Trends in Master's theses on Augmented Reality in the Field of Computer and Educational Technologies

Yıl 2025, Sayı: 65, 2841 - 2862, 30.09.2025

Şenay Aydın

https://doi.org/10.53444/deubefd.1566941

Öz

The aim of this research is to reveal the tendencies of postgraduate theses on 'Augmented Reality' carried out in the Department of Computer Education and Instructional Technology (CEIT). The method of document analysis, which is one of the qualitative research methods, was used to carry out the research. As a result of the search in the database of YÖK Thesis Centre, a total of 37 theses, 27 master's theses and 10 Ph.D. theses were obtained between 2013 and 2023. The data obtained from the theses were analysed using the content analysis method. According to the findings, it was determined that the theses were conducted in 16 universities across Turkey. It was found that the sample groups of the theses were mostly composed of secondary school students, and the sample size was mostly in the range of 50-100. It was found that mixed methods were mostly used in the theses, interviews and achievement tests were mostly used as data collection instruments, and frequency percentage calculation and t-test were mostly used in data analysis. Looking at the subject distribution of the theses, the majority of studies were found in the fields of science and mathematics. While mobile devices were mostly used as augmented reality display devices, it was found that the Vuforia application was preferred as an augmented reality tool. In the dissertation studies, it was found that augmented reality applications in education were studied by examining many variables such as academic achievement, continuous learning, spatial skills, motivation and attitude. The results showed that the use of augmented reality increased academic achievement, supported continuous learning, improved spatial skills and increased student motivation.

Anahtar Kelimeler

Augmented reality , computer and instructional technologies , graduate theses , content analysis

Trends bei Abschlussarbeiten zum Thema Augmented Reality im Bereich Computer- und Unterrichtstechnologien

Öz

TZiel dieser Untersuchung ist es, die Tendenzen bei den Doktorarbeiten zum Thema „Augmented Reality“ aufzuzeigen, die am Institut für Computerpädagogik und Unterrichtstechnologie (CEIT) durchgeführt werden. Für die Untersuchung wurde die Methode der Dokumentenanalyse verwendet, die zu den qualitativen Forschungsmethoden zählt. Bei der Suche in der Datenbank des YÖK Thesis Centre wurden zwischen 2013 und 2023 insgesamt 37 Abschlussarbeiten, 27 Masterarbeiten und 10 Doktorarbeiten gefunden. Die aus den Arbeiten gewonnenen Daten wurden mithilfe der Methode der Inhaltsanalyse ausgewertet. Den Ergebnissen zufolge wurden die Arbeiten an 16 Universitäten in der Türkei durchgeführt. Es zeigte sich, dass die Stichprobengruppen der Arbeiten hauptsächlich aus Sekundarschülern bestanden und die Stichprobengröße meist im Bereich von 50–100 lag. Es zeigte sich, dass in den Arbeiten hauptsächlich gemischte Methoden zum Einsatz kamen: Als Instrumente zur Datenerhebung wurden hauptsächlich Interviews und Leistungstests verwendet, und zur Datenanalyse kamen hauptsächlich Häufigkeitsprozentberechnungen und der t-Test zum Einsatz. Betrachtet man die Themenverteilung der Abschlussarbeiten, so fand sich die Mehrheit der Studien in den Bereichen Naturwissenschaften und Mathematik. Während mobile Geräte meist als Augmented-Reality-Anzeigegeräte verwendet wurden, zeigte sich, dass die Vuforia-Anwendung als Augmented-Reality-Tool bevorzugt wurde. In den Dissertationsstudien wurde festgestellt, dass Augmented-Reality-Anwendungen im Bildungsbereich anhand zahlreicher Variablen wie akademischer Leistung, kontinuierlichem Lernen, räumlichen Fähigkeiten, Motivation und Einstellung untersucht wurden. Die Ergebnisse zeigten, dass der Einsatz von Augmented Reality die akademischen Leistungen steigerte, kontinuierliches Lernen unterstützte, die räumlichen Fähigkeiten verbesserte und die Motivation der Studierenden steigerte.

