Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Sözlü Tarih Çalışmasından Edindikleri Kazanımlara İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2021, Sayı: 51, 245 - 265, 30.06.2021

Hülya Gölgesiz Gedikler

https://doi.org/10.53444/deubefd.828001

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı Sosyal Bilgiler Öğretiminde Tarihsel Kanıt, Yerel ve Sözlü Tarih dersi kapsamında gerçekleştirilen örnek bir sözlü tarih uygulamasının kazanımlarına ilişkin sosyal bilgiler öğretmen adaylarının görüşlerini incelemektir. Nitel desenlerden biri olan bütüncül tek durum çalışmasının kullandığı bu araştırmada çalışma grubunu Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Anabilim Dalı’nda 2019 -2020 öğretim yılında araştırmacının yürüttüğü dersi alan 18 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırma verileri öğretmen adaylarının ortaya koydukları ürünler, çalışma sürecinde tuttukları günlükler ve yarı yapılandırılmış görüşme formuyla gerçekleştirilen odak grup görüşmelerinden elde edilmiş, verilerin değerlendirilmesi ve yorumlanmasında içerik analizi uygulanmıştır. Araştırma bulguları öğretmen adaylarının gerçekleştirdiği sözlü tarih çalışmasıyla önemli kazanımlar sağladığını ve sözlü tarih yönteminin tarih konularının öğretiminde güçlü bir etkiye sahip olduğunu ortaya koymuştur. Bulgular doğrultusunda lisans eğitiminde sosyal bilgiler öğretmen adaylarına sözlü tarih çalışmalarını deneyimlemeleri için daha çok fırsat sunulması gerektiği önerisinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

sözlü tarih, sosyal bilgiler eğitimi, tarih eğitimi, öğretmen eğitiminde yeni yaklaşımlar

An Investigation of Social Studies Teacher Candidates' Opinions Regarding Their Achievements from Oral History Activity

Öz

The aim of this research was to examine the views of social studies teacher candidates as regards to the objectives of a model oral history activity carried out within the scope of the course. The research used a holistic single-case study design and a qualitative research pattern. The study group was composed of 18 teacher candidates, who took the course taught by the researcher in the 2019-2020 academic year at the Department of Social Studies Teaching, Faculty of Education, Ege University. The research data was obtained from the materials generated by the teacher candidates, the diaries they kept during the study process, and the focus group interviews conducted with a semi-structured interview form. Content analysis was applied in the evaluation and interpretation of the data. The research findings revealed that teacher candidates acquired significant objectives through oral history studies and that the oral history method had a strong impact on the teaching of historical topics.

Anahtar Kelimeler

oral history, social studies education, history education, new approaches in teacher education

