Geometrik Cisimlerin Öğretiminde Somut Materyal Kullanımının Öğrencilerin Başarısına, Tutumuna ve Öz-Yeterliğine Etkisi

Yıl 2023, Sayı: 57, 1735 - 1762, 30.09.2023

Özge Demir , Özge Gün

https://doi.org/10.53444/deubefd.1283743

Öz

Bu araştırmanın amacı geometrik cisimler konusunun öğretiminde somut materyal kullanımının öğrencilerin başarısına, tutumuna ve öz-yeterliğine etkisini belirlemektir. Araştırmanın örneklemini Ankara ilinde bir devlet ortaokulunun iki 8. sınıfında okuyan toplam 60 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada nicel yaklaşıma dayalı deneysel desen esas alınmıştır. Bu doğrultuda geometrik cisimler konusunun öğretiminde deney grubunda bulunan öğrenciler somut materyal kullanırken kontrol grubunda bulunan öğrenciler somut materyal kullanmamışlardır. Her iki gruptaki öğrencilere öğretim öncesi ve sonrasında Geometrik Cisimler Başarı Testi, Geometri Tutum Ölçeği ve Geometri Dersine Yönelik Öz-Yeterlik Ölçeği uygulanmıştır. Verilerin analizinde nicel veri analiz teknikleri kullanılmıştır. Ayrıca deney grubundaki öğrencilere öğretim sonrasında somut materyallerle ilgili görüşlerini belirlemeye yönelik form uygulanmıştır. Deney grubundaki öğrencilerin uygulama süreci sonunda başarılarında artış olduğu görülmüş ve bu artışın deney grubunda kontrol grubuna kıyasla istatistiksel olarak anlamlı derecede daha yüksek olduğu bulunmuştur. Bunun yanında deney grubu öğrencilerinin uygulama sonrasında geometri tutumlarında istatistiksel olarak anlamlı derecede artış olduğu bulunurken, kontrol grubundaki öğrencilerin tutumlarında herhangi bir değişim olmamıştır. Son olarak her iki gruptaki öğrencilerin geometriye yönelik öz-yeterlikleri uygulama sonrasında istatsitiksel olarak anlamlı düzeyde artmıştır. Ayrıca deney grubundaki öğrencilerle uygulama sonrasında yapılan görüşme sonucunda öğrencilerin büyük çoğunluğunun somut materyal destekli matematik öğretimine ilişkin olumlu görüşlere sahip oldukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Somut materyal, geometri, tutum, başarı, öz-yeterlik

