BİLSEM Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı Bireysel Yetenekleri Fark Ettirme Kazanımlarının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi

Yıl 2023, Sayı: 56, 929 - 948, 22.06.2023

Selman Ülker , Mustafa Sabri Kocakülah

https://doi.org/10.53444/deubefd.12est66

Öz

Bilim ve teknolojideki gelişmeler, eğitimde program geliştirme çalışmalarını gerekli kılmıştır. Eğitim programlarının amacına ulaşması, belirli bir hiyerarşi içinde yürütülen öğretim programlarıyla mümkündür. Bu çalışmada, Türkiye’de Bilim ve Sanat Merkezi’nde (BİLSEM) öğrenim gören özel yetenekli öğrenciler için 2020 yılında hazırlanan Fen Bilimleri Öğretim Programı’nın Bireysel Yetenekleri Fark Ettirme Programı (BYFP) bölümü yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne göre incelenmiştir. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi deseninde kurgulanmıştır. Araştırmada içeriği olgusal olarak yorumlayarak belgeleyen “doküman analizi” yaklaşımı kullanılmıştır. Bu yaklaşım ile öğretim programındaki kazanımların içindeki örtük anlamlar belirlenmiş ve analiz edilmiştir. Kazanımların, yenilenmiş Bloom taksonomisinin hangi bilgi boyutu ve bilişsel alan basamağında olduğunu belirlemek için iki uzmandan görüş alınmıştır. Verilerin analizi sonucunda yenilenmiş Bloom taksonomisinin bilgi boyutundaki kazanımların çoğunlukla kavramsal bilgi (%42.86) ve üstbilişsel bilgi (%37.14) kategorilerinde yoğunlaştığı görülmüştür. Ayrıca kazanımların %57’sinin bilişsel alan basamaklarındaki üst düşünme, %43’ünün ise alt düşünme becerilerine yönelik olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmanın BİLSEM öğretim programlarındaki bilişsel alan alt-üst düşünme becerilerinin oranının bilinmesine ve varsa bu konudaki eksikliklerin giderilerek programların geliştirilmesine katkıda bulunacağı düşünülmektedir. Literatürde örgün eğitim kurumlarında yürütülen diğer çalışmaların sonuçlarından farklı olan bu durumun, BİLSEM’lerde BYFP dışındaki diğer öğrenim düzeyleri olan uyum, destek eğitimi, özel yetenekleri geliştirme ve proje yönetimi programlarının tüm branşlardaki öğretim programları için de incelenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yenilenmiş bloom taksonomisi, Bilim ve sanat merkezleri fen bilimleri öğretim programı, Bireysel yetenekleri farkettirme

