Okul Öncesi Öğretmenlerinin Erken Okuryazarlık Bilgi Düzeyini Ölçmeye Yönelik Bilgi Testi Geliştirme Çalışması

Yıl 2022, Sayı: 53, 150 - 172, 30.06.2022

Emre Laçin

https://doi.org/10.53444/deubefd.981337

Cited By: 3

Öz

Erken okuryazarlık tüm öğrencilerin okumayı edinme aşamasının ilk basamağı olan okumaya öğrenmeye hazırbulunuş olma durumudur. Okul öncesi dönemde edinilen bu beceri çocukların ileriki yıllardaki okuma başarısını, dolayısıyla akademik başarısını etkileyecek bir beceridir. Bu nedenle okul öncesi öğretmenlerinin dikkatle üzerinde durması gereken bir konudur. Çocukların akademik yaşantısı için bu kadar önemli bir konunun öğretmenler tarafından da iyice kavranmış olması gerekmektedir. Bunun belirlenebilmesi için bir bilgi testine ihtiyaç olduğu görülmüştür. Bu nedenle; okul öncesi dönemde özel gereksinimli, risk grubu ve normal gelişim gösteren çocuklarla çalışan okul öncesi öğretmenlerinin erken okuryazarlığa ilişkin bilgi düzeylerini belirlemeye yönelik bir bilgi testi geliştirilmesi gerekli görülmüştür. Araştırmaya Ankara ili merkez ilçelerinden 377 gönüllü okul öncesi öğretmeni katılmıştır. Bilgi testi için 54 maddelik erken okuryazarlığın beş temel başlığını içeren madde havuzu oluşturulmuştur. Lawshe (1975) kapsam geçerlik hesaplamaları uygulanmıştır. Hesaplamalar sonucu 34 maddelik uygulama formu elde edilmiştir. 377 öğretmenden alınan veriler ile madde analizi yapılmıştır. Yapılan madde analizi sonucunda 27 maddelik bilgi testi formu elde edilmiştir. Elde edilen bilgi testinin güvenirlik katsayısı (Cronbach’s Alpha) .71 olarak bulunmuştur. Geliştirilen erken okuryazarlık bilgi testinin geçerli ve güvenirlir bir test olduğu ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Erken okuryazarlık, erken okuryazarlık bilgi testi, okul öncesi öğretmenleri, bilgi testi geliştirme