Destekleyen Kurum

Bartın Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

BAP-2016-SOS-CY-004

Teşekkür

Bu çalışmanın yazılmasında desteğini aldığımız Bartın Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi'ne teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Akkan, Y., & Çakıroğlu, Ü. (2011). Matematik eğitiminde sanal manipülatiflerin ve somut materyallerin kullanımı: Öğretmen ve öğretmen adaylarının bakış açıları. In A. İşman (Ed.), 11th International Educational Technology Conference: Proceedings Book (Vol. 2, pp. 17421748). IETC.
• Atılgan, H., Kan, A., & Doğan, N. (2013). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Anı Yayıncılık.
• Aydoğdu, M., Erşen, A. N., & Tutak, T. (2014). Materyal destekli matematik öğretiminin ortaokul 6. sınıf öğrenci başarısına ve tutumuna etkisi. Turkish Journal of Educational Studies, 1(3), 166185.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. W. H. Freeman and Company.
• Başer, N., Köröğlu, H., Özbellek, S. G., & Tezcan, C. (2002). İlköğretim geometri öğretiminde karşılaşılan güçlükler ve giderme yolları. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 3847.
• Baykul, Y. (2005). İlköğretimde matematik öğretimi (1-5. sınıflar). Pegem Yayıncılık.
• Baykul, Y. (2014). Ortaokulda matematik öğretimi. Pegem Akademi.
• Boggan, M., Harper, S., & Whitmire, A. (2010). Using manipulatives to teach elementary mathematics. Journal of Instructional Pedagogies, 3(1), 16.
• Bowen, C. W. (1999). Development and score validation of a chemistry laboratory anxiety instrument (Clai) for college chemistry students. Educational and Psychological Measurement, 59(1), 171185. doi:https://doi.org/10.1177/0013164499591012
• Bozkurt, A., & Akalın, S. (2010). Matematik öğretiminde materyal geliştirmenin ve kullanımının yeri, önemi ve bu konuda öğretmenin rolü. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 4756.
• Bulut, S., Ekici, C., İşeri, A. İ., & Helvacı, E. (2002). Geometriye yönelik tutum ölçeği. Eğitim ve Bilim, 27(125), 37.
• Byoung, G. A. (2001). Using calculators in mathematics education in Korean elementary schools. Journal of the Korea Society of Mathematical Education Series D: Research in Mathematical Education, 5(2), 107118.
• Cantürk-Günhan, B., & Başer, N. (2007). Geometriye yönelik öz-yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 6876.
• Carbonneau, K. J., Marley, S. C., & Selig, J. P. (2013). A meta-analysis of the efficacy of teaching mathematics with concrete manipulatives. Journal of Educational Psychology, 105(2), 380400. doi:https://doi.org/10.1037/a0031084
• Chiphambo, S. M., Mashologu, M. N., & Mtsi, N. (2020). Effect of physical manipulatives on learners’ understanding of surface area and volume of prisms. In M. Motseke, M. Chitiyo, U. I. Ogbonnaya, O. C. Dada, & G. Charles-Ogan (Eds.), South Africa international conference on education: “Rethinking teaching and learning in the 21st century” Proceedings (pp. 328338). African Academic Research Forum.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavior sciences (2nd ed.). Routledge.
• DeVellis, R. F. (2012). Scale development: Theory and applications (3rd ed.). Sage.
• Ðokic, O. J., Boricic, M. M. D., & Jelic, M. S. (2022). Comparing ICT with physical manipulative supported learning of 3D geometry in elementary school. Journal of Educational Computing Research, 59(8), 16231654. doi:https://doi.org/10.1177/07356331211001319
• Enki, K. (2014). Effects of using manipulatives on seventh grade students’ achievement in transformation geometry and orthogonal views of geometric figures. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Gökkurt, B., Deniz, D., Soylu, Y., & Akgün, L. (2012a). Dinamik geometri yazılımı ile hazırlanan çalışma yaprakları hakkında öğrenci görüşleri: Prizmalarda alan örneği. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(3), 358363.
• Gökkurt, B., Dündar, S., Soylu, Y., & Tatar, E. (2012b). Developing suitable materials for the computer enriched learning cycle model: Teaching the “pyramid” subject. Procedia Social and Behavioral Sciences, 46, 31293133. doi:https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.06.024
• Gülten Çağırgan, D., & Soytürk, İ. (2013). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin geometri öz-yeterliklerinin akademik başarı not ortalamaları ile ilişkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(25), 5570.
• Gün, Ö. (2022). Katı cisimlerin öğretimi. Z. Toluk Uçar, R. Akkuş, B. Boz Yaman, A. Duatepe Paksu, & S. Bulut (Eds.), Geometri öğretim bilgisi içinde (s. 223258). Pegem Akademi.
• Kadagöl, E. (2018). Somut materyal kullanımının 8. sınıf öğrencilerinin zihinde döndürme becerilerine etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Kamii, C., Lewis, B. A., & Kirkland, L. (2001). Manipulatives: When are they useful? Journal of Mathematical Behavior, 20, 2131. doi:https://doi.org/10.1016/S0732-3123(01)00059-1