Kaynakça

• Akaygün, S., Elmas, R., Kara, H., Karataş F. Ö., & Yıldırım, G. (2016). Fen lisesi kimya öğretmenlerinden bir yansıtma: Güncellenen kimya öğretim programı ile ilgili görüşler. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2), 737-770.
• Aktan, O. (2020). Investigation of primary school mathematics curriculum lesson acquisitions according to renewed Bloom taxonomy. Pamukkale University Journal of Education, 48, 15-36.
• Alevli, O. (2019). Özel yetenekli öğrencilere bilim ve sanat merkezlerinde uygulanan Türkçe eğitimi: Bir durum çalışması. (Doktora tezi). https://acikerisim.sakarya.edu.tr/bitstream/handle/20.500.12619/69548/EFT0339.pdf?sequence=1&isAllowed=y sayfasından erişilmiştir.
• Anderson, L. W. (Ed.), Krathwohl, D. R. (Ed.), Airasian, P. W., Cruikshank, K. A., Mayer, R. E., Pintrich, P. R., Raths, J., & Wittrock, M. C. (2001). A taxonomy for learning, teaching, and assessing: A revision of Bloom’s taxonomy of educational objectives (Abridged Edition). New York: Longman.
• Arı, A., & Gökler, Z. S. (2012). İlköğretim fen ve teknoloji dersi kazanımları ve SBS sorularının yeni Bloom Taksonomisi’ne göre değerlendirilmesi. 10. Ulusal fen bilimleri ve matematik eğitimi kongresi. Niğde Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Niğde.
• Aslan Efe, H., & Efe, R. (2018). Comparison of the 9th grade biology course curriculum objectives according to the revised Bloom taxonomy: Years of 2013, 2017 and 2018. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education, 7(3), 1-10.
• Atkinson, P. A., & Coffey, A. (1997). Analysing documentary realities. D. Silverman (Edt.) Qualitative research: Theory, method and practice, London: Sage.
• Bailey, K. D. (1994). Methods of social research. The Free Press.
• Bekdemir, M., & Selim, Y. (2008). Revised Bloom taxonomy and its application in algebra area. Erzincan University Journal of Education Faculty, 10(2), 185-196.
• Bilgili, A. E. (2000). Üstün yetenekli çocukların eğitimi sorunu sosyal sorumluluk yaklaşımı. M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 12, 59-74.
• Bozdemir, H., Ezberci Çevik, E., Kurnaz, M. A., & Yaz, Ö. V. (2019). A comparative examination of science achievements in life studies course curricula of 2009, 2015 and 2018 according to the revised Bloom’s taxonomy: the case of Turkey. Acta Didactica Napocensia, 11(2), 17-32.
• Cohen, J. (1960), A coefficient of agreement for nominal scales. Educational and Psychological Measurement 20 (1), 37-46.
• Corbin, J., & Strauss, A. (2008). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory (3. Bs). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Çeken, R. (2022). Fen bilimleri dersi öğretim programı kazanımlarında anlam genişlemesi sorunu. Maarif Mektepleri Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 56-70.
• Çelik, S., Kul, Ü., & Çalık Uzun, S. (2018). Using Bloom’s revised taxonomy to analyze learning outcomes in mathematics curriculum. Abant Izzet Baysal University Journal of Faculty of Education, 18(2), 775- 795.
• Demirel, Ö. (2012). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme (18. Bs). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Demirel, Ö. (2011). Öğretim ilke ve yöntemleri: Öğretme sanatı. (18. Bs). Ankara: Pegem Akademi.
• Demirel, Ö. (2010). Eğitimde program geliştirme (14. Bs). Ankara: Pegem Yayıncılık
• Doğan, Y., & Burak, D. (2018). An investigation of the 4th grade science course’s acquisitions according to the revised Bloom’s taxonomy. Mediterranean Journal of Educational Research, 12(23), 34-56.
• Durmuş, B. (2017). The evaluation of the 4th grade religious culture and moral knowledge course’s teaching program outcomes according to Bloom’s and the revised Bloom’s taxonomies. Mediterranean Journal of Educational Research, 11(21), 44-58.
• Eke, C. (2015). Determination of objectives of waves topics according to the revised Bloom’s taxonomy. Journal of Research in Education and Teaching, 4(2), 345-353.
• Eryılmaz, R. (2020). Bilim ve sanat merkezleri türkçe dersi öğretim programının yenilenmiş Bloom taksonomisi açısından değerlendirilmesi. Journal of World of Turks/Zeitschrift für die Welt der Türken, 12(3), 59-83.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. McGram-Hill Publishing.
• Gezer, M., Şahin, İ. F., Öner Sünkür, M., & Meral, E. (2014). An evaluation of the outcomes of the 8th grade history of Turkish revolution and Kemalism lesson according to revised Bloom’s taxonomy. Bartin University Journal of Faculty of Education, 3(1), 433-455.
• İlhan, A., & Gülersoy, A. E. (2019). Evaluation of the achievements of 10th grade geography course curriculum according to the revised Bloom’s taxonomy. International Journal of Geography and Geography Education, 39, 10-28.
• Kablan, Z., Baran, T., & Hazer, Ö. (2013). A study of the target behaviors in the math curriculum for sixth to eighth grades in reference to cognitive processes. Ahi Evran University Journal of Kırşehir Education Faculty, 14(1), 347-366.
