Anayasal Vatanseverlik Kavramının Anlamı, Amaçları ve Bu Kavram Işığında Geçmişle Yüzleşme Politikaları

Yıl 2012, Cilt: 14 Sayı: 1, 133 - 168, 01.06.2012

Şafak Evran Topuzkanamış

Öz

Türkiye 21. yüzyıla, içeriği, nedenleri ve amaçları çok tartışılan bir
“yeni anayasa” gündemi ile girmiştir. Çalışmamızı yürüttüğümüz tarih
itibarıyla bu gündemin can alıcı tartışma maddelerinden biri vatandaşlıktır.
Vatandaşlık, “yeni anayasa” gündemi çerçevesinde ele alınırken anayasal
vatanseverlik kavramı sıkça dile getirilmektedir; hatta bu kavram neredeyse
kutsallaştırılmaktadır. “Yeni anayasa” gündeminde sadece bu kavram değil
diğer birçok kavram, farklı tartışmaların görmezden gelindiği tek kutuplu bir
düşünce ikliminde ele alınmaktadır. Bu süreçte, her ne kadar farklı bakış
açıları yansıtılmaya çalışılsa da belirli bakış açılarının ısrarla vurgulandığı
görülmektedir.

Kaynakça

• Bauman, Zygmunt; Bireyselleşmiş Toplum, İkinci Basım, (Ayrıntı Yayınları), İstanbul 2011.
• Bilgin, Nuri; “Geçmişin Araçsallaştırılması: Tarih ve Kolektif Bellek II, (Toplumsal Tarih, Sayı:174, Haziran 2008), s. 34-40, (Tarih ve Kolektif Bellek II).
• Bilgin, Nuri; “Pierre Nora’nın “Bellek Yerleri”nden Esinle Cumhuriyetin Bellek Kişileri, (Toplumsal Tarih, Sayı: 169, Ocak 2008), s. 20-26, (Cumhuriyetin Bellek Kişileri).
• Bilgin, Nuri; “Ermeni Soykırım İddiaları ve Tarihin İnşası”, http://www.dagarcikturkiye.com/dosyalar/dosyayonetici/dosya/0101201 2002549.pdf, 20.02.2013, (Ermeni Soykırım İddiaları ve Tarihin İnşası).
• Bilgin, Nuri; Kimlik İnşası, Aşina Kitaplar, Ankara 2007, (Kimlik İnşası).
• Bilgin, Nuri; “Cumhuriyet Fikri ve Yurttaş Kimliği”, (75 Yılda Tebaa’dan Yurttaş’a, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 1998), s. 139-150, (Cumhuriyet Fikri ve Yurttaş Kimliği).
• Boraine, Alex; “Geçmişle Hesaplaşma: Neden ve Ne için?”, (Geçmişin Yükünden Toplumsal Barış ve Demokrasiye, Heinrich Boll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği, İstanbul 2007), s. 9-13.
• Coşkun, Vahap; “Anayasal Vatandaşlık”, (Toplumsal Barışın İnşası Sivil Bir Anayasa Arayışı, Heinrich Böll Stiftung Derneği, İstanbul 2009), s. 81-87.
• Çağlar, Bakır; Anayasa Bilimi-Bir Çalışma Taslağı, (BFS Yayınları), İstanbul 1989, (Anayasa Bilimi-Bir Çalışma Taslağı).
• Çağlar, Bakır; “Avrupa Yeni Mekânında Kurumsallaşma: Hukuk ve Demokrasi”, (Anayasa Yargısı Dergisi, No: 9, Ankara 1992), s. 233-282, (Hukuk ve Demokrasi).
• Çağlar, Bakır; “Hukuk”la Kavranan “Demokrasi” ya da “Anayasal Demokrasi”, (Anayasa Yargısı, No: 10, Ankara 1993), s. 233-276, (Anayasal Demokrasi).
• Dikmen Caniklioğlu, Meltem; “Görebildiğimiz Kadar Hukukun, Aklın ve Vicdanın Penceresinden İnsanlığa Karşı Suçlar ve Soykırım”, (İstanbul Barosu Dergisi, Cilt: 83 Sayı: 2009/3), s. 1243-1269, (İnsanlığa Karşı Suçlar ve Soykırım).
