HAYAT BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMI ÖĞELERİNİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2012, Sayı: 33, 36 - 51, 01.12.2012

Gamze Alak Ahmet Nalçacı

Öz

Bu araştırma, Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı Öğelerinin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmada betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Hayat Bilgisi Öğretim Programı Öğelerinin değerlendirilmesinde verileri toplamak amacıyla anket hazırlanmıştır. Araştırmanın örneklemini 2010–2011 öğretim yılı bahar döneminde Erzurum ili merkez ve ilçelerinde bulunan ilköğretim okullarında görev yapan 380 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Sınıf öğretmenlerinin cinsiyet değişkeni açısından Hayat Bilgisi Öğretim Programı Öğelerine ilişkin görüşleri arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığını belirlemek amacıyla t testi; kıdemleri, mezun oldukları okul, okutulan sınıf düzeyi, sınıf mevcudu ve program geliştirmeye yönelik hizmet içi eğitim alma durumuna ilişkin görüşleri arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığını belirlemek amacıyla tek yönlü varyans analizi yapılmıştır. Elde edilen bulgulara dayalı olarak sınıf öğretmenlerinin Hayat Bilgisi Öğretim Programı Öğelerine ilişkin görüşlerinin cinsiyet, meslekteki kıdem, mezun oldukları okul ve okuttukları sınıflardaki öğrenci mevcuduna ilişkin görüşleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Okutulan sınıf düzeyi ve hizmet içi eğitim alma durumlarına göre anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İlköğretim, Hayat Bilgisi Ders Programı, Kazanım, Tema, Etkinlikler, Ölçme ve Değerlendirme

ASSESSMENT OF ELEMENTS RELATING THE INSTRUCTIONAL PROGRAM OF SOCIAL STUDIES AS A SCHOOL SUBJECT BASED ON THE VIEWS OF TEACHERS

Öz

This research has been carried out in order to make an assessment of the elements of the instructional program of social studies based on the views of the teachers. The descriptive scanning model has been conducted throughout the study. A survey has been arranged so as to gather the related data in assessing the elements of the instructional program of social studies. The sampling of the study consists of 380 primary school teachers working in Erzurum and its towns during the spring semester of 2010-2011 instructional term. T test and oneway variant analysis have been applied, respectively in order to determine whether any significant diversity exists or not among the views of the primary school teachers about the elements of the instructional program of social studies in terms of the variable gender, and to reveal whether there is any significant difference among the views of primary school teachers regarding the graduated school, the level of the class they are responsible for, total number of students in their classes and in-service seminars for developing programs. Based on the findings, there has not been encountered with any significant differences between the views of the primary school teachers on the elements of the instructional program of social studies and those about gender, seniority, the total number of students at the classes they are responsible for and the graduated schools. A significant distinction has been determined based on the level of the class they teach and the in-service trainings.

Anahtar Kelimeler

Primary Instruction, Course Program of Social Studies, Acquisition, Theme, Activities, Measuring and Evaluating

