İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Matematiksel Eleştirel Düşünme Becerilerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Sayı: 61, 1781 - 1809, 27.09.2024

Nalan Özkaya , Funda Aydın Güç

https://doi.org/10.53444/deubefd.1384527

Öz

Bu çalışmanın amacı ilköğretim matematik öğretmeni adaylarının matematiksel eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesidir. Matematiksel eleştirel düşünme becerilerini ölçmek amacıyla 2016 yılında Rott ve Leuders tarafından geliştirilen “Matematiksel Eleştirel Düşünme Testi (MEDT)” Türkçeye uyarlanmıştır. Testin uyarlanması kapsamında Türkçeye tercüme edilen maddelerin anlaşılırlığının belirlenebilmesi amacıyla üç ilköğretim matematik öğretmeni adayı ile görüşmeler yapılmıştır. Ardından 52 ilköğretim matematik öğretmeni adayıyla yürütülen çalışma ile testin güvenirliği belirlenmiştir. MEDT’nin güvenilirlik katsayısı çok yüksek olmasa da matematiksel eleştirel düşünme becerilerinin ölçülmesinde kullanılabileceği belirlenmiştir. İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının matematiksel eleştirel düşünme becerilerinin nasıl olduğunun belirlenmesine yönelik çalışma, 90 ilköğretim matematik öğretmeni adayı ile gerçekleştirilmiştir. Alınan puanlara göre oluşturulan düşük, orta ve yüksek düzey gruplarından seçilen beşer katılımcı ile görüşme gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda ilköğretim matematik öğretmeni adaylarının matematiksel eleştirel düşünme becerilerinin orta seviyede olduğu görülmüştür. Bu sonuçlar ışığında matematiksel eleştirel düşünme becerilerini ölçmeye yönelik güvenilirliği daha yüksek ölçme araçlarının geliştirilmesi ve matematiksel eleştirel düşünme becerilerini geliştirmeye yönelik ortamların tasarlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel Düşünme, Matematiksel Eleştirel Düşünme, İlköğretim Matematik Öğretmeni Adayları

Etik Beyan

Bu makale birinci yazarın ikinci yazar danışmanlığında tamamladığı yüksek lisans tezinden üretilmiştir. Araştırmada uygulamalara başlamadan önce bir devlet üniversitesinin Sosyal Bilimler ve Fen Bilimleri Araştırmaları Etik Kurulundan, “Etik Kurul Onay Belgesi” alınmıştır.

Investigation of Mathematical Critical Thinking Skills of Secondary School Mathematics Teacher Candidates

Öz

The aim of this study is to examine the mathematical critical thinking skills of secondary school mathematics teacher candidates. First of all, the “Mathematical Critical Thinking Test (MCTT)”, developed by Rott and Leuders in 2016 in order to measure mathematical critical thinking skills, was adapted into Turkish. In order to determine the intelligibility of the items translated into Turkish, interviews were conducted with three secondary school mathematics teacher candidates. Then, the reliability of the test was determined with 52 secondary school mathematics teacher candidates. Although the reliability coefficient of the MCTT is not very high, it has been determined that it can be used to measure mathematical critical thinking skills. The study to determine the mathematical critical thinking skills of secondary school mathematics teacher candidates was carried out with 90 secondary school mathematics teacher candidates. Interviews were conducted with five participants selected from the low, medium and high level groups, which were formed according to the scores of the participants. As a result of the study, it was seen that the mathematical critical thinking skills of the elementary school mathematics teacher candidates were at a moderate level. In the light of these results, it can be recommended to develop measurement tools with higher reliability to measure mathematical critical thinking skills and to design, implement and evaluate environments to develop mathematical critical thinking skills.

Anahtar Kelimeler

Critical Thinking, Mathematical Critical Thinking, Secondary School Mathematics Teacher Candidates

