Ortaokul Öğrencilerinin Mekânsal Düşünme Becerilerinin Geliştirilmesinde Okul Dışı Öğrenmenin Kullanılması

Yıl 2024, Sayı: 60, 896 - 912, 28.06.2024

Ayşe Seyhan , Tuğba İrem Delibalta

https://doi.org/10.53444/deubefd.1327653

Öz

Mekanı algılama becerisi sosyal bilgiler dersinde öğrencilere kazandırılması amaçlanan becerilerden biridir. Becerileri geliştirmek için bireyin aktif çaba göstermesi ve gerçek uygulamalara dayalı deneyim kazanması gerekmektedir. Bireyler mekanları kullanmak ve yaşamlarını sürdürmek için mekânsal düşünme yeteneğin kazanmalıdır. Bu araştırmanın amacı, Fırtına vadisi ve çevresinde yapılan öğrenme etkinliklerinin öğrencilerin mekânsal düşünme becerisi üzerinde etkisini belirlemek ve uygulanan etkinlikler hakkında görüşlerini almaktır. Bu çalışma karma yöntem ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın katılımcıları, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı bir devlet ortaokulunun 6. sınıfında öğrenim gören 24 öğrenciden oluşmaktadır. Çalışma grubu basit tesadüfi örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Veriler, mekânsal düşünme testi ve yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak toplanmıştır. Nicel veriler, bağımlı gruplar t testi kullanılarak analiz edilmiş, nitel veriler ise içerik analizi ile değerlendirilmiştir. Bulgular Fırtına Vadisi ve tarihi, kültürel çevresinde gerçekleştirilen okul dışı öğrenme etkinliklerinin öğrencilerin mekânsal düşünme becerilerini geliştirmelerinde etkili olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, okul dışı öğrenme, mekanı algılama, beceri

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Using Out-of-School Learning to Improve Spatial Thinking Skills of Secondary School Students

Öz

The ability to perceive space is one of the skills aimed to be acquired by students in social studies classes. To develop these skills, individuals need to make active efforts and gain experience based on real applications. Individuals must acquire spatial thinking skills to use spaces and sustain their lives. The purpose of this research is to determine the impact of learning activities conducted in the Fırtına Valley and its surroundings on students' spatial thinking skills and to gather their opinions about the implemented activities. This study was conducted using a mixed methods approach. The participants of the study consisted of 24 students from the 6th grade of a state middle school affiliated with the Ministry of National Education. The study group was determined using the simple random sampling method. Data was collected using a spatial thinking test and a semi-structured interview form. Quantitative data was analyzed using paired samples t-test, while qualitative data was evaluated through content analysis. The findings indicate that the activities carried out in the Fırtına Valley and its historical and cultural surroundings are effective in enhancing students' spatial thinking skills.