Kaynakça

• Referans1 Açıkalın, M. (2018). Araştırmaya dayalı sosyal bilgiler öğretimi (2. Baskı). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Referans2 Akbaba, B. ve Kılcan, B. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sözlü tarih çalışmalarına yönelik tutumları. İlköğretim Online, 13(3), 746-758.
• Referans3 Aktın, K. ve Sağlam-Tekir H. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sözlü tarih yapmakla ilgili deneyimleri. International Online Journal of Educational Sciences, 10 (2), 295-310. DOI: https://doi.org/10.15345/iojes.2018.02.020
• Referans4 Beldağ, A. ve Balcı, M. (2017). Sosyal bilgiler öğretiminde sözlü tarih yönteminin kullanımı: Nitel bir çalışma. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9, 176 -189.
• Referans5 Blanchard, R. A., Senesh, L. ve Patterson-Black, S. (1999). The organic social studies curriculum and the 1994 NCSS standards: A model for linking the community and the world. The Social Studies, 90 (2). 63 -67.
• Referans6 Busby, R. S. (2011). Learning through doing: preservice teacher training in historical inquiry through oral history projects. The Oral History Review, 38 (1), 1-10 doi: 10.1093/ohr/ohr048
• Referans7 Caunce, S. (2017). Sözlü tarih ve yerel tarihçi (3. Baskı, Çev. B.C. Bilmez ve A. Yalçınkaya). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Referans8 Creswell, J.W. (2016). Nitel Arştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma desenleri (3. Baskı, Çev. Ed. M. Bütün ve S.B.Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Referans9 Crocco, M. S. (1998). Putting actors back on stage: oral history in the secondary school classroom. The Social Studies, 8 (1), 19–24 DOI: 10.1080/00377999809599817
• Referans10 Çelik, H. (2018). Prospective social studies teachers’ evaluations of their own oral history experiences related to turkey’s recent history. Journal of Education and Training Studies, 6 (10), 123 -132 doi:10.11114/jets.v6i10.3457
• Referans11 Çelikkaya, T. ve Kuş, Z. (2009). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kullandıkları yöntem ve teknikler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 741-758.
• Referans12 Dayton-Wood, A., Hammonds, L., Matherson, L., & Tollison, L. (2012). Bridging gaps and preserving memories through oral history, research and writing. English Journal, 101(4), 77-82.
• Referans13 Demircioğlu, E. (2016). Teacher candidates’ attitudes to using oral history in history education. Journal of Education and Training Studies, 4 (6), 184 -191.
• Referans14 Demircioğlu, İ. H. (2007). Tarih öğretiminde öğrenci merkezli yaklaşımlar (2.Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Referans15 Dere, İ. ve Alkaya, S. (2017). Sosyal bilgiler derslerinde tıp tarihi konularının sözlü tarihle öğretimi. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 6 (6), 504-522.
• Referans16 Dere, İ. ve Emeksever, A. (2018). Hayat bilgisi derslerinde sözlü tarihle kültürel mirasın öğretimi. Gelecek Vizyonlar Dergisi, 2(4), 40 -47.
• Referans17 Dere, İ. (2018). Sosyal bilgiler lisans eğitiminde sözlü tarih: örnek bir uygulama. International Online Journal of Educational Sciences, 10 (3), 243-262 DOI: https://doi.org/10.15345/iojes.2018.03.016
• Referans18 Dere, İ. (2019). Sosyal bilgilerde sözlü tarih. İçinde T. Çelikkaya, Ç.Ö. Demirbaş, T. Yıldırım ve H. Yakar (Ed.) Yeni program ve ders içeriklerine göre sosyal bilgiler öğretimi II, (ss. 407 -431). Ankara: Pegem.
• Referans19 Dere, İ. ve Dinç, E. (2018). Yapılandırmacı bir öğrenme ve öğretme yöntemi olarak sözlü tarihin sosyal bilgiler derslerine entegrasyonu. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 115-127 DOI: 10.17679/inuefd.335686
• Referans20 Dilek, D. (2002). Tarih derslerinde öğrenme ve düşünme gelişimi (2. Baskı), Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Referans21 Doğan, Y. (2015). How should an efficient oral history interview process be conducted according to the views of pre-service teachers. Academic Journals, 10 (8), 1097 -1108. DOI: 10.5897//ERR2014.1926
• Referans22 Dökmen, Ü. (2011). İletişim çatışmaları ve empati (46. Baskı), İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Referans23 Dutt-Doner, K. M., Allen, S. ve Campanaroa, K. (2016). Understanding the Impact of using oral histories in the classroom, The Socıal Studıes, 107(6), 257–265.
• Referans24 Dündar, Ş. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının sosyal bilgiler dersinde bir öğretim yöntemi olarak sözlü tarih hakkındaki görüşleri. İlköğretim Online, 16(4), 1621-1643 DOI: 10.17051/ilkonline.2017.342981
• Referans25 Foster, S. J. ve Padgett, C. S. (1999). Authentic historical ınquiry in the social studies classroom. The Clearing House, 72 (6), pp. 357 -263.
