Halas Romanında Millî Mücadele Sürecinin Değerler Eğitimi Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2022, Sayı: 53, 82 - 101, 30.06.2022

Enes Yaşar

https://doi.org/10.53444/deubefd.956487

Öz

Bu çalışmanın amacı Halas romanında ele alınan bağımsızlık hareketinin millî bir mücadeleye dönüşme sürecini değerler eğitimi bağlamında incelemektir. Çalışmada İzmir’in işgaliyle birlikte Türk toplumunun vatan algısı ve yaşanan millî uyanışın boyutları çeşitli yönleriyle değerlendirilmiştir. Nihat, İclal, Beatrice ve Kemal Mümtaz karakterleri üzerinden metindeki millî mücadele süreci, değerler eğitimi bağlamında ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Çalışma evrenini Mehmet Rauf’un romanları oluşturmakta olup amaçlı örneklem yoluyla Halas romanı incelenmiştir. Ele alınan roman, Spranger’in değerler sınıflandırmasında yer alan millî değerler boyutuyla irdelenmiştir. Elde edilen değer çözümlemeleri için içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada, Nihat ve İclal’in Yunanlılar karşısında benzer millî duyarlılıklara sahip olduğu tespit edilmiştir. Fakat Nihat ve İclal’in başlarda hassasiyet düzeylerinde farklılıklar olduğu görülmüştür. Nihat, işgale karşı fiilî bir mücadele gösterilmesi gerektiği düşüncesindeyken İclal olaylara temkinli yaklaşma hatta gerektiği takdirde İngilizlerin himayesini kabul etme eğilimine sahip olduğu anlaşılmıştır. Romanda işgalin İtilaf Devletlerinin himayesine sığınmakla değil, Ankara’daki Millî Mücadele hareketine katılmakla sona erdirilebileceği vurgusu yapılmıştır. Sonuç olarak romanda Mütareke öncesi ve sonrasına ait millî değerlerin çeşitli boyutlarıyla ortaya koyulduğu anlaşılmıştır. Ayrıca işgal sürecinde İtilaf Devletlerinin Anadolu üzerindeki emellerine ve Ankara’da verilen bağımsızlık mücadelesine dikkat çekildiği görülmüştür. Bu çerçevede romanın millî değerlere katkı sağlayabileceği anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Değerler eğitimi, millî değerler, Millî Mücadele, bağımsızlık, roman

Kaynakça

• Aktaş, Ş. (2009). Edebî metin ve özellikleri. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 39, 187-200.
• Baş, B. (2003). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metin türleri üzerine bir inceleme. Türklük Bilimi Araştırmaları, 13, 257-265.
• Bezek, T. H. (2013). Türk edebiyatında İzmir‘in işgali ve kurtuluşu. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Çelik, E. (2013). Edebiyat eseri toplumun aynasıdır: edebiyat ve sosyoloji ilişkisi üzerine. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 104, 59-64.
• Ekinci-Çelikpazu, E. ve Aktaş, E. (2011). MEB 6., 7. ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin değer iletimi açısından incelenmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(2), 413-424.
• Ekşi, H. ve Katılmış, A. (2011). Karakter eğitimi el kitabı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Gökçen, S. (2006). Türkiye’de Rum-Yunan tedhiş ve terör hareketleri (1919-1923). (Yayınlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Güneş, F. (2013). Yapılandırmacı yaklaşımla dil bilgisi öğretimi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9 (3), 171-187.
• Karagöz, B. (2009). Yapılandırmacı yaklaşıma göre ilköğretim 6. ve 7. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki değerlerin incelenmesi: Muğla ili örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla Üniversitesi, Muğla.
• Karakuş, N., (2012). Türkçe öğretiminde kaynak metin kullanımı. Ankara: Pegem Akademi.
• Kaygana, M., Yapıcı, Ş. ve Aytan, T. (2013). Türkçe ders kitaplarında değer eğitimi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(7), 657-669.
• Kızılçelik, S. ve Erjem, Y. (1994). Açıklamalı sosyoloji terimler sözlüğü. Ankara: Atilla Kitabevi.
• Kocabaş, S. (2003). Mütareke dönemi ve Millî Mücadele. İstanbul: Vatan Yayınları.
• Kolaç, E. (2009) İlköğretim Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür açısından değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6, 594-626.
• Köylü, M. (2016). Batı Anadolu’nun işgalinin Türk, Yunan ve İngiliz siyasi tarihine etkisi, İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (6), 147-169.
• Krippendorff, K. (2004). Content analysis an introduction to its methodologgy, USA: Sage Publications.
• O’leary, Z. (2004). The essential guide to doing research, London: SAGE Publications Ltd.
• Orhunlu, B. (2009). Mütareke dönemi. İstanbul: Kum Saati Yayınları.
• Payne, G. ve Payne, J. (2004). Key concept in social research. London: Sage Publication. Revival at aintab. (April, 1903), Missionary Herald, 99, s.162-163.
• Pilav, S. ve Oğuz, M. M. (2013). Türkçe ders kitaplarında yer alan metin türleri üzerine bir araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 16-30.
• Rauf, M. (2008). Halas. Ankara: Anekdot Yayıncılık.
• Selek, S. (1976). Anadolu ihtilali. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Şen, Ü. (2008). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ilettiği değerler açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(5), 763-779.
• Sever, S (1998). Demokratik kültür bilinci edinimi sürecinde dil ve edebiyat öğretimi. Yaşadıkça Eğitim, (56), 2-6. Sever, S. (2006). Türkçe Öğretiminin Çözülemeyen Sorunları. Varlık, Ekim, 8-16.
• Sofuoğlu, A. (2002). Damat Ferit Paşa hükümetlerinin Millî Mücadeleye karşı girişimleri ve son olarak Kuvay-ı Seferiye adıyla yeni bir askeri birlik oluşturma çabası. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 18, s. 37-87.
• Somuncu, S. (2008). İlköğretim 7. sınıf Türkçe ders kitabındaki edebî metinlerin temel evrensel değerleri içermesi bakımından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Taşıgüzel, S. (2004). İlköğretim Türkçe ders kitaplarında öğretici nitelikteki metinlerdeki eşdizimsel örüntülemelerin görünümü. Dil Dergisi, 125, 72-87.
• Timur, T. (2001). Türk devrimi sonrası. Ankara: İmge Kitabevi.
• Toprak, M. (2003). Hermeneutik ve Edebiyat. İstanbul: Bulut Yayınları.
• Üstünyer, F. (2009). Karakter Eğitimi ile İlgili Eğitimcilerin Görüşleri Üzerine Nitel Bir Araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Watkins, R., West Meiers, M. ve Visser, Y. (2012). A guide to assessing needs: Essential tools for collecting information, making decisions, and achieving development results. Washington DC, USA: The World Bank.
• Yaman, A. (1988). Millî ordu. Atatürk Yolu Dergisi, 1 (2), 115-140.
• Yaman, E. (2012). Değerler Eğitimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.