Kaynakça

• Altun, M., Memnun, D. S., & Yazgan, Y. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının rutin olmayan matematiksel problemleri çözme becerileri ve bu konudaki düşünceleri. İlköğretim Online, 6(1), 127-143.
• Angraini, L. M., & Wahyuni, A. (2021). The effect of concept attainment model on mathematical critical thinking ability. International Journal of Instruction, 14(1), 727-742.
• Arısoy, B. (2017). Konu temelli eleştirel düşünme öğretiminin matematik dersinde öğrencilerin eleştirel düşünme becerileri, eleştirel düşünme erdemleri ve matematik dersine ilişkin tutumlarına etkisi. [Doktora Tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Aybek, B., & Çelik, M. (2007). “Watson Glaser Eleştirel Akıl Yürütme Gücü Ölçeği”nin (W-GEAYGÖ) üniversite ikinci üçüncü ve dördüncü sınıf ingilizce bölümü öğretmen adayları üzerindeki güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 101-112.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cheung, C. K., Rudowicz, E., Lang, G., Yue, X. D., & Kwan, A. S. (2001). Critical thinking among university students: Does the family background matter?. College Student Journal, 35(4), 577-598.
• Çekiç, S. (2007). Matematik öğretmenliği lisans öğrencilerinin eleştirel düşünme gücü düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Çepni, S. (2009). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Celepler Matbaacılık.
• Doğanay, A., & Yağcı, R. (2011). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler öğretiminde öğretmenlerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmek için uyguladıkları etkinliklerin değerlendirilmesi. Education Sciences, 6(2), 1679-1702.
• Ennis, R. H., & Millman, J. (1982a). Cornell Critical Thinking Test, Level X. II: Illinois Thinking Project.
• Ennis, R. H., & Millman, J. (1982b). Cornell Critical Thinking Test, Level Z. II: Illinois Thinking Project.
• Evcen, D. (2002). “Watson-Glaser Eleştirel Akıl Yürütme Gücü Testi”nin (form S) Türkçeye uyarlama çalışması [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Facione, N. C., & Facione, P. A. (1994). The “California Critical Thinking Skills Test” and the national league for nursing accreditation requirement in critical thinking. California Academic Press.
• Facione, P. A. (1990). Critical thinking: A statement of expert consensus for purposes of educational assessment and instruction. executive summary “The Delphi Report”. The California Academic Press.
• Facione, P. A., & Facione, N. C. (1992). The California Critical Thinking Disposition Inventory. California Academic Press.
• Fitzpatrick, B., & Schulz, H. (2015). Do curriculum outcomes and assessment activities in science encourage higher order thinking? Canadanian Journal of Science, Mathematics and Technology Education, 15(2), 136-154.
• Florea, N. M., & Hurjui, E. (2015). Critical thinking in elementary school children. In E. Soare & C. Langa (Eds.), The 6th International Conference Edu World 2014 “Education Facing Contemporary World Issue, 180 (pp. 565-572). Procedia-Social and Behavioral Sciences.
• Frederick, S. (2005). Cognitive reflection and decision making. Journal of Economic Perspectives, 19(4), 25-42.
• Gürsan, S. (2021). Teknoloji desteği ile dönüşüm geometrisi öğretiminin matematik öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimine katkısı [Doktora tezi]. Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Kahneman, D., & Frederick, S. (2002). Representativeness revisited: Attribute substitution in intuitive judgment. In D. Kahneman, T. Gilovich & D. Griffin (Eds.), Heuristics and Biases: The Psychology of Intuitive Judgment (pp. 49-81). Cambridge University Press.
• Kalkınma Bakanlığı (2013). Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018). https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2021/12/Onuncu_Kalkinma_Plani-2014-2018.pdf
• Kaput, J. J., & Clement, J. (1979). Letter to the editor. The Journal of Children’s Mathematical Behavior, 2(2), 208.
• Karataş, İ., & Güven, B. (2003). Problem çözme davranışlarının değerlendirilmesinde kullanılan yöntemler: klinik mülakatın potansiyeli. İlköğretim Online, 2(2). 2-9.
• Kayagil, S. (2010). İlköğretim yedinci sınıf öğrencilerinde eleştirel düşünme becerilerinin matematik başarısını yordaması [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Kennedy, M., Fisher, M. B., & Ennis, R. H. (1991). Critical thinking: Literature review and needed research. In L. Idol & B. Fly Jones (Eds.), Educational Values and Cognitive Instruction: Implications for Reform (pp. 11-40). Lawrence Erlbaum Associates.
• Kocagül Sağlam, M., & Ünal Çoban, G. (2020). Öğrencilerde bilimsel akıl yürütme becerilerini geliştirme konusunda fen bilimleri öğretmenlerinin ihtiyaçlarının belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50, 399-425.
• Kurniati, K., Kusumah, Y. S., Sabandar, J., & Herman, T. (2015). Mathematical critical thinking ability through contextual teaching and learning approach. Journal on Mathematics Education, 6(1), 53-62.
• Millî Eğitim Bakanlığı, (2005). İlköğretim 1-5 Sınıf Programları Tanıtım El Kitabı. Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• Millî Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Başkanlığı, (2011). Milli Eğitim Bakanlığı 21. yüzyıl Öğrenci Profili. https://www.meb.gov.tr/earged/earged/21.%20yy_og_pro.pdf
