TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ ÖZEL ALAN YETERLİK ALGILARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2010, Sayı: 27, 123 - 136, 01.12.2010

Eyyup Coşkun Bayram Özer , Esra Nur Tiryaki

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkçe öğretmeni adaylarının özel alan yeterlilik algılarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesidir. Çalışmadaki veriler, araştırmacılar tarafından geliştirilen “Türkçe Öğretmenliği Özel Alan Yeterlik Algısı Ölçeği” aracılığıyla toplanmıştır. Beşli likert tipindeki ölçeğin güvenirlik katsayısı .97 olarak belirlenmiştir. Araştırmanın evreni, Türkçe Eğitimi bölümlerinde öğrenim görmekte olan 4. sınıf öğrencileri, örneklemi ise 7 ayrı üniversiteden 289 Türkçe öğretmeni adayıdır. Araştırmanın sonuçlarına göre Türkçe öğretmeni adaylarının yeterlik algısı ortalamaları alanlara göre 5 puan üzerinden şöyledir: (a) Türkçe öğretim sürecini planlama ve düzenleme (4.05), (b) Dil becerilerini geliştirme (4.26), (c) Dil gelişimini izleme ve değerlendirme (4.12) (d) Okul, aile ve toplumla işbirliği yapma (4.0), (e) Türkçe alanında mesleki gelişimini sağlama (4.09). Araştırmada yeterlik alanları arasında orta ve yüksek düzeyde bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Ayrıca özel alan yeterlik algılarında cinsiyet, öğrenim görülen lise türü, bölümü tercih sırası ve akademik başarıya göre anlamlı bir farklılık olmadığı; ikinci öğretimde öğrenim gören öğrencilerin yeterlik algılarının birinci öğretimdeki öğrencilerden daha yüksek olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretmeni adayları, öğretmen yeterlikleri, özel alan yeterlilikleri

AN EVALUATION OF COMPETENCY PERCEPTIONS OF PROSPECTIVE TURKISH TEACHERS

Öz

The aim of this study was to determine the competencies of special field of prospective Turkish teachers and evaluate these competencies in terms of various variables. In the study data was collected by “Perception Scale for Turkish Teachers on Special Field Competencies” developed by the researchers. The scale is a five-item Likert-type scale consisting of 165 items. Reliability coefficient of the scale was found to be .97. The population of the study consisted of 4th grade students enrolled in Turkish Teaching departments. The sampling of the study consisted of a total of 289 prospective Turkish teachers enrolled in 7 different universities. The results of the study indicated that, over 5 points, average competency perception of prospective Turkish teachers were as follows: a) Planning and organization of Turkish teaching process (4.05), b) Developing language skills (4.26), c) Monitoring and evaluation of language development (4.12), d) Cooperation with the school, family and society (4.0), e) Providing professional development in the field of Turkish (4.09). There was a moderate and high degree of relationship between content knowledge competencies. It was found that among special content knowledge competency areas, there was no significant relationship according to gender, type of high school graduated from, order of the current department in university entrance and academic achievement; however, competency perceptions of the students enrolled in evening course program were higher than those of normal program students.

Anahtar Kelimeler

Prospective Turkish teachers, teacher competencies, special content knowledge competencies

