SABAHATTİN ALİ’NİN ROMANLARINDA DEVLET MEMURLUĞU VE MEMUR ODALARI

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 150 - 171, 30.10.2021

Tuğba Çelik

Öz

Cumhuriyet sonrası Türk romanı karakterleri arasında çok sayıda memur vardır. Sabahattin Ali’nin 1940’ların başlarında yayımlanan İçimizdeki Şeytan ve Kürk Mantolu Madonna romanlarında ana karakter başta olmak üzere çok sayıda yardımcı karakter, devlet memurudur. Devlet memurluğu o dönemde hâlen 1913’te yürürlüğe girmiş olan Memurin Muhakemât Kanunu’na göre yapıldığından, bugüne göre devlet memurluğundaki hiyerarşik yapılanma, mesai ve çalışma ortamı koşulları vb. farklı özellikler taşımaktadır. Durum çalışması olarak tasarlanan bu incelemede, dönemin memurlarının işe alınmasında, terfi edilmesinde, maaş miktarının belirlenmesinde ve ceza vermede idari amirin bugüne göre fazlasıyla yetkilendirildiği görülmektedir. Bu yetkinin, bazen çalışma koşullarında liyakatin göz ardı edilmesine, adaletli davranılmamasına, çalışanların kişilik haklarına saldırıda bulunmaya yol açtığı bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sabahattin Ali, Kürk Mantolu Madonna, İçimizdeki Şeytan, memur odaları, devlet memuru

CIVIL SERVICE AND CIVIL SERVANTS CHAMBERS IN SABAHATTIN ALI'S NOVELS

Öz

There are many civil servant characters in the republican Turkish novel. In Sabahattin Ali's novels, The Devil Inside Us and Madonna With Fur Coat published in the early 1940s, the main character and many supporting characters are civil servants. Since the civil service was performed according to the Civil Servant's Procedure Law that came into force in 1913, the hierarchical structuring, working hours and working place conditions etc. in the civil service had different characteristics compared to today. It is seen that the administrative supervisor had more authority than today in recruitment, promotion, determining the amount of salary and inflicting disciplinary punishments to the civil servants of the period. It has been found that such an authority sometimes led to neglect of merit in working conditions, unfair treatment and attacks on the personal rights of employees.

Anahtar Kelimeler

civil servant, Sabahattin Ali, Madonna in Fur Coat, The Devil Inside Us, civil servent's room

Kaynakça

• Bora, T. (2016). Adnan Menderes. Türkiye’nin 1950’li Yılları. (ss. 331-347) içinde. Mete Kaan Kaynar (haz.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bourdieu, P. 82015). Devlet Üzerine Collège de France Dersleri (1989-1992). (Aslı Sümer, çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Calvino, İ. (2014). Sandık Gözlemcisinin Uzun Günü. (Semin Sayıt, çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayıncılık.
• Cantzen, R. (1994). Daha Az Devlet Daha Çok Toplum Özgürlük Ekoloji Anarşizm. (Veysel Atayman, çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Çağatay, H ve Ekemen, C. (2011). Mary’nin Odası ve Fizikalizm. Felsefe Tartışmaları. Sayı 47, ss. 26-33.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative enquiry and research design: choosing among five approaches. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Çanaklı, L.A. (2007). Türk romanında bürokrasi ve memurlar (1872-1950). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı Doktora Tezi. Bursa.
• Defoe, D. (2019). Robinson Crusoe. (Akşit Göktürk, çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayıncılık.
• Eroğul, C. (2014). Devlet Nedir? Ankara: Yordam Kitap.
• Güneş, Z. (2000-2001). Sabahattin Ali'nin Romanlarında Aydınlar. Sosyal Bilimler Dergisi, 169-189.
• Hardt, M. and Negri, A. (1994). Dionysos’un Emeği Devlet Biçiminin Bir Eleştirisi. (Ertuğrul Başer, çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Harkness, J. (2019). Önsöz. (ss. 7-16) içinde. Bu Bir Pipo Değildir. (Yazan. Michel Foucault). (Selahattin Hilav, çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Hugo, V. (2019). Sefiller. (Volkan Yalçıntoklu, çev.). İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Jackson, F. (1986). What Mary Didn't Know? The Journal of Philosophy, 83 (5), 291-295.
• Jessop, B. (2008). Devlet Teorisi-Kapitalist Devleti Yerine Oturtmak. (Ahmet Özcan, çev.). Ankara: Epos Yayınları:
• Kern, S. (2013). Zaman ve Uzam Kültürü. (Ali Selman, çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kılıçbay, M.A. (2001). Doğu’nun Devleti Batı’nın Cumhuriyeti. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Koğacıoğlu, D. (2009). Gelenek Söylemleri, İktidarın Doğallaşması: Namus Cinayetleri Örneği, Cogito, 58, 350-384.
• Lefebvre, H. (2014). Mekânın Üretimi. (Işık Ergüden, çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Moore, S. W. (1989). Marx, Engels, Lenin’de Devlet Kuramı. İstanbul: Simge Yayınevi.
• Özpınar, C. (2014). Sunuş. Henri Lefebvre-Mekânın Üretimi. (Işık Ergüden, çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Poggi, G. (2011). Yurttaşlar ve devlet: Geçmişe bakış muhtemel gelecek (ss.39-71). Devletler ve Yurttaşlar. Quentin Skinner, Bo Strath (ed.), Gökhan Aksoy, çev.). İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Ponty, M.M. (2015a). Algının Fenemonolojisi-Önsöz. (ss.199-220) içinde. Merleau Ponty. (Emre Şan, çev.). Emre ŞAN (Yay. Haz.). İstanbul: Say Yayınları.
• Ponty, M.M. (2015b). Algının Fenemonolojisi-Vücut. (ss. 221-303) içinde. Merleau Ponty. (Emre Şan, çev.). Emre ŞAN (Yay. Haz.). İstanbul: Say Yayınları.
• Ali, S. (2004). Bütün Eserleri-Eleştirel Basım. Sevengül Sönmez (Yay. Haz.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Saygın, T. (2017). Felsefe ve Gölgesi Merleau Ponty’nin İzinde Varoluşun Mutlaklığı. Cogito, Sayı 88, 84-105.
• Swift, J. (2019). Güliver’in Gezileri (İrfan Şahinbaş, çev.). İş Bankası Yayınları. İstanbul.
• Runciman, D. (2011). Devlet kavramı-kurgusal olanın hakimiyeti. (ss. 25-52) içinde. Devletler ve Yurttaşlar, Quentin Skinner, Bo Strath (ed.). (Gökhan Aksoy, çev.). İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Sennett, R. (2014). Ten ve Taş-Batı Uygarlığında Beden ve Şehir. (Tuncay Birkan, çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Sennett, R. (2017). Otorite. (Kamil Durand, çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Şan, Emre (2017). Algıya göre düşünmek. Cogito, Sayı 88, ss. 63-83.
• Yılldız, Hasan. (2017). Platon’un Devlet Dı̇yaloğunda Sanata ve Sanatçıya Bakış Açısı. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi. 7(15), 199-210.