Anahtar Kelimeler

Social studies, out-of-school learning, perception of space, skill

Kaynakça

• Ablak, S. (2017). Sosyal bilgiler programındaki becerilere ilişkin öğrenci algılarının incelenmesi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Akengin, H. & Ayaydın, Y. (2017). Mekânı algılama ve zihin haritalarının geliştirilmesi üzerine bir araştırma. Marmara Coğrafya Dergisi, (36), 48-56.
• Altın, B. N. & Demirtaş, S. (2009). Sosyal bilgiler eğitiminde sınıf dışı etkinlikler (müze ve arazi çalışmaları). M. Safran (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s. 507- 541). Pegem Akademi.
• Asar, H. (2013). Mimari mekan okumasında algısal deneyim analizinin bir yöntem yardımıyla irdelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. & Plano Clark. V. (2018). Karma yöntem araştırmaları tasarım ve yürütülmesi. Y. Dede & ve S. B. Demir (Çev. Ed.). Anı Yayıncılık.
• Creswell, J. W. (2017). Nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi. H. Ekşi (Çev. Ed.), Eğitim Danışmanlığı ve Araştırmaları Merkezi.
• Doğan, Y., Çiçek, Ö. & Saraç, E. (2018). Fen bilimleri öğretmen adaylarının çevre bilimi dersi kapsamında gerçekleştirilen alan gezisi deneyimleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 20 (1), 104-120. doi:https://doi.org/10.17556/erziefd.346487
• Eimer, M. (2004). Multisensory ıintegration: how visual experience shapes spatial perception. Current Biology, 14, 115–117. doi:https://doi.org/10.1016/j.cub.2004.01.018.
• Güneş, F. (2018). Öğretmen yetiştirmede beceri yaklaşımı. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, 3 (2), 1-16. doi:https://doi.org/10.29250/sead.441487.
• Henriksson, A. C. (2018). Primary school teachers’ perceptions of out of school learning within science education. LUMAT: International Journal on Math, Science and Technology Education, 6 (2), 9–-26. doi:https://doi.org/10.31129/LUMAT.6.2.313
• Kahyaoğlu, M. (2016). Türkiye’de doğa eğitimi üzerine yapılan çalışmalarının analizi: Bir meta sentez çalışması. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1 1(1), 1-14.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. (5. Baskı), Asil Yayınları.
• Karadeniz, O., Eker, C. & Burunsuz, E. (2015). Ortaokul sosyal bilgiler dersi öğretim programı kazanımlarının yapılandırmacı öğrenme kuramı ilkelerine göre değerlendirilme-si. Electronic Turkish Studies, 10 (3), 563-580.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. (15. Baskı). Nobel Yayınevi. Keskin, S. C. & Kaplan, E. (2012). Sosyal bilgiler ve tarih eğitiminde okul dışı öğrenme ortamı olarak oyuncak müzeleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi , 11 (41), 95-115.
• Malkoç, S. & Kaya, E. (2015). Sosyal bilgiler öğretiminde sınıf dışı okul ortamlarının kullanımı. İlköğretim Online, 14 (3), 1079-1095.
• Merç, A. (2017). Sosyal bilgiler dersinde mekan algılama becerisinin kazandırılmasında Google Earth uygulamasının etkililiği. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2016). Nitel veri analizi. (2. Baskı). S. Akbaba Altun, & A. Ersoy (Çev. Ed.). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (İlkokul Vve Ortaokul 4, 5, 6 Vve 7. Sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354.
• Neuman, L. W. (2014). Social research methods: qualitative and quantitative approaches (7thed.). Essex: Pearson Education Limited.
• Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD), (2019). OECD future of education and skills 2030 oecd learning compass 2030 a series of concept notes. https://www.oecd.org/education/2030-project/teaching-and-learning/learning/learning-compass-2030/OECD_Learning_Compass_2030_Concept_Note_Series.pdf
• Öcal, A. (2007). İlköğretim sosyal bilgiler dersinde 6. sınıf öğrencilerinin mekânsal biliş becerilerinin incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Özdemir, N. (2014). Öğrencilerin Türkiye’nin yeryüzü şekilleri konusundaki zihin haritalarını geliştirmeye yönelik deneysel bir çalışma. Electronic Turkish Studies, 9 (5)., 1685-1706.
• Özdemir, P., Akfırat, N. & Adıgüzel, Ö. (2009). Bilim ve yaratıcı drama eşliğinde doğa eğiti-mi. Yaratıcı Drama Dergisi, 4 (7), 69-78.
• Parlar, H. (2012). Bilgi toplumu, değişim ve yeni eğitim paradigması. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi,i. 4, 193-209.
• Reiss, M. J. (2020). The educational benefits of out-of-classroom learning. Edited by Tim Burt and Des Thompson, Curious about Nature A Passion for Fieldwork içinde (pp. 116-130). Cambridge University Press, doi:https://doi.org/10.1017/9781108552172.008
• Safi, H. (2010). Sosyal bilgiler öğretim programında yer alan mekanı algılama becerisinin geliştirilmesi hakkında öğretmen görüşleri. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Schultz, R. B., Kerski, J. J. & Patterson, T. C. (2008). The use of virtual globes as a spatial teaching tool with suggestions for metadata standards. Journal of Geography, 27-34.
• Seyhan, A. (2020). Öğretmen adaylarına göre sosyal bilgiler dersinde okul dışı öğrenmenin etkililiği. Turkish Journal of Educational Studies, 7 (3), 27-51.
• Sönmez, F. (2019). Coğrafi bilgi sistemlerine (CBS) dayalı sosyal bilgiler öğretiminin mekansal düşünme becerilerine etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Trabzon Üniversitesi.
• Szczytko R., Carrier S.J. & Stevenson K.T. (2018) Impacts of outdoor environmental education on teacher reports of attention, behavior, and learning outcomes for students with emotional, cognitive, and behavioral disabilities. Front. Educ,. 3 (46), 1-10. doi:https://doi.org/ 10.3389/feduc.2018.00046
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. New York: Pearson Education.
• Topçu, E. (2017). Sosyal bilgiler öğretiminde okul dışı öğrenme ortamları: öğretmen adayları ile fenomenolojik bir çalışma. International Education Studies, 10 (7), 126-142.
• Üztemur, S, Dinç, E. & Acun, İ. (2018). Müzeler ve tarihi mekânlarda uygulanan etkinlikler aracılığıyla öğrencilerin sosyal bilgilere özgü becerilerinin geliştirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (46), 294-324. doi:https://doi.org/10.21764/maeuefd.349442
• Van Dijk-Wesselius J. E, Van den Berg A. E., Maas J. & Hovinga, D (2020) Green schoolyards as outdoor learning environments: barriers and solutions as experienced by primary school teachers. Front. Psychol. 102919, 1-16. doi:https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.02919
• Vivier, S. K. & Lee, J. C. (2018). Because life doesn't just happen in a classroom: elementary and middle school teacher perspectives on the benefits of, and obstacles to, out-of-school learning. Issues in Teacher Education, 27 (3), 55-72.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (11. Baskı), Seçkin Yayıncılık.
• Zaman, M. (2010). Fırtına Deresi Havzası ve Kaçkar Dağları Milli Parkı’nın alternatif turizm açısından önemi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (2) , 1-33.