AKADEMİK SÖYLEM VE ÖRNEKLEME: FEN VE SOSYAL BİLİMLER MAKALELERİNDE ÖRNEKLEME BELİRLEYİCİLERİ

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 112 - 134, 24.10.2022

Ekin Şen

Öz

Söylem topluluğunun beklentileri çerçevesinde biçimlenen metinlerde bilginin okurlar için anlaşılır ve kabuledilebilir olması amacıyla kullanılan stratejilerden biri örneklemedir. Bilimsel metinler bağlamında söylem topluluğunun karşılanmaya çalışılan bu beklentisi metnin düz ve tekanlamlı olmasıdır. Yazarların bunun için kullandığı stratejilerden biri anlamın netleştirilmesi için bir söylem biriminin bir diğer söylem birimini somutlaştırdığı ya da desteklediği örneklemelerdir. Bu çalışmanın amacı fen ve sosyal bilimler alanındaki makalelerde kullanılan örneklemeleri ve bu örneklemelerin metnin hangi bölümünde ve hangi belirleyiciler ile yapıldığını saptamaktır. Bu amaçla çalışmada fizik, kimya, dilbilim, psikoloji alanlarındaki makalelerden toplam 1.068.028 sözcükten oluşan bir veri tabanı oluşturulmuş ve bu veri tabanı AntConc programı ile çözümlenmiştir. Çalışmadan ortaya çıkan sonuçlar sosyal bilimlerin fen bilimlerine göre daha fazla örnekleme yapma eğiliminde olduğu, tüm alanlarda örneklemenin makalelerin giriş bölümünde yoğunlaştığı, belirli örnekleme belirleyicilerinin kullanımının yeğlendiği, kullanım sıklığı dışında fen bilimleri ve sosyal bilimler makalelerinde örnekleme kullanımında benzerliklerin bulunduğu biçimindedir.

Anahtar Kelimeler

Akademik Metin, Akademik Söylem, Makale, Açımlama, Örnekleme

ACADEMIC DISCOURSE AND EXEMPLIFICATION: EXEMPLIFICATORY MARKERS IND HARD AND SOFT SCIENCE ARTICLES

Öz

One of the strategies used in order to make the information understandable and acceptable to the readers in the texts organized within the framework of the expectations of the discourse community is exemplification. In the context of scientific texts, this expectation of the discourse community is that the text is denotative and monosemic. The authors use exemplification in which one discourse unit concretizes or supports another discourse unit to clarify the meaning. The aim of this study is to determine the exemplifications used in the articles in the field of hard and soft sciences, and in which part of the text and with which markers these exemplifications were given. For this purpose, a database consisting of 1,068,028 words from articles in the fields of physics, chemistry, linguistics, and psychology was created and this database was analyzed with the AntConc program. The results of the study are that soft sciences tend to have more exemplifications than hard sciences, exemplification in all fields is more frequent in the introduction part of the articles, the use of some exemplificatory markers is preferred, there are similarities in the use of markers in hard and soft sciences articles, except for the frequency of use.

Anahtar Kelimeler

Academic Text, Academic Discourse, Research Article, Code Glossing, Exemplification