• Millî Eğitim Bakanlığı, (2015). Matematik Öğretmeni Özel Alan Yeterlikleri. Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü
• Millî Eğitim Bakanlığı, (2016). Düşünme Eğititmi Dersi (7 ve 8. Sınıf) Öğretim Programı. MEB Basımevi.
• Millî Eğitim Bakanlığı, (2017a). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü
• Millî Eğitim Bakanlığı, (2017b). Öğretmen strateji belgesi (2017-2023). Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü.
• Millî Eğitim Bakanlığı, (2018a). Matematik Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Talim Terbiye Kurulu.
• Millî Eğitim Bakanlığı, (2018b). 2023 eğitim vizyonu. https://www.gmka.gov.tr/dokumanlar/yayinlar/2023_E%C4%9Fitim%20Vizyonu.pdf
• Polat, M. (2017). Sınıf öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile yaratıcılık düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi [Doktora tezi]. Adıyaman Üniversitesi.
• Quitadamo, I. J., Brahler, C. J., & Crouch, G. J. (2009). Peer-led team learning: a prospective method for increasing critical thinking in undergraduate science courses. Science Educator, 18(1). 29-38.
• Rott, B., & Leuders, T. (2016). Mathematical critical thinking: the construction and validation of a test. In C. Csikos, A. Rausch & J. Szitanyi (Eds.), Proceedings of the 40th Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education, 7(2) (pp. 299-300). International Group for the Psychology of Mathematics Education.
• Saçlı, F. (2013). Yaratıcı drama eğitiminin aday beden eğitimi öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerileri ve eğilimi [Doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Seferoğlu, S. S., & Akbıyık, C. (2006). Eleştirel düşünme ve öğretimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 193-200.
• Semerci, N. (2016). Eleştirel düşünme eğilimi (ede) ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik revize çalışması. Electronic Turkish Studies, 11(9), 725-740.
• Setiana, D. S., Purwoko, R. Y., & Sugiman. (2021). The application of mathematics learning model to stimulate mathematical critical thinking skills of senior high school students. European Journal of Educational Research, 10(1), 509-523.
• Setiana, D. S., ZainnurWijayanto, & Arcana, I. N. (2019). Development of mathematical test instrument to measure critical thinking ability. In International Council for Scientific and Technical Information (pp. 1-10). EAI.
• Seventika, S. Y., Sukestiyarno, Y. L., & Mariani, S. (2018). Critical thinking analysis based on Facione (2015) – Angelo (1995) logical mathematics material of vocational high school (VHS). In Journal of Physics: Conference Series (pp. 1-7). IOP Publishing Ltd.
• Simbolon, M., Surya, E., & Syahputra, E. (2017). The efforts to improving the mathematical critical thinking student’s ability through problem solving learning strategy by using macromedia flash. American Journal of Educational Research, 5(7), 725-731.
• Smit, L. S. (2016). A better understanding of 21st century skills in mathematics education and a view of these skills in current practice [Master's thesis]. Utrecht University.
• Spicer, K. L., & Hanks, W. E. (November, 1995). Multiple measures of critical thinking skills and predisposition in assessment of critical thinking. Annual Meeting of the Speech Communication Association. Wright State University, Ohio.
• Stanovich, K. E., & Stanovich, P. J. (2010). A framework for critical thinking, rational thinking and ıntelligence. In D. Preiss & R. J. Sternberg (Eds.), Innovations in Educational Psychology: Perspectives on Learning, Teaching and Human Development (pp. 195-237). Springer.
• Suparman, S., Juandi, D., & Martadiputra, B. A. P. (2021). Heterogeneity of students’ mathematical critical thinking ability re-viewed from education levels: a meta-analysis. Paedagogia, 24(2), 126-143.
• Şenturan, L. (2006). Hemşerilik öğrencilerinde eleştirel düşünme [Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Tavşancıl, E. (2006). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Türnüklü, E. B., & Yeşildere, S. (2005). Türkiye'den bir profil: 11-13 yaş gurubu matematik öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilim ve becerileri. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 38(2), 167-185.
• Ulu, M. (2008). Sınıf öğretmeni, sınıf öğretmeni adayı ve 5. sınıf öğrencilerinin dört işlem problemlerini çözmede kullandıkları stratejilerin karşılaştırılması [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Kocatepe Üniversitesi.
• Widyatiningtyas, R., Kusumah, Y. S., Sumarmo, U., & Sabandar, J. (2015). The impact of problem-based learning approach to senior high school students' mathematics critical thinking ability. Indonesian Mathematical Society Journal on Mathematics Education, 6(2), 30-38.
• Yükseköğretim Kurulu (2018). İlköğretim matematik öğretmenliği lisans programı. https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme- Lisansprogramlari/Ilkogretim_Matematik_Lisans_Programi.pdf
• Yüksel, N. S., Sarı Uzun, M., & Dost, Ş. (2013). Matematik öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2013(1), 393-403.