Untersuchung der Praxis von Klassenlehrern in Problemlösungsprozessen

Yıl 2025, Sayı: 64, 1257 - 1285, 30.06.2025

Erdinç Durak , Gönül Güneş

https://doi.org/10.53444/deubefd.1428707

Öz

Im Rahmen dieser Studie wurden die Praktiken von Klassenlehrern bei Problemlösungsprozessen untersucht, indem Polyas vierteiliger Problemlösungsprozess berücksichtigt wurde: Verstehen des Problems, Entwickeln einer Strategie, Anwenden der Strategie auf die Problemlösung und Bewerten des Problems. Die Forschung, bei der qualitative Forschung als Ansatz gewählt wurde, war deskriptiv und wurde in einem speziellen Falldesign durchgeführt. In der Studie mit 30 Klassenlehrern schwankt die Berufserfahrung der Lehrer zwischen 1 und 14 Jahren. Der Problemlösungsfähigkeitstest, dessen Validitäts- und Zuverlässigkeitsstudien von den Forschern durchgeführt und entwickelt wurden, umfasst routinemäßige und nicht routinemäßige Probleme, die den Teillernbereich des Wiegens betreffen. Die gewonnenen Daten wurden anhand der von den Forschern entwickelten Rubrik deskriptiv analysiert. Es wird geschlussfolgert, dass Klassenlehrer Defizite im Anwendungsprozess des von ihnen in der Theorie vermittelten Problemlösungswissens aufweisen und dass der Bewertungsschritt nicht in den Problemlösungsprozessen enthalten ist. Es wurde beobachtet, dass keiner der Teilnehmer alle Problemlösungsschritte von Polya in den Problemlösungsprozessen des abwägenden Teillernbereichs anwendete. Ein weiteres Ergebnis ist, dass der Problemlösungsschritt, der überhaupt nicht erwähnt wird, der Bewertungsschritt ist, während die Schritte, die am meisten hervorgehoben werden, die Schritte zur Erstellung eines Plans und zur Umsetzung des Plans sind. Die Auswertung ergab, dass kein direkter Zusammenhang zwischen der Berufserfahrung und dem Kompetenzniveau von Klassenlehrern besteht, die unterschiedliche Kompetenzen hinsichtlich des Problemlösungserfolgs aufweisen.

Anahtar Kelimeler

Problemlösung , Grundschule , Mathematik , Wiegen , Schritte zur Problemlösung ​

Examen des pratiques des enseignants en classe dans les processus de résolution de problèmes

Öz

Dans le cadre de cette étude, les pratiques des enseignants en matière de processus de résolution de problèmes ont été examinées en tenant compte du processus de résolution de problèmes en quatre volets de Polya : comprendre le problème, développer une stratégie, appliquer la stratégie à la solution du problème et évaluer le problème. La recherche, dans laquelle la recherche qualitative a été adoptée comme approche, était descriptive et a été menée selon une conception de cas particulier. Dans l'étude menée auprès de 30 enseignants titulaires, l'expérience professionnelle des enseignants varie entre 1 et 14 ans. Le test d'aptitude à la résolution de problèmes, dont les études de validité et de fiabilité ont été menées et développées par les chercheurs, comprend des problèmes de routine et non routiniers impliquant le domaine de sous-apprentissage de la pesée. Les données obtenues ont été analysées de manière descriptive à l’aide de la rubrique développée par les chercheurs. On conclut que les enseignants ont des lacunes dans le processus d'application des connaissances en résolution de problèmes qu'ils fournissent en théorie et que l'étape d'évaluation n'est pas incluse dans les processus de résolution de problèmes. Il a été observé qu'aucun des participants n'a appliqué toutes les étapes de résolution de problèmes de Polya dans les processus de résolution de problèmes du sous-domaine d'apprentissage de la pesée. Un autre résultat est que l'étape de résolution de problèmes qui n'est pas du tout mentionnée est l'étape d'évaluation, tandis que les étapes les plus soulignées sont les étapes d'élaboration d'un plan et de mise en œuvre du plan. L'évaluation a révélé qu'il n'existe pas de relation directe entre l'expérience professionnelle et les niveaux de compétence des enseignants qui font preuve de compétences différentes en termes de réussite en matière de résolution de problèmes.