Kaynakça

• Adams, M. (1999). Beginning to read: Thinking and learning about print. Cambridge, MA: MIT Press.
• Al Otaiba, S., & Fuchs, D. (2002). Characteristics of children who are unresponsive to early literacy intervention: A review of the literature. Remedial and Special education, 23(5), 300-316.
• Altun, D. ve Tantekin Erden, F. (2016). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Erken Okuryazarlık ile İlgili Görüşleri ve Staj Uygulamaları. Journal of Kirsehir Education Faculty, 17(1).https://s3.amazonaws.com/academia.edu.documents/45143623/JKEF_17_1_2016_241261.pdf?responsecontentdisposition=inline%3B%20filename%3DOkul_Oncesi_Ogretmen_Adaylarinin_Erken_O.pdf&XAmzAlgorithm adresinden erişildi.
• Bacotang, J., Isa, Z. M., Mustafa, M. C., & Yasin, S. F. M. (2020). The Development of Early Literacy Skills Indicators (ELSI) for Children Aged 3+ to 4+ Years. International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 24(05). Doı: 10.37200/Ijpr/V24ı5/Pr20172
• Baykul, Y. (2000). İlköğretimde matematik öğretimi: 1-5. sınıflar için. Ankara; Pegem Akademi Yayıncılık.
• Baykul, Y. (2015). Eğitimde ve psikolojide ölçme: Klasik test teorisi ve uygulaması. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Beck, I.,& McKeown, M.G. (1991). Conditions of vocabulary acquisition. In R.Barr, M.L. Kamil, P.B. Mosenthal, & P.D. Pearson (Eds.), Handbook of reading research (Vol. 2, pp. 789 – 814). New York: Longman.
• Bierman, K. L., Nix, R. L., Greenberg, M. T., Blair, C., & Domitrovich, C. E. (2008). Executive functions and school readiness intervention: Impact, moderation, and mediation in the Head Start REDI program. Development and psychopathology, 20(3), 821. doi: 10.1017/S0954579408000394
• Blachowicz, C. L., & Fisher, P. (2000). Vocabulary instruction. Handbook of reading research, 3, 503-523.
• Bruning, R. H., Schraw, G. J., & Ronning, R. R. (1999). Cognitive psychology and instruction. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall. https://eric.ed.gov/?id=ED439154 adresinden erişildi.
• Bryant, D. M., Clifford, R. M., & Peisner, E. S. (1991). Best practices for beginners: Developmental appropriateness in kindergarten. American Educational Research Journal, 28(4), 783-803. https://doi.org/10.3102/00028312028004783
• Burns, M. S., Griffin, P., & Snow, C. E. (1999). Starting Out Right: A Guide to Promoting Children's Reading Success. Specific Recommendations from America's Leading Researchers on How To Help Children Become Successful Readers. National Academy Press, 2101 Constitution Avenue, NW, Lockbox 285, Washington, DC 20055.
• Cabell, S., Q, McGinty, A., S. and Justice, L., M. (2007). Assessing print knowledge. In K. L. Pence (Eds.), Assessment in emergent literacy (pp. 327-377). San Diego. Oxford. Brisbane: Plural Publishing Inc.
• Casey, A., & Howe, K. (2002). Best practices in early literacy skills. Best practices in school psychology IV, 1, 721-735. https://onlinelibrary.wiley.com adresinden erişildi.
• Catts, H. W., Fey, M. E., Zhang, X., & Tomblin, J. B. (2001). Estim ating the risk of future reading difficulties in kindergarten children: A researchbased model and its clinical implementation. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, 32, 38-50. https://doi.org/10.1044/0161-1461(2001/004)
• Chall, J. S. (1967). Learning to read The great debate. New York: McGraw-Hill.
• Crocker, L.,& Algina, J. (1986). Introduction to classical and modern test theory. Holt, Rinehart and Winston, 6277 Sea Harbor Drive, Orlando, FL 32887. https://eric.ed.gov/?id=ed312281 adresinden erişildi.
• Çakmak, T. ve Yılmaz, B. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığına hazırlık durumları üzerine bir araştırma: Hacettepe Üniversitesi Beytepe Anaokulu örneği. Türk Kütüphaneciliği, 23, 489 – 509. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/814285
• De Jong, P. F., & Olson, R. K. (2004). Early predictors of letter knowledge. Journal of experimental child psychology, 88(3), 254-273.https://doi.org/10.1016/j.jecp.2004.03.007
• Demirtaşlı, R. N. Ç. (2012). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. 3. Basım Ankara: Edge Akademi
• Deretarla Gül, E. ve Bal, B. (2006). Anasınıfı öğretmenlerinin okuma yazmaya hazırlık çalışmalarına ilişkin bakış açıları, sınıf içi kullanılan materyal ve etkinlikler ile çocukların okuma yazmaya ilgilerinin incelenmesi. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi, 1(2), 33-51. https://dergipark.org.tr adresinden erişildi.
• Dickinson, D. & Tabors, P. (2001). Beginning literacy with language: Young children learning at home and school. Baltimore: Paul H. Brookes Publishing
• Dickinson, D. K., & McCabe, A. (2001). Bringing it all together: The multiple origins, skills, and environmental supports of early literacy. Learning Disabilities Research & Practice, 16(4), 186-202. www.academia.edu.tr adresinden erişildi.
• Ergül, C., Karaman, G., Akoğlu, G., Tufan, M., Sarıca, A. D. ve Kudret, Z. B. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin “Erken Okuryazarlık” kavramına ilişkin bilgi düzeyleri ve sınıf uygulamaları. Elementary Education Online, 13(4).http://ilkogretimonline.org.tr/index.php/io/article/view/1351/1207 adresinden erişildi.