• Referans26 Kabapınar, Y. & İncegül, S. (2016). Değişim ve süreklilik bağlamında oyun ve oyuncağa bakmak: Bir sözlü tarih çalışması. Turkish History Education Journal, 5(1), 74-96.
• Referans27 Kaya, R. & Güven, A. (2012). İlköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler derslerinde tarih konularının işlenişi ve tarihin değeri ile ilgili görüşleri. Turkish Studies, 7(2), 675-691.
• Referans28 Kyvig, D. E. ve Marty, M. A. (2000). Yanıbaşımızdaki Tarih. (Çev. N. Özsoy). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Referans29 Lattimer, H. ve Kelly, M. (2013). Engaging Kenyan secondary students in an oral history project: Education as emancipation. International Journal of Educational Development, 33, 476 -486.
• Referans30 MEB (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve kılavuzu (4-5. sınıflar). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Referans31 MEB (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). Erişim adresi: http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354
• Referans32 Metin, B. ve Öz, M. (2019). 8. sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi konularının anlatılmasında sözlü tarih metodunun kullanımına yönelik öğretmen görüşleri. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (1), 1-20 DOİ: 10.33905/bseusbed.560152
• Referans33 Mutluer, C. (2013) Sosyal bilgiler programlarında yer alan beceriler hakkında sosyal bilgiler öğretmen görüşleri (İzmir Menemen örneği). Turkish Studies, 8 (7), 355-362.
• Referans34 Neyzi, L. (2019). National education meets critical pedagogy: teaching oral history in Turkey, The Oral History Review, 46 (2), 380–400. doi: 10.1093/ohr/ohz010
• Referans35 Ng-A-Fook, N. ve Smith, B. (2017). Doing oral history education toward reconciliation, K.R. Llewellyn ve N. Ng-A-Fook (Ed.), Oral history and education: theories, dilemmas, and practices. (ss. 65-86), Palgrave Macmillan US. DOI 10.1057/978-1-349-95019-5_4
• Referans36 OHA (2014). Principles and best practices for oral history education (4-12) classroom guide. Erişim adresi: https://www.oralhistory.org/wp-content/uploads/2014/04/2013-411_Oral_History_ClassroomGuide_Update_V2.pdf
• Referans37 Öztürkmen, A. (2002). Sözlü tarih: Yeni bir disiplinin cazibesi, Toplum ve Bilim, 91, 115 -121.
• Referans38 Patton, M.Q. (2018). Nitel Araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (2. Baskı, Çev. Ed. M. Bütün, S.B. Demir). Ankara: Pegem Akademi.
• Referans39 Ritchie, D. A. (2015). Doing oral history, (3rd ed.), New York: Oxford University Press.
• Referans40 Ross, E. W., Mathison, S. ve Vinson, K. D. (2014) Social studies curriculum and teaching in the era of standardization. İçinde E. W. Ross (Ed) The social studies curriculum: Purposes, problems and possibilities. (4. Baskı, ss. 25-49). Albany: State University of New York Press.
• Referans41 Safran, M. (2015). Sosyal bilgiler öğretimine bakış. İçinde B. Tay ve A. Öcal (Ed), Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi. (4. Baskı, ss.1-15). Ankara: Pegem Akademi.
• Referans42 Sarı, İ. (2007). Sosyal bilgiler öğretiminde sözlü tarih etkinliklerinin öğrenci başarı, beceri ve tutumlarına etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Referans43 Sarı, İ. ve Türküresin-Er, H. (2018). A phenomenological study on the role of oral history practices in value education. International Journal of Eurasia Social Sciences, 9 (34). 2150-2179.
• Referans44 Somersan, S. (1998). Sözlü tarih, araştırmacılık ve tarih yazımına katılım, İçinde S. Özbaran, (Ed.). Tarih öğretimi ve ders kitapları (ss.381-392). İzmir: Dokuz Eylül.
• Referans45 Stradling, R. (2003). 20. yüzyıl Avrupa tarihi nasıl öğretilmeli (Çev. A. Ünal). İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
• Referans46 Şimşek, A. ve Kaymakçı, S. (2015). Okul dışı sosyal bilgiler öğretiminin amacı ve kapsamı. İçinde A. Şimşek, ve S. Kaymakçı, (Ed.), Okul dışı sosyal bilgiler öğretimi (ss. 1-14). Ankara: Pegem Akademi.
• Referans 47 Thompson, P. (1999). Geçmişin Sesi (Çev, Layıkel, Ş.), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Referans48 Welton, D. ve Mallan, T. (1988). Children and their world: strategies for teaching social studies. Boston: Houghton Mifflin.
• Referans49 Whitman, G. (2000). Teaching students how to be historians: An oral history project for the secondary school classroom, The History Teacher, 33 (4), 469-481.
• Referans50 Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (11. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Referans51Yüksek Öğretim Kurumu (2018). Sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programı. Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans-Programlari/Sosyal_Bilgileri_Ogretmenligi_Lisans_Programi09042019.pdf