Anahtar Kelimeler

Augmented Reality , Computer- und Bildungstechnologien , Diplomarbeiten , Inhaltsanalyse

Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Alanında Artırılmış Gerçeklik Konulu Lisansüstü Tezlerin Eğilimleri

Öz

Bu araştırmanın amacı, “Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi” (BÖTE) ana bilim dalında yürütülen “Artırılmış gerçeklik” konulu lisansüstü tezlerin eğilimlerini ortaya koymaktır. Araştırmanın yürütülmesinde nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi metodu kullanılmıştır. YÖK tez merkezi veri tabanında yapılan tarama sonucu 2013-2023 yılları arasında 27’si yüksek lisans ve 10’u doktora tezi olmak üzere toplamda 37 adet teze ulaşılmıştır. Tezlerden elde edilen veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre; Tezlerin Türkiye genelinde 16 üniversitede yürütüldüğü tespit edilmiştir. Tezlerin örneklem gruplarının en çok ortaokul öğrencilerinden oluştuğu ve örneklem büyüklüğünün en çok 50-100 aralığında olduğu tespit edilmiştir. Tezlerde en fazla karma yöntem kullanılırken, veri toplama aracı olarak en çok mülakat ve başarı testleri, verilerin analizinde ise en fazla frekans yüzde hesaplama ve t testi kullanıldığı belirlenmiştir. Tezlerin konu dağılımlarına bakıldığında en çok fen bilimleri ve matematik alanında çalışmalara rastlanmıştır. Artırılmış gerçeklik görüntüleme aygıtı olarak en çok mobil cihazlar kullanılırken, artırılmış gerçeklik aracı olarak Vuforia uygulamasının tercih edildiği görülmüştür. Tez çalışmalarında eğitimde artırılmış gerçeklik uygulamalarının akademik başarı, kalıcı öğrenme, uzamsal yetenekler, motivasyon, tutum gibi birçok değişken incelenerek ele alındığı belirlenmiştir. Artırılmış gerçeklik kullanımının akademik başarıyı arttırdığı, kalıcı öğrenmeyi desteklediği, uzamsal yetenekleri arttırdığı, öğrenci motivasyonunu arttırdı sonuçları öne çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Artırılmış gerçeklik , bilgisayar ve öğretim teknolojileri , lisansüstü tezler , içerik analizi