Anahtar Kelimeler

Résolution de problèmes , école primaire , mathématiques , pesée , étapes de résolution de problèmes

Investigation of Classroom Teachers' Practices in Problem Solving Processes

Öz

The purpose of the scope of this study, the practices of primary school teachers in problem solving processes were examined by considering Polya's four problem solving steps (understanding the problem, making a plan, applying the plan, evaluating). The research, in which qualitative research was adopted as an approach, was descriptive and carried out in a special case design. In the study carried out with 30 classroom teachers, the professional experience of the teachers ranged from 1 to 14 years. There are routine and non-routine problems that include the weighing sub-learning domain in the problem solving skill test developed by the researchers and whose validity and reliability studies have been carried out. The data obtained from the data collection tools were analyzed descriptively using the rubric developed by the researchers. As a result, it is seen that the classroom teachers have deficiencies in the application of the knowledge about problem solving that they have presented in theory and that the evaluation step is not included in the problem solving processes. It was seen that none of the participants applied all the problem solving steps of Polya in the problem solving processes belonging to the sub-learning domain of weighing. It is another result that the problem solving step that is never mentioned is the evaluation step, and the most emphasized ones are the planning and implementation steps. With the evaluation made, it has been revealed that there is no direct relationship between the professional experience of the classroom teachers who show different competencies in terms of problem solving success and their competency levels.

Anahtar Kelimeler

problem solving , primary school , mathematics , weinghing , problem solving step

Sınıf Öğretmenlerinin Problem Çözme Sürecindeki Uygulamalarının İncelenmesi

Öz

Bu çalışma kapsamında sınıf öğretmenlerin problem çözme süreçlerindeki uygulamaları Polya’nın 4’lü problem çözme süreci olan problemi anlama, strateji geliştirme, stratejiyi problem çözümüne uygulama ve problemi değerlendirme basamakları dikkate alınarak incelenmiştir. Yaklaşım olarak nitel araştırmanın benimsendiği araştırma betimsel amaçlı olup, özel durum deseninde yürütülmüştür. 30 sınıf öğretmeni ile gerçekleştirilen çalışmada öğretmenlerin mesleki tecrübeleri 1- 14 yıl arasında değişmektedir. Geçerlilik ve güvenirlik çalışmaları yapılan ve araştırmacılar tarafından geliştirilen problem çözme beceri testinde rutin ve rutin olmayan tartma alt öğrenme alanını içeren problemler yer almaktadır. Elde edilen veriler araştırmacılar tarafından geliştirilen rubrik kullanılarak ve betimsel olarak analiz edilmiştir. Sınıf öğretmenlerinin teoride sunmuş oldukları problem çözme ile ilgili bilgileri uygulama süreçlerinde eksiklikler yaşadıkları ve değerlendirme basamağına problem çözme süreçlerinde yer verilmediği sonuç olarak karşımıza çıkmaktadır. Polya’nın problem çözme basamaklarının tamamını tartma alt öğrenme alanına ait problem çözme süreçlerinde hiçbir katılımcının uygulamadığı görülmüştür. Hiç değinilmeyen problem çözme basamağının değerlendirme basamağı, en çok vurgu yapılanların ise plan yapma ve planı uygulama basamakları olduğu ortaya çıkan bir diğer sonuçtur. Yapılan değerlendirme ile problem çözme başarısı noktasında farklı yeterlilikler gösteren sınıf öğretmenlerinin mesleki tecrübeleri ile yeterlilik seviyeleri arasında doğrudan ilişki olmadığı sonucu ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

problem çözme , ilkokul , matematik , tartma , problem çözme basamakları

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımızı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimizi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimizi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımızı, kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimizi beyan ederiz.