• Kayişdağ, E., & Melekoğlu, M. A. (2019). Bilim ve sanat merkezlerinin eğitim programlarının öğrenci görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 175-202.
• Kocakaya, S., & Kotluk, N. (2016). Classifying the standards via revised Bloom’s taxonomy: A comparison of pre-service and in-service teachers. International Journal of Environmental and Science Education, 11(18), 11297-11318.
• Krathwohl, D. R. (2002). A revision of Bloom’s taxonomy: An overview. Theory into Practice, 41(4), 212- 218.
• Labuschagne, A. (2003). Qualitative research: Airy fairy or fundamental. The qualitative report, 8 (1), 100-103.
• Li, Y., Rakovic, M., Poh, B. X., Gasevic, D. & Chen, G. (2022). Automatic classification of learning objectives based on Bloom’s taxonomy. In A. Mitrovic and N. Bosch, (eds), Proceedings of the 15th International Conference on Educational Data Mining, 530–537, Durham, United Kingdom.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2015). Milli Eğitim Bakanlığı bilim ve sanat merkezleri yönergesi [Online]. (29 Mayıs 2021), http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_08/27014859_bilsemynerge.pdf
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2020). Özel Eğitim ve Rehberlik Genel Müdürlüğü. Bilim ve sanat merkezi fen bilimleri dersi öğretim programı. Ankara.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2021). Özel Eğitim ve Rehberlik Genel Müdürlüğü. Bilim ve sanat merkezi fen bilimleri dersi öğretim programı. Ankara.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2021). Strateji Geliştirme Başkanlığı. Milli Eğitim İstatistikleri, Örgün Eğitim. http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_09/10141326_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2020_2021.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2022). Tebliğler Dergisi. Cilt: 85. Sayı:2771. Milli Eğitim Bakanlığı bilim ve sanat merkezleri yönergesi. https://tebligler.meb.gov.tr/index.php/tuem-sayilar/viewcategory/90 sayfasından erişilmiştir.
• Näsström, G. (2009). Interpretation of standards with Bloom’s revised taxonomy: A comparison of teachers and assessment experts. International Journal of Research & Method in Education, 32(1), 39-51.
• Özdemir, S. M., Altıok, S., & Baki, N. (2015). The examination of social studies curriculum objectives based on revised Bloom’s taxonomy. Journal of Research in Education and Teaching, 4(3), 363-375.
• Özdemir, S. M. (2009). Eğitimde program değerlendirme ve Türkiye’de eğitim programlarını değerlendirme çalışmalarının incelenmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 4 (2), 126-149.
• Öztürk, G., Karamete, A. & Çetin, G. (2020). An analysis of learning outcomes in information technologies and software curriculum based on revised Bloom’s taxonomy . Cukurova University Faculty of Education Journal, 49(2), 1061-1097.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods. Sage Publishing.
• Rapley, T. (2018). Doing conversation, discourse and document analysis. Sage Publishing.
• Sağlamöz, F., & Sosyal, Y. (2018). İlköğretim fen bilimleri dersi öğretim programlarının kazanımlarının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 111-145.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250.
• Saldana, J. (2011). Fundamentals of qualitative research. Oxford University Press.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçmelerde güvenirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Ünal, S., Coştu, B., & Karataş, F. Ö. (2004). Türkiye’de fen bilimleri eğitimi alanındaki program geliştirme çalışmalarına genel bir bakış. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi, 24 (2), 183- 202.
• Vuran, S., & Ünlü, E. (2013). Türkiye’de özel gereksinimli çocukların eğitimi ile ilgili örgütlenme ve mevzuat. Vuran, S. (Ed.). Özel Eğitim, 57-79.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yin, R.K. (2014). Case study methods: Design and methods (5. Bs). Thousand Oaks: Sage.
• Yüksel, S. (2003). Türkiye'de program geliştirme çalışmaları ve sorunları. Millî Eğitim Dergisi, 159. http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/milli_egitim_dergisi/ 159/syuksel.htm adresinden erişilmiştir. Erişim Tarihi: 13.08.2021.
• Zorluoğlu, S. L., Şahintürk A., & Bağrıyanık K. E. (2017). 2013 yılı fen bilimleri öğretim programı kazanımlarının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre analizi ve değerlendirilmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (1), 1-15.
• Zorluoğlu, S. L., Bağrıyanık, K. E., & Şahintürk, A. (2019). Analyze of the science and technology course TEOG questions based on the revised Bloom taxonomy and their relation between the learning outcomes of the curriculum. International Journal of Progressive Education, 15(2), 104-117.
• Zorluoğlu, S. L., & Kızılaslan, A. (2019). Analysis of 10th chemistry curriculum according to revised Bloom taxonomy. Journal of Education and e-Learning Research, 6(2), 88-95.
• Zorluoğlu, S. L., Olgun, M., & Kızılaslan, A. (2020). Fen bilimleri dersi ile ilgili yenilenmiş Bloom taksonomisine yönelik Türkiye’de yapılan araştırmaların içerik analizi. Trakya Eğitim Dergisi, 10 (1), 23-32.