Kaynakça

• Aktağ, I. ve Walter J. (2005). Öğretmen Adaylarının Mesleki Yeterlilik Duygusu. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, III (4), 127-131.
• Alcı, B. (2007). Yıldız Teknik Üniversitesi Öğrencilerinin, Matematik Başarıları ile Algıladıkları Problem Çözme Becerileri, Öz Yeterlik Algıları Bilişüstü Özdüzenleme Stratejileri ve ÖSS Sayısal Puanları Arasındaki Açıklayıcı ve Yordayıcı İlişkiler Örüntüsü.Yayımlanmamış Doktora Tezi.Yıldız Teknik Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Alkan, M. (2009). Türkçe Derslerinde (1-5. Sınıflar) Metin İşleme Sürecinin Değerlendirilmesi.Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Hatay.
• Altunçekiç,A., Yaman S. ve Koray Ö. (2005). Öğretmen Adaylarının Öz-Yeterlik İnanç Düzeyleri ve Problem Çözme Becerileri Üzerine Bir Araştırma (Kastamonu İli Örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 13 (1), 93-102.
• Baloğlu, N. (2002). Türkiye’de İlköğretim Birinci Kademede Görevli Sınıf Öğretmenlerinin Davranış Yönetimi Yeterlikleri. G.Ü. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 21-29.
• Berkant, H. G. ve Ekici G. (2007). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretiminde Öğretmen Öz-Yeterlik İnanç Düzeyleri İle Zekâ Türleri Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Çukurova Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (1), 113–132.
• Cerrah, L., Özsevgeç T. ve Ayas A. (2005). Biyoloji Öğretmen Adaylarının Lise II Öğretim Programı Konusundaki Bilgi Düzeyleri. Trabzon Örneklemi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (9), 15-25.
• Coşkun, E., Gelen, İ. ve Öztürk, E. P. (2009). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Öğretimi Planlama, Uygulama ve Değerlendirme Yeterlik Algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (12), 140-163.
• Çapri, B. ve Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen Adaylarının Öğretmenliğe İlişkin Tutum ve Mesleki Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Program ve Fakültelerine Göre İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (15), 33-53.
• Dede, Y. (2008). Matematik Öğretmenlerinin Öğretimlerine Yönelik Yeterlik Algıları”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (4), 741-757.
• Gelbal, S. ve Kelecioğlu, H. (2007). Öğretmenlerin Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri Hakkındaki Yeterlik Algıları ve Karşılaştıkları Sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 135-145.
• Gelen, İ. ve Özer, B. (2008). Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterliklerine Sahip Olma Düzeyleri Hakkında Öğretmen Adayları ve Öğretmenlerin Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (9), 39-55.
• Gürcan, A. (2005). Bilgisayar Özyeterliği Algısı İle Bilişsel Öğrenme Stratejileri Arasındaki İlişki. Eğitim Araştırmaları, 19, 179-193.
• Gökçe, E. (2003, Mayıs). İlköğretim Öğretmenlerinin Yeterlikleri. Eğitimde Yansımalar-VII. Çağdaş Eğitim Sisteminde Öğretmen Yetiştirme Ulusal Sempozyumu. Cumhuriyet Üniversitesi Kültür Merkezi Sivas. Öğretmen Hüseyin Hüsnü Tekışık Eğitim ve Araştırma Geliştirme Vakfı Yayınları:8, 181–204.
• Karaca, E. (2004). Öğretmen Adaylarının Planlama ve Öğretim Süreci Yeterliklerine İlişkin Algıları. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004. 10.06.2009 tarihinde http://www.pegem.net/akademi/index.aspx adresinden alınmıştır.
• Karacaoğlu, Ö. C. (2008). Öğretmenlerin Yeterlilik Algıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (I), 70-97.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri: Kavramlar, İlkeler, Teknikler. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kahyaoğlu, M. ve Yangın S. (2007). İlköğretim Öğretmen Adaylarının Mesleki Özyeterliklerine İlişkin Görüşleri. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (1), 73-84.
• Kuğuoğlu, İ. H. (2004, Temmuz). Sınıf Öğretmenliği Mezunu Aday Öğretmenlerin Kendi Algılarına Göre Sınıf Yönetimi Alanındaki Yeterliklerini Algılamalarına Dair Görüşleri ve Önerileri. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. 10.06.2009 tarihinde http://www.pegem.net/akademi/index.aspx adresinden alınmıştır.
• Matyar, F., Denizoğlu P. ve Özcan M. (2008). Sınıf Öğretmenliği ABD’de Okuyan 4. Sınıf Öğrencilerinin İlköğretim Birinci Kademe Fen ve Teknoloji Dersine İlişkin Alan Bilgilerinin Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 17, (1), 303-312.
• MEB (1997). Öğretmen Yetiştirme ve Eğitiminin Temel Esasları. Ankara: MEB Yayınları.
• MEB (2008). Öğretmenlik Yeterlikleri, Öğretmenlik Mesleği Genel ve Özel Alan Yeterlikleri. Ankara: MEB Yayınları.
• Nazlıçiçek, N. ve Akarsu F. (2008). Fizik, Kimya ve Matematik Öğretmenlerinin Değerlendirme Araçlarıyla İlgili Yaklaşımları ve Uygulamaları. Eğitim ve Bilim, 33 (149), 18-29.
• Öcal, A. (2007). İlköğretim Aday Öğretmenlerinin Deprem Bilgi Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (13), 104–110.
• Sözer, E. (1991). Türk Üniversitelerinde Öğretmen Yetiştirme Sistemlerinin Öğretmenlik Davranışlarını Kazandırma Yönünden Etkililiği. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Basımevi.
• Sünbül, A. M. ve Coşkun A. (2009). Öğretmen Yeterlik Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Bir Araştırma Örneği. 15.06.2009 tarihinde http://tef.selcuk.edu.tr/salan/sunbul/f/f17.doc adresinden alınmıştır.
• Taşdemir, M. (2007). Sınıf Öğretmenlerinin Okul, Meslektaşları ve Kendi Mesleki Yeterliklerini Algılamaları. Milli Eğitim, (174), 171-192.
• Uşak, M. (2005). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Çiçekli Bitkiler Konusundaki Pedagojik Alan Bilgileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi.Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Üstüner, M., Demirtaş H., Cömert M. ve Özer N. (2009). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Öz- Yeterlik Algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, (17), 1- 16.
• Vardarlı, G. (2005). İlköğretim II. Kademe Öğrencilerinin Genel Özyeterlik Düzeylerinin Yordanması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• Yeşil, R. (2009). Sosyal Bilgiler Aday Öğretmenlerinin Sınıf İçi Öğretim Yeterlikleri (Kırşehir Örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (1), 23-48.