Yabancı Kararların Türk Hukukunda Tanınması Konusunda 690 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname İle Düzenlenen Yenilikler

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 2, 103 - 128, 01.12.2017

Uğur Tütüncübaşı

Öz

Yabancı bir mahkeme tarafından verilen kararların Türkiye’de etki doğurması için bunların tanınması gereklidir. Kural olarak tanıma kararı Asliye Hukuk Mahkemeleri tarafından verilir. Türk hukukunda tanıma için aranan şartlar 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usûl Hukuku Hakkında Kanunda (MÖHUK) düzenlenmiştir. Uygulamada en çok yabancı mahkemelerin boşanma kararlarının Türk nüfus kütüğüne tescili için tanıma talebinde bulunulmaktadır. İşte boşanma başta olmak üzere, evliliği sona erdiren yabancı mahkeme kararların nüfus kütüğüne tescili için MÖHUK’da yer alan düzenlemenin yanında 690 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yeni bir imkân daha getirilmiştir. Bu yeni kanuni düzenlemeyle taraflara kolaylık sağlanması amaçlanmış ve tanıma davası açmadan yabancı kararlarının nüfusa tescil edilebilmesine dair yeni bir yol açılmıştır

Anahtar Kelimeler

Yabancı boşanma kararı, Tanıma, 690 sayılı Kanun Hükmünde Kararname

REFORMATIONS REGULATED BY STATUTORY DECREE NO 690 RELATING TO RECOGNITION OF FOREIGN DECISION IN TURKISH LAW

Öz

In order for a judgment rendered by a foreign court to have an effect in Turkey, recognition is required. In principle, recognition is endowed by Turkish Civil Courts of First Instance. Conditions required for recognition in Turkish Law are set forth by International Private and Civil Procedure Law No 5718 (IPCPL). In practice, recognition is mostly demanded to record the divorce judgments of foreign courts to Turkish Registry of Persons. A new opportunity is provided for the registration of termination of marriages, particularly due to divorce before foreign administrative authorities, with the SD no 690. Simplicity for the parties is intended by the new legal regulation and a new proceeding is established to record the foreign decisions to Registry of Persons without recognition case, as well