Kaynakça

• Aksoy, B. (2003). Problem çözme yönteminin çevre eğitiminde uygulanması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(14), 83-98.
• Aksu, Z., & Konyalıoğlu, A. (2014). Sınıf öğretmen adaylarının kesirler konusundaki pedagojik alan bilgileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(2), 723-738.
• Aksungur, A., & Aydın, Ş. (2023). TR dizin’deki eğitim fakültelerinin dergilerinde matematiksel problem çözme ile ilgili makalelerin incelenmesi. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(3), 906-921.
• Altun, M. & Arslan, Ç. (2006). İlköğretim öğrencilerinin problem çözme stratejilerini öğrenmeleri üzerine bir çalışma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XIX (1), 2006, 1-21.
• Altun, M. (2013). Ortaokullarda (5, 6, 7 ve 8. sınıflarda) matematik öğretimi (9. bs.). Bursa: Aktüel Yayınları.
• Altun, M., Memnun, D. S., & Yazgan, Y. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının rutin olmayan matematiksel problemleri çözme becerileri ve bu konudaki düşünceleri. İlköğretim Online, 6(1), 127-143.
• Arsal, Z. (2009). Problem çözme stratejilerinin problem çözme başarısını yordama gücü. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 103-113.
• Avcu, S. (2012). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiksel problem çözmede kullandıkları stratejilerin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Aydoğdu, M., & Ayaz, M. (2008). Matematikte öğrencilere problem çözme yeteneğinin kazandırılması. e-Journal of New World Sciences Academy Social Sciences, 3(4), 588-596.
• Aylar, E. (2017). Sınıf öğretmeni yetiştirme sürecinde problem çözmeye dair pedagojik alan bilgisine ilişkin çıkarımlar. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 744-759.
• Baki, M. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının bölme işlemi ile ilgili matematiksel bilgileri ve öğretimsel açıklamaları. Eğitim ve Bilim, 38, 167, 300-311.
• Baki, M. (2015). The development of mathematical knowledge for teaching of mathematics teachers in lesson analysis process. European Journal of Educational Research, 5(4), 165-171.
• Baki, M., & Baki, A. (2010, Mayıs). Türkiye’nin öğretmen yetiştirme deneyimi ve matematik öğretmeninin alanı öğretme bilgisi. Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu II’de sunulmuş bildiri, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Ball, D., Thames, M., & Phelps, G. (2008). Content knowledge for teaching: What makes it special? Journal of Teacher Education, 59(5), 389-407.
• Baykul, Y. (2009). İlköğretimde matematik öğretimi: 6 - 8. sınıflar (10. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
• Berenger, A. (2018). Pre-service teachers’ difficulties with problem solving. In J. Hunter, P. Perger, & D. L. (Eds.), Making waves, opening spaces (Proceedings of the 41st annual conference of the Mathematics Education Research Group of Australasia (pp. 162-169). Auckland: MERGA.
• Büyükalan-Filiz, S., & Abay, S. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının rutin olmayan problemlerdeki problemi anlama durumları. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3(3), 97-118.
• Creswell, J. (2013). Nitel araştırma yöntemleri. (M. Bütün, & S. Demir, Çev.) Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çelebioğlu, B., & Yazgan, Y. (2009). İlköğretim öğrencilerinin bağıntı bulma ve sistematik liste yapma stratejilerini kullanma düzeyleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 15-28.
• Çepni, S. (2009). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (4. bs.). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Durmaz, B., & Altun, M. (2014). Ortaokul öğrencilerinin problem çözme stratejilerini kullanma düzeyleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(30), 73-94.
• Ekiz, D. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri (5. bs.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gökkurt, B., & Soylu, Y. (2013). Öğrencilerin problem çözme süreçlerindeki anlam bilgisini kullanma düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 469-488.
• Gökkurt, B., Örnek, T., Hayat, F., & Soylu, Y. (2015). Öğrencilerin problem çözme ve problem kurma becerilerinin değerlendirilmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 751-774.
• Gökkurt, B., Şahin, Ö., Soylu, Y., & Soylu, C. (2013). Examining pre-service teachers' pedagogical content knowledge on fractions in terms of students’ errors. International Online Journal of Education Sciences, 5(3), 719-735.
• Grossman, P. L. (1990). The making of a teacher: Teacher knowledge and teacher education. New York: Teachers College Press.
• Gürbüz, R., & Güder, Y. (2016). Matematik öğretmenlerinin problem çözmede kullandıkları stratejiler. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(2), 371-386.
• Hacıömeroğlu, G. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim için matematiksel bilgisi: öğrencilerin toplama ve çıkarma işlemlerine ilişkin çözümlerinin analizi. Eğitim ve Bilim, 38(168), 332-346.