• Ergül, C., Sarıca, A. D., & Akoğlu, G. (2016). Etkileşimli kitap okuma: dil ve erken okuryazarlık becerilerinin geliştirilmesinde etkili bir yöntem. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(02), 193-206. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.246307
• Fowler, A. E. (1991). How early phonological development m ight set the stage for phoneme awareness. In S. A. Brady & D. P. Shankweiler (Eds.). Phonological processes in literacy: A tribute to Isabelle Y. Liberman (pp. 97-117). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Güzel, R. (1998). Alt özel sınıflardaki öğrencilerin sesli okudukları öyküyü anlama becerilerini kazanmalarında doğrudan öğretim yöntemiyle sunulan bireyselleştirilmiş okuduğunu anlama materyalinin etkililiği. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara
• Hindman, A. H.,& Wasik, B. A. (2008). Head Start teachers’ beliefs about language and literacy instruction. Early childhood research quarterly, 23(4), 479-492.https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2008.06.002
• Hirsch, E.D. (2003). Reading comprehension requires knowledge – of words and the world: Scientific insights into the fourth-grade slump and the nation’s stagnant comprehension scores. American Educator, Spring, 2003. American Federation of Teachers
• Ihmeideh, F., & Al-Maadadi, F. (2020). The effect of family literacy programs on the development of children’s early literacy in kindergarten settings. Children and Youth Services Review, 105462. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2020.105462
• Kargın, T., Güldenoğlu, B. ve Ergül, C. (2016) Dinlediğini Anlama Becerisinin Okuduğunu Anlama Üzerindeki Yordayıcılığının İncelenmesi1. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(6), 2369-2384. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/369832 adresinden erişildi.
• Kargin, T., Ergül, C., Büyüköztürk, Ş. ve Güldenoğlu, B. (2015). Anasınıfı çocuklarına yönelik Erken Okuryazarlık Testi (EROT) geliştirme çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 16(03), 237-268.DOI: 10.1501/Ozlegt_000000023
• Kendeou, P., Lynch, J., van den Broek, P., Espin, C., White, M.J. & Kremer, K. (2005). Develo-ping successful readers: building early comprehension skills through television viewing and listening. Early Childhood Education Journal, 33( 2), 91-98. doi: 10.1007/s10643-005-0030-6
• Kerem, E. A. ve Cömert, D. (2005). Türkiye'de Okul Öncesi Eğitimin Sorunları ve Çözüm Önerileri. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), (21). http://web.a.ebscohost.com/ adresinden erişildi.
• Kutlu, Ö. ve Çok, F. (2002). Cinsel Eğitim Programına Dayalı Cinsel Bilgi Testinin Geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 27(123).http://213.14.10.181/index.php/EB/article/view/5166/1296 adresinden erişildi.
• Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity 1. Personnel psychology, 28(4), 563-575.https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.1975.tb01393.x
• Leppänen, U., Aunola, K., Niemi, P., & Nurmi, J. E. (2008). Letter knowledge predicts Grade 4 reading fluency and reading comprehension. Learning and Instruction, 18(6), 548-564. https://doi.org/10.1016/j.learninstruc.2007.11.004
• Lesiak, J. L. (1997). Research-based answers to questions about emergent literacy in kindergarten. Psychology in the Schools, 34, 143-160https://doi.org/10.1002/(SICI)1520-6807(199704)34:2<143::AID-PITS7>3.0.CO;2-R
• Linn, R. L. (1989). Educational measurement. New York: American Council on Education. 3rd ed. London: Macmillan Pub. Co, 13-103.
• Lonigan C. J., Schatschneider C., & Westberg L. (2008). Developing early literacy: Report of the National Early Literacy Panel. In Identification of children’s skills and abilities linked to later outcomes in reading, writing, and spelling (pp. 55-106). Washington, DC: National Institue for Literacy. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED508381.pdf adresinden erişildi.
• Lonigan, C. J. (2004). Emergent Literacy Skills and Family Literacy. In B. H. Wasik (Ed.), Handbook of family literacy (p. 57–81). Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Lonigan, C. J., Burgess, S. R., & Anthony, J. L. (2000). Development of emergent literacy and early reading skills in preschool children: Evidence from a latent variable longitudinal study. Developmental Psychology, 36, 596-613.https://doi.org/10.1037/0012-1649.36.5.596
• Mendive, S., Mascareño Lara, M., Aldoney, D., Pérez, J. C., & Pezoa, J. P. (2020). Home Language and Literacy Environments and Early Literacy Trajectories of Low‐Socioeconomic Status Chilean Children. Child Development. https://doi.org/10.1111/cdev.13382
• Metsala, J. (1999). Young children's phonological awareness and non-word repetition as a function of vocabulary development. Journal of Educational Psychology, 91, 3-19.https://doi.org/10.1037/0022-0663.91.1.3
• Moates, L. C. (2000). Speech top rint: Language essentials for teachers. Baltimore: Brookes
• Nagy, W.E.,& Scott, J.A. (2000). Vocabulary processes. In M.L. Kamil, P.B. Mosenthal, P.D. Pearson, & R. Barr (Eds.), Handbook of reading research. (Vol. 3, pp. 269 –284).Mahwah, NJ: Erlbaum.