Kaynakça

• Akçayır, M., & Akçayır, G. (2016). Üniversite öğrencilerinin yabancı dil eğitiminde artırılmış gerçeklik teknolojisi kullanımına yönelik görüşleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1169-1186. https://doi.org/10.17556/jef.86406 Akgün, E., & Üstün, A. B. (2023). Mobil artırılmış gerçeklikle öğrenmeye yönelik içerik analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi (56), 362-383. https://doi.org/10.53444/deubefd.1153240
• Akın, Ö. & Kızılaslan Tunçer, B. (2024). Artırılmış gerçeklik uygulamaları ile düzenlenmiş etkinliklerin 4. sınıf öğrencilerinin matematik dersi akademik başarılarına etkisi. The Journal of International Educational Sciences. https://doi.org/10.29228/INESJOURNAL.75292 Akyol, A. & Anıl, Ö. (2024). Fen bilimleri dersinde arttırılmış gerçeklik uygulamalarının etkisinin karma-meta yöntemi ile analizi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. https://doi.org/10.17152/gefad.1197593
• Alzahrani, N. M. (2020). Augmented reality: A systematic review of its benefits and challenges in contexts. https://doi.org/10.3390/app10165660
• Arıcı, N. Ü. & Yıldız, E. (2023). Arttırılmış gerçeklik uygulamalarının eğitimde kullanımının başarı üzerindeki etkisinin incelenmesi: 2010-2020 yılları arasında yapılan çalışmaların meta-analizi. Bilgisayar ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11(22), 405-428. https://doi.org/10.18009/jcer.1241110
• Asatryan, S. Yu., Svajyan, A., & Antonyan, S. (2023). Augmented reality in education for children with special needs. Armenian Journal of Special Education. https://doi.org/10.24234/se.v6i1.304
• Avcı, A. F., & Taşdemir, Ş. (2019). Artırılmış ve sanal gerçeklik ile periyodik cetvel öğretimi. Selcuk University Journal of Engineering Sciences, 18(2), 68-83.
• Azuma, R. T. (1997). A Survey of augmented reality. Presence: Teleoperators and virtual environments/MIT press. https://doi.org/10.1162/pres.1997.6.4.355
• Bakar-Çörez, A., & Ertuğ, R. (2023). Ortaokul fen bilimleri derslerinde artırılmış gerçeklik uygulamaları konusunda yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi Journal of Research in Education and Teaching, 12/2 ISSN: 2146-9199.
• Başaran, M., Nacar, E., Aksay, G., Tüfekci, H., vd. (2022). Artırılmış gerçeklik (ag) uygulamalarının okul öncesi dönemde uygulanabilirliğine ilişkin öğretmen görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (62), 135-157. https://doi.org/10.21764/maeuefd.917745
• Bhuvaneswari, S., Ahluwalia, G., Yashoda, L., Pathak, K. R., Hemelatha, S., & Vashisht, N. (2024, June). Augmented Reality and Image-Based Modeling. In 2024 15th International Conference on Computing Communication and Networking Technologies (ICCCNT) (pp. 1-6). IEEE. https://doi.org/10.1109/ICCCNT61001.2024.10726009
• Cao, W., & Yu, Z. (2023). The impact of augmented reality on student attitudes, motivation, and learning achievements-a meta-analysis (2016-2023). Humanities & Social Sciences Communications. https://doi.org/10.1057/s41599-023-01852-2
• Çakır, R., Solak, E., & Tan, S. S. (2015). Artırılmış gerçeklik teknolojisi ile İngilizce kelime öğretiminin öğrenci performansina etkisi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 45-58.
• Çakır, R., & Korkmaz, Ö. (2019). The effectiveness of augmented reality environments on individuals with special education needs. Education and Information Technologies. https://doi.org/10.1007/S10639-018-9848-6
• Çapar, D. (2024). Eğitimde dijital dönüşüm. Eğitim bilimleri alanında uluslararası araştırmalar XXIII, 35.
• Çepni, S. (2010). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çetin, H., & Türkan, A. (2022). The Effect of Augmented Reality based applications on achievement and attitude towards science course in distance education process. Education and Information Technologies, 27(2), 1397-1415. https://doi.org/10.1007/s10639-021-10625-w
• Çetintav, G. (2023). Geometri öğretiminde artırılmış gerçeklik uygulamalarının kullanımının ortaokul öğrencilerin öz düzenleme becerilerine, akademik motivasyonlarına ve başarılarına etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi] Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Çiloğlu, T., Yılmaz, Ö., Yılmaz, A., & Karaoğlan, F. (2021). Eğitimde artırılmış gerçeklik konulu makalelerin incelenmesi. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 147-158.