Anahtar Kelimeler

Foreign decisions regarding to divorce, Recognition, Statutory Decree 690

Kaynakça

• Akkan, Mine: Pekcanıtez Usûl-Medeni Usûl Hukuku, 15. Bası, İstanbul 2017.
• Atalı, Murat: Pekcanıtez Usûl-Medeni Usûl Hukuku, 15. Bası, İstanbul 2017.
• Budak, Ali Cem: Kara Avrupası ve Anglo Amerikan Medeni Usul Hukuklarında Kesin Hüküm-Türkiye ile İngiltere Örnekleri, İstanbul 1991 (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Çelikel, Aysel/Erdem, B. Bahadır: Milletlerarası Özel Hukuk, 14. Bası, İstanbul 2016.
• Çelikel, Aysel/Nomer, Ergin/Giray, F. Kerem/Esen, Emre: Milletlerarası Özel Hukuk Pratik Çalışma Kitabı, 13. Baskı, İstanbul 2016.
• Çelikel, Aysel: “Yeni Kanuna Göre Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfiz Şartları”, MHB, Yıl 2, S. 2, 1982, s. 7-13. (Tenfiz Şartları)
• Çelikel, Aysel: Ahkâmı Şahsiye Konusundaki Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması, İstanbul 1963. (Ahkâmı Şahsiye)
• Demir-Gökyayla, Cemile: “Yabancı Mahkemelerden Alınan Mirasçılık Belgelerinin Türkiye’de Hüküm ve Sonuç Doğurması”, Prof. Dr. Fikret Eren’e Armağan, Ankara 2006, s. 559-583. (Mirasçılık Belgeleri)
• Demir-Gökyayla, Cemile: Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Kamu Düzeni, Ankara 2001.
• Doğan, Vahit: Milletlerarası Özel Hukuk, 4. Baskı, Ankara 2016.
• Ekşi, Nuray: Milletlerarası Özel Hukukta Medenî Olmayan Evliliklerin ve Adlî Olmayan Boşanmaların Tanınması, İstanbul 2012. (Boşanmaların Tanınması)
• Ekşi, Nuray: Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi, 2. Bası, İstanbul 2000.
• Ekşi, Nuray: Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, İstanbul 2013. (Tenfiz)
• Ekşi, Nuray: Yargıtay Kararları Işığında Milletlerarası Miras Hukuku, İstanbul 2013. (Milletlerarası Miras)
• Erdem, B. Bahadır: “Hukuki ve Ticari Konularda Mahkemelerin Yetkisi ve Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Hakkında 1968 Tarihli Brüksel Antlaşması’nın Hükümlerinin Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetki Kuralları ile Karşılaştırılması”, Prof. Dr. Yılmaz
• Altuğ’a Armağan, MHB, Yıl 17-18, S. 1-2, İstanbul 1997-1998, s. 183- 215. (Yetki Kuralları)
• Erdönmez, Güray: Pekcanıtez Usûl-Medeni Usûl Hukuku, 15. Bası, İstanbul 2017.
• Ertaş, Şeref: “Yabancı İlamların Tanınması ve Tenfizi”, Prof. Dr. Kudret Ayiter Armağanı, Ankara 1987, s. 365-438.
• Esen, Emre: “Türk Hukukunda Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Münhasır Yetki Kavramı”, Prof. Dr. Ergin Nomer’e Armağan, MHB, Yıl 22, S. 2, İstanbul 2002, s. 183-206.
• Göğer, Erdoğan: Devletler Hususi Hukuku, Kanunlar İhtilafı, 4. Bası, Ankara 1977.
• Güven, Pelin: Tanıma-Tenfiz (Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi), Ankara 2013.
• Huysal, Burak: “6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Getirilen Yenilikler Işığında Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Konusunda Bazı Tespitler”, MHB, Yıl. 32, S. 1, İstanbul 2012, s. 71-101.
• Kuru, Baki: Hukuk Muhakemeleri Usulü, Altıncı Baskı, İstanbul 2001. Kuru, Baki: Nizasız Kaza, Ankara 1961. (Nizasız Kaza)
• Nomer, Ergin: “Rızaî Boşanma ve Kamu Düzeni”, MHB, Yıl 4, S. 2, İstanbul 1984, s. 94-98. (Kamu Düzeni)
• Nomer, Ergin: “Türkiye ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Arasında Adlî Yardımlaşma, Tanıma ve Tenfiz, Suçluların Geri Verilmesi ve Hükümlülerin Nakli Sözleşmesinde Mahkeme İlâmlarının Tanınması ve Tenfizi”, MHB, Yıl 17-18, S. 1-2, İstanbul 1998, s. 285-294. (Kuzey Kıbrıs)
• Nomer, Ergin: “Yabancı Çekişmesiz Yargı Kararlarının Tanınmasında Kesinleşme Şartı”, Prof. Dr. Erdoğan Moroğlu’na 65. Yaş Günü Armağanı, 2. Baskı, İstanbul 2001, s. 909-922. (Çekişmesiz Yargı)
• Nomer, Ergin: “Yargıtay Kararlarında Devletler Özel Hukuku Kanunu”, Prof. Dr. Oğuz İmregün’e Armağan, İstanbul 1998. (Yargıtay Kararları) Nomer, Ergin: Devletler Hususî Hukuku, 21. Bası, İstanbul 2015.
• Ökçün, A. Gündüz: Devletler Hususî Hukukunun Kaynakları ve Kamu Düzeni, 2. Baskı, Ankara 1997.
• Özbakan, Işıl: Türk Hukukunda Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, Ankara 1987.
• Özekes, Muhammet: Medeni Usûl Hukukunda Hukuki Dinlenilme Hakkı, Ankara 2003.
• Pekcanıtez, Hakan: “Hukuki Dinlenilme Hakkı”, Prof. Dr. Seyfullah EDİS’e Armağan, İzmir 2000, s. 753-791.
• Rauscher, Thomas: Münchener Kommentar zur Zivilprozessordnung, Band 4, München 2010.
• Rosenberg, Leo/Schwab, K. Heinz/Gottwald, Peter: Zivilprozessrecht, 17. Auflage, München 2010.
• Sakmar, Atâ: Devletler Hususî Hukukunda Boşanma, İstanbul 1976. (Boşanma)
• Sakmar, Atâ: Yabancı İlâmların Türkiye’deki Sonuçları, İstanbul 1982.
• Sargın, Fügen/Erten, Rifat: “MÖHUK Hükümleri Dairesinde Tanımanın Hukuki Niteliği, Usûlü ve Karşılaşılan Bazı Sorunlar: Yeni Bir Düzenleme Yapma Gereği”, Uluslararası Ticaret ve Tahkim Hukuku Dergisi, İstanbul 2014, C.3, S.2, s. 37-136.
• Sargın, Fügen: Milletlerarası Usul Hukukunda Yetki Anlaşmaları, Ankara 1996.
• Schütze, Rolf A.: Das internationale Zivilprozessrecht in der ZPO, Berlin 2008.
• Süral, Ceyda: Avrupa Birliği’nde Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, İzmir 2007.
• Şanlı, Cemal/Esen, Emre/Ataman-Figanmeşe, İnci: Milletlerarası Özel Hukuk, 5. Bası, İstanbul 2016.
• Şanlı, Cemal: “Yabancı Veraset İlamlarının Türk Mahkemelerinde “Tanınması” veya “Delil” Olarak Kullanılması”, Prof. Dr. İlhan E.
• Postacıoğlu’na Armağan, İstanbul 1990, s. 291-307. (Yabancı Veraset İlamları)
• Şanlı, Cemal: Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları, 5. Baskı, İstanbul 2013. (Uluslararası Ticari Akitler)
• Şensöz, Ebru: “Türkiye’nin Taraf Olduğu Milletlerarası Sözleşmeler Çerçevesinde Doğrudan Tanıma Usulü”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sos. Bil. Dergisi, Y. 11, S. 22, 2012/2. s. 389-444.
• Tiryakioğlu, Bilgin: Yabancı Boşanma Kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizi, Ankara 1996.
• Tütüncübaşı, Uğur: Yabancı Çekişmesiz Yargı Kararlarının Türk Hukukunda Tanınması, Ankara 2014.
• Umar, Bilge: “Yabancı ve Türk Hukukunda Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi”, Adalet Dergisi, Yıl 51, S. 8, Ankara 1960, s. 472-492.
• Uyanık, Ayfer: Türk Milletlerarası Usul Hukukunda Yetki Sözleşmeleri, İstanbul 1994 (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Zürcher Kommentar zum IPRG: Hrsg. von Girsberger, Daniel/Heini, Anton/Keller, Max/Kostkiewicz, Jolanta K./Siehr, Kurt/Vischer, Frank/Volken, Paul, 2. Auflage, Zürich 2004.