneği. Contemporary Online Language Education Journal. 2(2), 17-28.
• Erden, M. (1998). Öğretmenlik Mesleğine Giriş. İstanbul: Alkım Yayınları.
• Erzurumlu, S. (2008). Çokkültürcülük Politikası ve Kanada’da Çokkültürcülük. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Gay, G. (1994). A Synthesis of scholarship in Multicultural education. [Online] 13 Kasım 2006. URL http://www.ncrel.org/sdrs/areas/issues/educatrs/leadrshp/le0gay.htm.
• Gay, G. (2001). Preparing For Culturally Responsive Teaching. Journal of Teacher Education, Vol: 53, No:2, 106-116.
• Grand, N. (1997). Some Problems of Identity and Education: A Comparative Examination of Multicultural Education. Comparative Education. Taylor & Francis, Ltd. Vol:33., No: 1. Pp: 9-28.
• Gerek, R. (2006). Düziçi Anadolu Öğretmen Lisesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş: Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güvenç, B. (1994). Kültür ve İnsan. (Altıncı Baskı).İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Hoşgörür, V., Kılıç, Ç ve Dündar, H. (2002). Kırıkkale Üniversitesi Sınıf Öğretmenliği Programı Öğrencilerinin öğretmenlik Mesleğine Karşı Tutumları. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 16, 91-100.
• Herring, R.D & White, L.M (1995) School counselors, teachers, and culturally compatible classroom: Partnerships in multicultural Education. Journal of Humanistic Education and Development, 34(2), 52-65. 28 kasım 2006 tarihinde EBSCOhost veri tabanından alınmıştır.
• Jackson, R (2004) Intercultural education and recent Europen pedagogies of religious education. Intercultural education, 15(1), 30-35.
• Karasar, N. (1994). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar İlkeler, Teknikler. Ankara: 3 A Araştırma, Eğitim Danışmanlık Ltd.
• Kymlicka, W. (1998). Çokkültürlü Yurttaşlık: Azınlık Haklarının Liberal Teorisi.(Çev: Abdullah Yılmaz) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• McCarth, C. (1990). Multicultural education, minority identities, textbooks, and the challenge of curriculum reform. Journal of Education. 172(2), 118-129.
• Özhan, İ. (2006). Farklılaşmanın Özel Görünümleri Olarak Çokkültürlülük ve Çokkültürcülük. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Parekh, B. (2002). Çokkültürlülüğü Yeniden Düşünmek. Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Polat, S. (2009). Öğretmen Adaylarının Çok Kültürlü Eğitime Yönelik Kişilik Özellikleri. International Online Journal of Educational Sciences. 1(1), 154-164.
• Sultana, Q. (1994). Eveluation of multicultural education’s understanding and Knowledge in freshman level preservice . Annual Meeting of The Mid-South Educational research Association. ERIC Digest ED 117413813262
• Şahin, A.E. (2011). Meslek ve Öğretmenlik. Eğitim Bilimine Giriş. (Ed: Veysel Sönmez). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şişman, M. (2002). Örgütler ve Kültürler. Ankara: Pegema yayıncılık.
• Tamer Gencer, Z. (2011). Çok Kültürlü Toplumlarda İletişim: Divriği Örneği. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi. Sayı:1, 186- 205.
• Yakışır, A.N. (2009). Modern Bir Olgu Olarak Çokkültürlülük. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yalçın, C. (2002). Çokkültürcülük Bağlamında Türkiye’den Batı Avrupa Ülkelerine Göç. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt:26. No: 1. 45-60.
• Yazıcı, S., Başol, G. ve Toprak, G. (2009). Öğretmenlerin Çokkültürlü Eğitim Tutumları: Bir Güvenirlik ve Geçerlilik Çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi., 37, 229-242.