• Duman, N., & Arıcı, F. (2023). Okul öncesinde artırılmış gerçeklik teknolojisi kullanımına yönelik bibliyometrik haritalama analizi. Türkiye Eğitim Dergisi, 8(2), 285-298. https://doi.org/10.54979/turkegitimdergisi.1377768
• Gholap, V. B., & Li, W. (2023, March). Past, present, and future of the augmented reality (ar)-enhanced interactive techniques: A survey. In 2023 7th International Conference on Machine Vision and Information Technology (CMVIT) (pp. 143-148). IEEE. https://doi.org/10.1109/CMVIT57620.2023.00035
• Gün, M., & Bilgen, D. (2022). Yabancılara Türkçe öğretiminde kelime öğretirken kullanılabilecek bir artırılmış gerçeklik uygulaması örneği: Aurasma. International Journal of Language Academy, 10(4). https://doi.org/10.29228/ijla.64591
• Gün, M., & Delen, K. (2023). Türkçenin yabancı dil olarak öğretilmesinde dijital tabanlı materyal tasarım örneği: Metaverse uygulamasının kullanımı. Journal of History School, 15(LXI), 4467-4486. https://doi.org/10.29228/joh.64824
• Hairi, A. W. B. M., Maharum, S. M. M., Hasman, N. A., Mansor, Z., Ahmad, I., & Kadir, K. A. (2023, October). Augmented Reality in Education Application. In 2023 IEEE 9th International Conference on Smart Instrumentation, Measurement and Applications (ICSIMA) (pp. 314-319). IEEE. https://doi.org/10.1109/ICSIMA59853.2023.10373422 Hristov, G., Zahariev, P., Kinaneva, D., & Georgiev, G. (2024). Opportunities, Challenges and Solutions for Digital Transformation of the Educational Processes through 3D Technologies. Strategies for Policy in Science & Education/Strategii na Obrazovatelnata i Nauchnata Politika, 32. https://doi.org/10.53656/str2024-5s-11-opp
• Ibáñez, M. B., Di Serio, A., Villaran, D., & Kloos, C. D. (2016). Support for augmented reality simulation systems: The effects of scaffolding on learning outcomes and behavior patterns. IEEE Transactions on Learning Technologies, 9(1), 46 - 56. https://doi.org/10.1109/TLT.2015.2445761
• Işık, D. (2019). Özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin eğitiminde artırılmış gerçeklik teknolojisiyle zenginleştirilmiş içeriklerin kullanımı. [Yayınlanmamış yükseklisans tezi], Gazi Üniversitesi.
• Kapetanaki, A., Krouska, A., Troussas, C., & Sgouropoulou, C. (2022, November 25). Analyzing the impact and application of Augmented Reality in Education: The case of students with special educational needs. Panhellenic Conference on Informatics. https://doi.org/10.1145/3575879.3575999
• Kavak, İ. (2021). Elektronik devre elemanları dersine yönelik artırılmış gerçeklik ve simülasyon destekli öğrenme ortamının tasarlanması [Yayınlanmamış yükseklisans tezi], Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
• Koçoğlu, A. (2023). Eğitimde artırılmış gerçeklik uygulamalarının duyuşsal alan becerilerine etkisi: türkiye bağlamında bir meta-analitik değerlendirme. Milli Eğitim Dergisi, 52(1), 9-34. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1300888
• Larson, K., & Chambers, R. (2020, December 8). AR in the computer programming classroom: A review of the literature. IEEE International Conference on Teaching, Assessment, and Learning for Engineering. https://doi.org/10.1109/TALE48869.2020.9368329
• Lee, L.-K., Chau, C.-H., Chau, C.-H., & Ng, C.-T. (2017, June 27). Using augmented reality to teach kindergarten students english vocabulary. International Symposium on Educational Technology. https://doi.org/10.1109/ISET.2017.20
• Lin, C.-Y., Chai, H.-C., Wang, J., Chen, C.-J., Liu, Y.-H., Chen, C.-W., Lin, C.-W., & Huang, Y.-M. (2016). Augmented reality in educational activities for children with disabilities. Displays. https://doi.org/10.1016/J.DISPLA.2015.02.004
• Nayi̇r, F., Sarı, T. ve Sarıdaş, G. (2023). Karma yöntemi araştırma açıklamalarının doğasını ayrılması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. https://doi.org/10.30794/pausbed.1384311
• Oleksiuk, V. P., & Oleksiuk, O. R. (2022). Examining the potential of augmented reality in the study of Computer Science at school. Educational Technology Quarterly, 2022(4), 307-327. https://doi.org/10.55056/etq.432
• Onbaşılı, Ü. İ. (2018). Artırılmış gerçeklik uygulamalarının ilkokul öğrencilerinin artırılmış gerçeklik uygulamalarına yönelik tutumlarına ve fen motivasyonlarına etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 19(1), 320-337. https://doi.org/10.12984/egeefd.390018