Kaynakça

• Acat, B., Anılan, H., Girmen, P. ve Anagün, S. (2005). Öğretmen adaylarının ilköğretim hayat bilgisi programında yer alan becerilere sahip olma düzeylerine ilişkin görüşleri (Eskişehir ili örneği). Eğitimde Yansımalar VIII. Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu, Erciyes Üniversitesi Sabancı Kültür Sitesi, Kayseri, 394- 405.
• Arslan, M. (2000). Cumhuriyet dönemi ilköğretim programları ve belli başlı özellikleri. Milli Eğitim Dergisi, 146.
• Asan, A. ve Güneş, G. (2000). Oluşturmacı öğrenme yaklaşımına göre hazırlanmış örnek bir ünite etkinliği. Mili Eğitim Dergisi, 147.
• Aykaç, N. (2011). Hayat bilgisi dersi öğretim programında kullanılan yöntem ve tekniklerin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Sinop ili örneği ). Kastamonu Eğitim Dergisi, 1(19), 113-126.
• Bayram, H. (2005). 1998 Hayat bilgisi dersi programı ile 2004 hayat bilgisi dersi programının etkililiğine ilişkin öğretmen adayı görüşleri. Eğitimde Yansımalar VIII: İlköğretim Programlarının Değerlendirilmesi Sempozyumu, Erciyes Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Kayseri, 446-457, Tekısık Eğitim Araştırma Vakfı, Ankara.
• Bektaş, M. (2007). Hayat Bilgisi Dersinde Ailelerin Çoklu Zekâ Kuramı Hakkında Bilgilendirilme Biçimlerinin ve Öğrencilerin Farklı Baskın Zekâ Gruplarında Yer Almalarının Proje Başarıları ve Tutumlarına Etkisi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Bektaş, Ö. (2001). Hayat Bilgisi Öğretimi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erzurum.
• Belet, D. (1999). İlköğretim Kurumlarında Uygulanan Hayat Bilgisi Programının Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi. Eskişehir.
• Çakır, G. (2007). Yeni Hayat Bilgisi Programında Yer Alan Kazanımların Önerilen Etkinlikler Çerçevesinde Gerçekleştirilebilme Düzeyinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Elazığ.
• Demir, S. (2007). İlköğretim Okulu Hayat Bilgisi Dersi Programının Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi (Kayseri Ili Örneği). Yüksek lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Malatya.
• Derman, A. (2007). Kimya Öğretmenleri Adaylarının Öz Yeterlilik Algıları ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Konya.
• Erkan, S. (1996). Cumhuriyetten günümüze ilkokul programları ve hayat bilgisi programı. Çağdaş Eğitim, 21 (220), 19–24.
• Genç, S. Z. ve Kıncal, R.Y. (2005). Hayat bilgisi dersi ünitelerindeki vatandaşlık insanları ve demokrasi eğitimi ile ilgili hedeflerin analizi (1998 ve 2004 taslak programa göre). XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Gömleksiz, M. N. ve Bulut, İ. (2007). Yeni hayat bilgisi dersi öğretim programının uygulamadaki etkililiğinin değerlendirilmesi. Milli Eğitim, 173, 67-88.
• Gülaydın, G. (2002). 1998 İlköğretim Hayat Bilgisi Dersi Programına İlişkin Öğretmen Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
• Gültekin, M. ve Çubukçu, Z. (2008). İlköğretim öğretmenlerinin hizmet içi eğitime ilişkin görüşleri. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 185-201.
• Gültekin, M., Çubukcu, Z. ve Dal, S. (2010). İlköğretim öğretmenlerinin eğitim-öğretimle ilgili hizmetiçi eğitim gereksinimleri. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 131-152.
• Güneş, T. ve Demir, S. (2007). İlköğretim müfredatındaki hayat bilgisi derslerinin, öğrencileri fen öğrenmeye hazırlamadaki etkileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 169-180.
• Güven, S. (2010). İlköğretim hayat bilgisi dersi ders ve öğrenci çalışma kitaplarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 35(156), 84-95.
• Karabağ, G. (2006). Hayat bilgisi öğretim programı. Öztürk. C. (Ed). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Yapılandırmacı Bir Yaklaşım (ss.51-69). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Karasar, N. (2000). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (10.Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
• Kayalar, D. (2007). İlköğretim 1. 2. ve 3. Sınıf Hayat Bilgisi Ders Programının Öğretmen Görüşlerine Dayalı Olarak Değerlendirilmesi (Kars İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kars.
• Korkmaz, İ. (2006). Yeni ilköğretim programının öğretmenler tarafından değerlendirilmesi. Gazi üniversitesi Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi Bildiri Kitabı, Kök Yayıncılık 1(2), 249-260.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2009). İlköğretim 1, 2 ve 3. sınıflar hayat bilgisi dersi öğretim programı ve kılavuzu. Ankara.