Kaynakça

• Anthony, L. (2022). AntConc (Version 4.0.5) [Computer Software]. Tokyo, Japan: Waseda University. Erişim Adresi: https://www.laurenceanthony.net/software
• Blakemore, D. (1993). The Relevance of Reformulations. Language and Literature. 2(2): 101-120.
• Crismore, A., Markkanen, R., & Steffensen, M. S. (1993). Metadiscourse in Persuasive Writing: A Study of Texts Written by American and Finnish University Students. Written Communication. 10(1):39-71.
• Downing, A. & Locke, P. (2006). English Grammar: a University Course. (2. Baskı). New York: Routledge.
• Feng, C. (2014). Metadiscourse in Research Articles: A Comparative Study across Disciplines and Research Paradigms. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Nanyang Singapur: Nanyang Tecnological University National Institute of Education.
• Gruber, H. (2004). Genre, Habitus und wissenschaftliches Schreiben. Proje Sonuç Raporu. (Proje No: FWF Projekt P14720-G03). Vienna: University of Vienna. https://www.researchgate.net/publication/275551888_Genre_Habitus_und_wissenschaftliches_Schreiben_Endbericht_des_FWF_Projekts_P14720-G03 (Son Erişim: 10.01.2022).
• Halliday, M. A. K. (2004). An Introduction to Functional Grammar. (3. Baskı). London: Arnold.
• Huber, E. & Uzun, L. (2000). Dilbilim Alanında Türkçe Yazılan Bilimsel Metinler Üzerine Gözlemler. In A. S. Özsoy & E. Erguvanlı-Taylan (Eds.). XIII. Dilbilim Kurultayı Bildirileri. (ss.201-215). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Huber, E. & Uzun, L. (2001). Metin Türü ve Yazma Edimi İlişkisi: Bilimsel Metin Yazma Edimi. Dilbilim Araştırmaları Dergisi. 12: 9-35.
• Hyland, K. (1998). Hedging in Scientific Research Articles. Amsterdam: Jon Benjamins.
• Hyland, K. (2000). Disciplinary Discourses: Social Interactions in Academic Writing. Singapore: Pearson.
• Hyland, K. (2005). Metadiscourse. Exploring Interaction in Writing. London: Continuum.
• Hyland, K. (2007). Appliying a Gloss: Exemplifying and Reformulating in Academic Discourse. Applied Linguistics. 28(2): 266-285.
• Hyland, K. (2008). Persuasion, Interaction and the Construction of Knowledge: Representing Self and Others in Research Writing. International Journal of English Studies. 8(2):1-23.
• Hyland, K. (2009). Academic Discourse. English in a Global Context. London: Continuum.
• Hyland, K. (2010). Metadiscourse: Mapping Interactions in Academic Writing. Nordic Journal of English Studies. 9(2): 125-143.
• Hyland, K. (2011). Academic Discourse. In K. Hyland, & B. Paltridge (Eds.) The Continuum Companion to Discourse Analysis. (pp.171-184). London:Continuum.
• Hyland, K., & Jiang, F. K. (2019a). Points of Reference: Changing Patterns of Academic Citation. Applied Linguistics, 40(1), 64–85. https://doi.org/10.1093/applin/amx012
• Hyland, K., & Jiang, F. K. (2019b). Academic Lexical Bundles: How are they Changing? International Journal of Corpus Linguistics, 23(4), 383–407. https://doi.org/10.1075/ijcl.17080.hyl
• Hyland, K., & Jiang, F. K. (2020). Text-organizing Metadiscourse: Tracking Changes in Rhetorical Persuasion. Journal of Historical Pragmatics, 21(1), 137-164. https://doi.org/10.1075/jhp.00039.hyl
• Jiang, F. K., & Hyland, K. (2021). “The goal of this analysis …”: Changing Patterns of Metadiscursive Nouns in Disciplinary Writing. Lingua, 252. https://doi.org/10.1016/j.lingua.2020.103017
• Mittelstraß, J., Trabant, J. & Fröhlicher, P. (2016). Wissenschaftssprache: Ein Plädoyer für Mehrsprachigkeit in der Wissenschaft. Stuttgart: Metzler Verlag.
• Samraj, B. (2013). Disciplinary Variation in Abstracts: The Case of Wildlife Behaviour and Conservation Biology. In J. Flowerdew (Ed.), Academic Discours. (pp.40-56). New York: Routledge.
• Szurawitzki, M. (2015). Einleitungen wissenschaftlicher Zeitschriftenartikel Interdisziplinär Vergleichen. Entwicklung eines Beschreibungsmodells und Beispielanalyse einer Einletung aus dem Deutschen Ärzteblatt. Muttersprache. 3: 198-218.
• Şen, Ekin (2019). Bilimsel Makale Özetlerinde Üstsöylem Belirleyicilerinin İncelenmesi. Doktora Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şenöz-Ayata, C. (2014). Bilimsel Metin Üretimi. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
• Triki, N. (2021). Exemplification in Research Articles: Structural, Semantic and Metadiscursive Properties across Disciplines. Journal of English for Academic Purposes. 54: 1-13. https://doi.org/10.1016/j.jeap.2021.101039
• Turan, Ü. D. (2008). Akademik Metinlerde Eski Bilgi Sözceleri. Dilbilim Araştırmaları. 19: 1-14. Uzun, L. (2001). Bilimsel Metne Özgü Önbiçimlenişler ve Bilimsel Metin Yazma Edimi. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi. 12: 197-204.
• Uzun, L. (2006). Bilimsel Söylem ve Özellikleri. In K. Karakütük (Ed.), Sosyal Bilimlerde Süreli Yayıncılık 1. Ulusal Kurultay Bildirileri. (ss.133-140). http://uvt.ulakbim.gov.tr/sbvt/kurultay1.pdf (Son Erişim: 19.01.2022).