• National Reading Panel (2000). Teaching children to read- An evidence-based assessment of the scientific research literature on reading and its implications for reading instruction (National Institute of Health Pub. No. 00-4769). Washington, DC'- National Institute of Child Health and Human Development.
• Nitko, A. J. (2004). Performance, portfolio, and authentic assessments: An Overview. Educational Assessment of Students. Columbus, Ohio: Pearson.
• Osterlind, S. J. (1989). Evaluation in education and human services. Constructing test items. New York, NY, US.
• Parlakyıldız, B. ve Yıldızbaş, F. (2004). Okulöncesi eğitimde öğretmenlerin okuma yazmaya hazırlık çalışmalarına yönelik uygulamalarının ve görüşlerinin değerlendirilmesi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Piasta, S. B., Park, S., Farley, K. S., Justice, L. M., & O'Connell, A. A. (2020). Early childhood educators' knowledge about language and literacy: Associations with practice and children's learning. Dyslexia, 26(2), 137-152. https://doi.org/10.1002/dys.1612
• Puliatte, A.,& Ehri, L. C. (2018). Do 2nd and 3rd grade teachers’ linguistic knowledge and instructional practices predict spelling gains in weaker spellers? Reading and Writing: An Interdisciplinary Journal, 31, 239–266. https ://doi.org/10.1007/s1114 5-017-9783-8.
• Pullen, P. & Justice, L. (2003). Enhancing phonological awareness, print awareness, and oral language skills in preschool children. Intervention in School and Clinic, 39, 87-98.https://doi.org/10.1177/10534512030390020401
• Reynolds, C. R., Livingston, R. B., & Wilson, V. (2006). Measurement and evaluation in education. Upper Saddle River, NJ:Pearson.
• Sarris, M. (2020). Learning to read in a shallow orthography: the effect of letter knowledge acquisition. International Journal of Early Years Education, 1-18. https://doi.org/10.1080/09669760.2020.1814212
• Skibbe, L. E., Grimm, K. J., Stanton-Chapman, T. L., Justice, L. M., Pence, K. L., & Bowles, R. P. (2008). Reading trajectories of children with language difficulties from preschool through fifth grade. Language, speech, and hearing services in schools. https://doi.org/10.1044/0161-1461(2008/07-0016)
• Snow, C. E., Tabors, P. O., Nicholson, P. A., & Kurland, B. F. (1995). SHELL: Oral language and early literacy skills in kindergarten and first-grade children. Journal of Research in Childhood education, 10(1), 37-48.
• Sulzby, E.,& Teale, W. H. (1991). The development of the young child and the emergence of literacy. Handbook of research on teaching the English language arts, Macmillan NewYork. 273-285.
• Tabacnick, B. G., & Fidell, L. S. (2001). Using Multivariate Statistics. Fourty Edition Allyn and Bacon. Inc., 996p., New York.
• Teale, W. H.,& Sulzby, E. (1986). Emergent Literacy: Writing and Reading. Writing Research: Multidisciplinary Inquiries into the Nature of Writing Series. Ablex Publishing Corporation, 355 Chestnut St., Norwood, NJ 07648.
• Teale, W. H.,& Sulzby, E. (1987). Literacy acquisition in early childhood: The roles of Access and mediation in storybook reading. The future of literacy in a changing world, 1987, 111-130.
• Treiman, R. & Rodriguez, K. (1999). Young children use letter names in learning to read words. Psychological Science, 10, 334-338.https://doi.org/10.1111/1467-9280.00164
• Tunmer, W.E., Nesdale, A.R. & Wright, A.D. (1987). Syntactic awareness and reading acquisition. British Journal of Developmental Psychology 5, 25–34 https://doi.org/10.1017/S0142716400008870
• Veneziano, L.,& Hooper, J. (1997). A method for quantifying content validity of health-related questionnaires.https://www.scienceopen.com/document?vid=8254f3c9-3a49-4e44-b430-1643adfc84ae adresinden erişildi.
• Verhallen, M. (1994a). Lexicale vaardigheid van Turkse en Nederlandse leerlingen. Een vergelijkend onderzoek naar betekenistoekenning [Lexical skills of Turkish and Dutch children. A comparative study in meaning attribution]. Studies in Language and Language use. Amsterdam: IFOTT. https://hdl.handle.net/11245/1.101656
• Verhoeven, L., & Vermeer, A. (1992). 13. Modeling communicative second language competence. In The construct of language proficiency (p. 163). John Benjamins Publishing
• Verhoeven, L., & Vermeer, A. (1992). 13. Modeling communicative second language competence. In The construct of language proficiency (p. 163). John Benjamins Publishing
• Vernon-Feagans, L., Kainz, K., Hedrick, A., Ginsberg, M., & Amendum, S. (2013). Live webcam coaching to help early elementary classroom teachers provide effective literacy instruction for struggling readers: The Targeted Reading Intervention. Journal of Educational Psychology, 105(4), 1175. https://doi.org/10.1037/a0032143
• Walsh, W. B.,& Betz, N. E. (1995). Tests and assessment. (3rd. Ed.) Prentice-Hall, Inc.
• Whitehurst, G. J. & Lonigan, C. (2001). Emergent literacy: Development from prereaders to readers. In S. Neuman & D. Dickinson (Eds.), Handbook of early literacy research (pp. 11—30). New York: Guilford.
• Whitehurst, G. J.,& Lonigan, C. J. (1998). Child development and emergent literacy. Child development, 69(3), 848-872.https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.1998.tb06247.x
• Yurdugül, H. (2012). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerlik indeksinin kullanımı. http://yunus.hacettepe.edu.tr/~yurdugul/3/indir/PamukkaleBildiri.pdf adresinden erişildi.