• İnel, D., Evrekli, E., & Türkmen, L. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının problem çözme becerilerinin araştırılması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 167-178.
• Karataş, İ., & Bülent, G. (2003). Problem çözme davranışlarının değerlendirilmesinde kullanılan yöntemler: Klinik mülakatın potansiyeli. İlköğretim-Online, 2(2), 2-9.
• Kargas, A., & Stephans, M. (2014). Using coaching to improve the teaching of problem solving to year 8 students in mathematics. In J. Anderson, M. Cavanagh, & A. Prescott (Eds.), Curriculum in focus: Research guided practice (pp. 319-326). Sydney: MERGA.
• Kinach, B. M. (2002). A cognitive strategy for developing pedagogical content knowledge in the secondary mathematics methods course: Toward a model of effective practice. Teaching and Teacher Education, 18(1), 51-71.
• Mayer R. E. (1982). The psychology of mathematical problem solving. In F. Lester, & Garofalo (Eds.), Mathematical problem solving: Issues in research (pp. 1-13). Philadelpia: Franklin Institute Press.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2015). İlkokul 1-4. sınıflar matematik dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Müdürlüğü Basımı.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (MEB). (2017). Öğretmen yeterlilikleri: Öğretmenlik mesleği genel ve özel alan yeterlikleri. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü: http://oygm.meb.gov.tr/www/ogretmenlik-meslegigenel-yeterlikleri/icerik/39 adresinden 20 Ocak 2019 tarihinde erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı, [MEB]. (2018). İlkokul 1-8.sınıflar matematik dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Müdürlüğü Basımı.
• Nyala, J., Assuah, C., Ayebo, A., & Tse, N. (2016). The prevalent rate of problem-solving approach in teaching mathematics in Ghanaian basic schools. International Journal of Research in Education and Science, 2(2), 444-452.
• Ömeroğlu, E., Büyüköztürk, Ş., Aydoğan, Y., & Özyürek, A. (2009). Determining the vievs of preschool and primary svhool teachers over the support of problem solving skills at children. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1, 1969-1974.
• Öztürk, M., Akkan, Y., & Kaplan, A. (2019). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin temel matematik ispatlarını yapma sürecindeki bilişsel yapılar ve argümanları. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 8(2), 429-452.
• Polya, G. (1957). How to solve it; a new aspect of mathematical method (2nd ed.). Garden City, NY: Doubleday.
• Serin, O. (2006). Sınıf öğretmenlerinin problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 31(142), 80-88.
• Shulman, L. S. (1986). Those who understand: Knowledge growth in teaching. Educational Researcher, 15(2), 4-14.
• Şahin, A. (2019). 2008-2018 yılları arasında sınıf öğretmenliği alanında yapılan çalışmaların incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Trabzon Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon.
• Şimşek, N., & Boz, N. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının uzunluk ölçme konusunda pedagojik alan bilgilerinin öğrenci kavrayışları bağlamında incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 4(3), 10-30.
• Toluk-Uçar, Z. (2011). Öğretmen Adaylarının Pedagojik İçerik Bilgisi: Öğretimsel Açıklamalar. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 2(2), 87-102.
• Turgut, S., Doğan Temur, Ö., & Uğurlu, M. (2021). A Study on the Awareness of the Teachers Working in Special Education Schools towards Mathematical Problem-Solving Process. Bartın University Journal of Faculty of Education, 10(3), 495-511.
• Ulu, M. (2008). Sınıf öğretmeni, sınıf öğretmeni adayı ve 5. sınıf öğrencilerinin dört işlem problemlerini çözmede kullandıkları stratejilerin karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Yanbıyık, S., Arslan, Ü., Ayhan, O., Karatosun, L., vd. (2024). 4. Sınıf Öğrencilerinin Problem Çözme Basamaklarını Uygulama Durumlarının Belirlenmesi: Fermi Problemleri Uygulamaları. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 9(1), 50-60.
• Yazgan, Y., & Bintaş, J. (2005). İlköğretim dördüncü ve beşinci sınıf öğrencilerinin problem çözme stratejilerini kullanabilme düzeyleri: Bir öğretim deneyi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 28(28), 210-2018.
• Yıldırım, A. (2013). Türkiye’de öğretmen eğitimi araştırmaları: Yönelimler, sorunlar ve öncelikli alanlar. Eğitim ve Bilim, 38(169), 177-189.
• Yılmaz, R. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının rutin olmayan problemleri çözme süreçleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 30-49.
• Yılmaz, R. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının problem çözme sürecinde kullandıkları stratejiler: Rutin problem çözme durumları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(1), 85-94.
• Zaslavsky, O. (2010). The explanatory power of examples in mathematics: Challenges for teaching. In M. Stein, & L. Kucan (Eds.), Instructional explanations in the disciplines (pp. 107-128). New York: Springer.