• Kandil, S. (2016). An investigation of the effect of inquiry-based instruction enriched with origami activities on the 7th grade students’ reflection symmetry achievement, attitudes towards geometry and self-efficacy in geometry. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Karakaya, İ. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. A. Tanrıöğen (Ed.), Bilimsel araştırma yöntemleri içinde (4. baskı, s. 5584). Anı Yayıncılık.
• Kartal, P. B. (2019). İlköğretim matematik eğitiminde origami destekli rehberli sorgulamaya dayalı öğretimin öğrenme sürecine etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Kontas, H. (2016). The effect of manipulatives on mathematics achievement and attitudes of secondary school learners. Journal of Education and Learning, 5(3), 1020.
• Kul, Ü., Çelik, S., & Aksu, Z. (2018). The impact of educational material use on mathematics achievement: A meta-analysis. International Journal of Instruction, 11(4), 303324.
• Kutluca, T., & Akın, M. F. (2013). Somut materyallerle matematik öğretimi: Dört kefeli cebir terazisi kullanımı üzerine nitel bir çalışma. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education,4(1), 4865.
• Kükey, E., Tutak, A. M., & Tutak, T. (2019). Kesirler konusunun görsel materyal ile öğretiminin ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin matematik başarı ve tutumlarına etkisinin incelenmesi. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi, 3(1), 115125.
• McMillian, H. J., & Schumacher, S. (2013). Research in education: Evidence-based inquiry (7th ed.). Pearson.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB] (2009a). İlköğretim matematik dersi 1-5. sınıflar öğretim programı. Talim Terbiye Kurulu.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB] (2009b). İlköğretim matematik dersi 6-8. sınıflar öğretim programı. Talim Terbiye Kurulu.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB] (2013). Ortaokul matematik dersi 5-8. sınıflar öğretim programı. Talim Terbiye Kurulu. National Council of Teachers of Mathematics [NCTM] (2000). Principles and standards for school mathematics. NCTM Reston.
• Okuyucu, Ü. (2019). Ortaokul düzeyinde hacim kavramına giriş: Somut materyal destekli bir öğretim örneği. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Eskişehir Anadolu Üniversitesi.
• Olkun, S. (2001). Öğrencilerin hacim formülünü anlamlandırmalarına yardım edelim. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 181190.
• Olkun, S., & Toluk-Uçar, Z. (2007). İlköğretimde etkinlik temelli matematik öğretimi. Maya Akademi Yayın Dağıtım.
• Özer, M. N., & Şan, İ. (2013). Görselleştirmenin özdeşlik konusu erişisine etkisi. International Journal of Social Science, 6(1), 12751294.
• Özmen, G. (2019). Somut material ve dinamik geometri yazılımı kullanımının 5. sınıf öğrencilerinin geometri başarısı, tutumu ve uzamsal yeteneklerine etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Uşak Üniversitesi.
• Pajares, F., & Graham, L. (1999). Self-efficacy, motivation constructs, and mathematics performance of entering middle school students. Contemporary Educational Psychology, 24(2), 124139. doi:https://doi.org/10.1006/ceps.1998.0991
• Pajares, F. M., & Miller, D. (1994). Role of self-efficacy and self-concept beliefs in mathematical problem solving: A path analysis. Journal of Educational Psychology, 86(2), 193203. doi:https://doi.org/10.1037/0022-0663.86.2.193
• Pişkin-Tunç, M., Çakıroğlu, E., & Bulut, S. (2019). Exploring self-efficacy beliefs within the context of teaching mathematics with concrete models. Elementary Education Online, 19(1), 100117. doi:https://doi.org/10.17051/ilkonline.2020.644822
• Sarama, J., & Clements, D. (2016). Physical and virtual manipulatives: What is “concrete”? In P. S. Moyer-Packenham (Ed.), International perspectives on technology and learning mathematics with virtual manipulatives (Vol. 7, pp. 7193). Springer International.
• Sarı, S. (2010). The effect instruction with concrete materials on fourth grade students’ geometry achievement. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Sevgi, S., & Gürtaş, K. (2020). Ortaokul öğrencilerinin geometriye yönelik tutum ve öz-yeterliliklerinin incelenmesi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 416455.
• Şengül, S., & Körükcü, E. (2012). Tam sayılar konusunun görsel materyal ile öğretiminin altıncı sınıf öğrencilerinin matematik başarıları ve kalıcılık düzeylerine etkisi. International Online Journal of Educational Sciences, 4(2), 489508.
• Yaman, H., & Şahin, T. (2014). Somut ve sanal manipülatif destekli geometri öğretiminin 5. sınıf öğrencilerinin geometrik yapıları inşa etme ve çizmedeki başarılarına etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 202220.
• Yıldız, B. (2009a). Üç-Boyutlu sanal ortam ve somut materyal kullanımının uzamsal görselleştirme ve zihinsel döndürme becerilerine etkileri. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Yıldız, Z. (2009b). Geometrik cisimlerin yüzey alanları ve hacimleri konularında bilgisayar destekli öğretimin ilköğretim 8. sınıf öğrenci tutumu ve başarısına etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Van De Walle, J. A. (2013). Elementary and middle school mathematics: Teaching developmentally (7th ed.). Pearson Education.