• Nalçacı, A. (2006). İlköğretim 6. ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Programındaki Coğrafya Konularının Öğretmen ve Öğrenci Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erzurum.
• Nalçacı, A. (2009). Hayat bilgisi dersi öğretim programı. Tay. B. (Ed). Hayat Bilgisi Öğretimi. Ankara: Maya Akademi.
• Ocak, G. ve Beydoğan, H. Ö. (2005). İlköğretim okulları 3. sınıf hayat bilgisi ders içeriğinin amaçlarla tutarlılık ve öğrenci seviyesine uygunluk açısından yeterlilik düzeyi (standart belirleme (Erzurum il örneği). Gazi Üniversitesi Kirşehir Eğitim Fakültesi, 6(1), 109- 132.
• Ocak, G. ve Gündüz, M. (2006). 1998-2005 Hayat bilgisi ders programlarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Afhonkarahisar İl Örneği). Milli Eğitim, 172, 40- 54.
• Özçetin, A. (2000). 1998 İlköğretim Hayat Bilgisi 3. Sınıf Programının Öğretmen Görüşleri Açısından Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Onsekizmart Mart Üniversitesi. Çanakkale.
• Özdemir, M. (1998). Hayat Bilgisi Öğrenme ve Öğretme Etkinlikleri (1. Basım). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Özden, Y. (2005, Kasım). 2004 Yeni hayat bilgisi programının, öğretmen görüşleri esas alınarak değerlendirilmesi (Samsun ili örneği). Eğitimde Yansımalar VIII: Yeni İlköğretim Programlarının Değerlendirilmesi Sempozyumu, Erciyes Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Kayseri. 440-445, Tekışık Eğitim Araştırma Vakfı, Ankara.
• Özden, Y. (2006). 2004 Hayat Bilgisi Pilot Programının, 1998 Hayat Bilgisi Programıyla Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Samsun.
• Öztürk, C. ve Dilek, D. (2004). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretim programları. Öztürk, C. ve Dilek, D. (Ed). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (ss.47-82). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Sabancı, A. ve Şahin, A. (2005). Öğretmenin etkinlik odaklı hayat bilgisi öğretiminde sınıf yönetimi değişkenleri açısından değerlendirilmesi: Bilen öğretmenden bulduran öğretmene doğru. Eğitimde Yansımalar: VIII. Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu, Kayseri Erciyes Üniversitesi. Ankara: Sim Matbaası.
• Senemoğlu, N. (1987). Bilişsel Giriş Davranışları ve Dönüt-Düzeltmenin Erişiye Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Sönmez, V. (1997). Hayat Bilgisi Öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şahin, Ç. (2006). Cumhuriyet dönemi ilköğretim programlarında esnek program uygulanması. Milli Eğitim, 171, 167-171.
• Şahin, Ç. ve Sever, R. (2005). Hayat bilgisi dersi genel amaçlarının Avrupa birliği eğitim politikalarına uyum düzeyi. Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi,11.
• Şahin, İ., Turan, H. ve Apak, Ö. (2005). Yeni hayat bilgisi programının kuramsal çerçevesinin ve pilot okullardaki öğretmenlerce uygulanabilme düzeyinin yapılandırmacı eğitim kuramıyla karşılaştırılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Denizli.
• Tay, B. (2007). Öğrenme stratejilerinin hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi dersinde akademik başarıya etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 35 (173), 87–102.
• Tuncer, Ö. (2009). İlköğretim 3. Sınıf Hayat Bilgisi Öğretim Programının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı. Aydın.
• Türkeş, S. (2008). İlköğretim 1. Kademe 1–3 Sınıf Hayat Bilgisi Dersinde Yer Alan Okul Heyecanım Temasının Kazanımlarının Gerçekleşme Düzeyine İlişkin Öğretmen Görüşleri (Balıkesir İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Uğur, T. (2006). 2005 İlköğretim 1., 2. ve 3. Sınıflar Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programına ilişkin Öğretmen Görüşleri (Uşak İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Afyonkarahisar
• Ural, A. ve Kılıç, İ. (2005). Bilimsel Araştırma Süreci ve Spss İle Veri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yanpar, T. (2009). Etkili ve anlamlı öğrenme için kuramsal yaklaşımlar ve yapılandırmacılık. C. Öztürk (Ed). Sosyal Bilgileri Öğretimi (ss.51-76), Ankara: Pegem A Akademi.
• Yel, S., Gökbulut, Y. ve Güven. S. (2006, Nisan). 4. ve 5. Sınıf sosyal bilgiler programına ilişkin öğretmen görüşleri. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, 465–475, Ankara: Kök Yayıncılık.
• Yel, S., Taşdemir, A. ve Yıldırım, K. (2009). Sosyal bilgiler öğretiminde öğretim strateji, yöntem ve teknikler. B. Tay ve A. Öcal (Ed). Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi (ss.37-90). Ankara: Pegem A Akademi.
• Yıldırım, C. M. (2006). Yeni ilköğretim programının değerlendirilmesi. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi Bildiri Kitabı, Kök Yayıncılık 1(2), 261-268.