• Oranç, C., & Küntay, A. C. (2019). Learning from the real and the virtual worlds: Educational use of augmented reality in early childhood. International Journal of Child-Computer Interaction. https://doi.org/10.1016/J.IJCCI.2019.06.002
• Özdemir, M. (2017). Artırılmış gerçeklik teknolojisi ile öğrenmeye yönelik deneysel çalışmalar: sistematik bir inceleme. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 609-632. https://doi.org/10.17860/mersinefd.336746
• Özgün, A. & Tunçer, B. K. (2024). Artırılmış gerçeklik uygulamaları ile düzenlenmiş etkinliklerin 4. sınıf öğrencilerinin matematik dersi akademik başarılarına etkisi. The Journal of International Educational Sciences, 11(38), 1-20. https://doi.org/10.29228/INESJOURNAL.75292
• Rios, M. D., & Velasco, M. P. (2018). Augmented reality as a methodology to development of learning in programming. https://doi.org/10.1007/978-3-030-05532-5_24 Salazar, G. H. (2011). Estado del arte de creencias y actitudes hacia las matemáticas.
• Sırakaya, M. ve Sırakaya, D. A. (2018). Arttırılmış gerçekliğin fen Eğitiminde kullanımının tutum ve motivasyona etkisi. https://doi.org/10.24106/KEFDERGI.415705
• Sünger, İ., Çankaya, S., & Durak, G. (2022). Artırılmış gerçeklik: Lisansüstü tezlerin içerik analizi. International Journal of Computers in Education, 5(1), 31-48. https://doi.org/10.5281/zenodo.7504724
• Terzioğlu, N. K., Akbıyık, M., & Yıkmış, A. (2023). Zihinsel yetersizliği olan öğrencilere fen öğretiminde artırılmış gerçeklik teknolojisinin kullanımı: özel eğitim öğretmenlerinin görüşleri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 13(1), 93-104. https://doi.org/10.5961/higheredusci.1192245
• Thomas, B. H. (2012). A survey of visual, mixed, and augmented reality gaming. Computers in entertainment (CIE), 10(1), 1-33. https://doi.org/10.1145/2381876.2381879
• Timur, B., & Özdemir, M. (2018). Fen eğitiminde artırılmış gerçeklik ortamlarının kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2018(10), 62-75.
• Turna, Ö., & Bolat, M. (2015). Eğitimde disiplinlerarası yaklaşımın kullanıldığı tezlerin analizi. Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 34(1), 35-55.
• Uysal, F., & Özdemir, D. (2024). İlkokul 3. sınıf öğrencilerine yönelik artırılmış gerçeklik teknolojisi ile ingilizce eğitimi için mobil oyun uygulaması. Eskişehir Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Bilişim Dergisi, 5(1), 12-18. https://doi.org/10.53608/estudambilisim.1307619
• Yıldırım, D. (2019). Artırılmış gerçeklik ile zenginleştirilmiş mevsimler materyallerinin okul öncesi dönem çocuklarının dil ve kavram gelişimine etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi], Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi.
• Yıldırım, B., & Arıcıoğluları, S. (2024). 6. Sınıf fen bilimleri dersinde artırılmış gerçeklik uygulamaları kullanımının öğrencilerin artırılmış gerçeklik uygulamalarına yönelik tutumlarına etkisi. Electronic Journal of Social Sciences, 23(90). https://doi.org/10.17755/esosder.1353803
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, Z. A., & Gözüm, A. İ. C. (2023). Augmented reality app in pre-school education: Children's knowledge about animals. Southeast Asia Early Childhood Journal, 12(2), 130-151. https://doi.org/10.37134/saecj.vol12.2.8.2023
• Yogesh, C. (2023). Augmented reality in education. International Journal for Research in Applied Science and Engineering Technology, https://doi.org/10.22214/ijraset.2023.56965
• Yüksel, Ö., & Kaya, E. (2021). Türkiye'de eğitim alanında artırılmış gerçeklikle ilgili yapılan tezlerin incelenmesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 11(1), 263-279. https://doi.org/10.48146/odusobiad.831564
• Wach, E., & Ward, R. (2013). Learning about qualitative document analysis.
• Walsh,, Alma, Karen-Gamboa. (2022). 3. Augmented reality research and applications in education. doi: 10.5772/intechopen.99356. https://doi.org/10.5772/intechopen.99356
• White, M. D., & Marsh, E. E. (2006). Content analysis: A flexible methodology. Library trends. https://doi.org/10.1353/LIB.2006.0053.
• Zhang, J., Sung, Y. T., Hou, H. T., & Chang, K. E. (2014). The development and evaluation of an augmented reality-based armillary sphere for astronomical observation instruction. Computers & Education, 73, 178-188. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2014.01.003