• Dikmen Caniklioğlu, Meltem; “Gündemin Sahipleri: Son Anayasa Tartışmalarında Hukuk Dilinin Popülist Kötüye Kullanımı”, (Ankara Barosu Uluslararası Hukuk Kurultayı 2010 -1, Ankara Barosu Yayınları, Ankara 2011), s. 216-235, (Gündemin Sahipleri).
• Dikmen Caniklioğlu, Meltem; “Yeni Bir Anayasa İçin/İçinde Haklar ve Özgürlükler”, (Anayasa Hukuku Dergisi, Cilt:1, S:1, İstanbul 2012), s. 233-246, (Yeni Bir Anayasa İçin/İçinde Haklar ve Özgürlükler).
• Emerson, Rupert; Sömürgelerin Uluslaşması, Çev. Türkkaya Ataöv, (Türk Siyasî İlimler Derneği Yayınları), Ankara 1965.
• Erdem, Fazıl Hüsnü; “Yeni Anayasaya Doğru: Vatandaşlık Osmanlı- Türkiye Anayasalarında ve Yeni Anayasada Vatandaşlık”, (Seta Analiz, Sayı: 51), Nisan 2012.
• Erdenir, F.H.Burak; Avrupa Kimliği/Pan-milliyetçilikten Post-milliyetçiliğe, (Ümit Yayıncılık), Ankara 2005.
• Esen, Bülent Nuri; Anayasa Hukuku Genel Esaslar, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları), Ankara 1970.
• Faulks, Keith; Citizenship, (Routledge), USA-Canada 2000.
• Fossum, John Eric; “Deep Diversity Versus Constitutional Patriotism Taylor, Habermas and The Canadian Constitutional Crisis”, (Ethnicities, Vol 1(2): 179-206, 2001), s. 179-206.
• Gözler, Kemal; “Üniter Devlet ve Demokratik Açılım”, (Türkiye Günlüğü, Sayı 99, Güz 2009), s. 81-89, (Üniter Devlet ve Demokratik Açılım).
• Gözler, Kemal; Anayasa Hukukunun Metodolojisi, (Ekin Kitabevi), Bursa 1999, (Anayasa Hukukunun Metodolojisi).
• Göztepe, Ece; “Yurttaşlığın Kamusal Ve Ulusüstü Boyutu: Avrupa Yurttaşlığı ve “Göçmen Forumu” Örnekleri”, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 52, Sayı:4, Ankara 2003), s. 229-248.
• Gülalp, Haldun; Anayasal Vatanseverlik, 2008, http://www.yenianayasaicin. org/?p=99#more-9 9, 15.04.2009.
• Güvenç, Bozkurt; “Tarihi Perspektifte Kimlik Sorunu Özdeşimlerini Belirleyen Bazı Etkenler”, (Tarih Eğitimi ve Tarihte “Öteki” Sorunu, 2. Baskı, Tarh Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2007), s. 23-29.
• Habermas, Jürgen; “Avrupa’nın Niçin Bir Anayasaya Gereksinmesi Var?” (Cogito-Avrupa’yı Düşünmek, 39, İstanbul 2004), 302-324, (Avrupa).
• Habermas, Jürgen; “Öteki” Olmak “Öteki”yle Yaşamak (İ. Aka, Çev.), (Yapı Kredi Yayınları), İstanbul 2004, (Öteki).
• Habermas, Jürgen; Küreselleşme ve Milli Devletlerin Akîbeti (M. Beyaztaş, Çev), (Bakış Yayınları), İstanbul 2002, (Küreselleşme).
• Hakyemez, Yusuf Şevki; Militan Demokrasi Anlayışı ve 1982 Anayasası, (Seçkin Yayıncılık), Ankara 2000.
• Hayward, Clarissa Rile; “Democracy’s Identity Problem: Is “Constitutional Patriotism” The Answer?” (Constellations, Volume 14, Number 2, 2007), s. 182-196.
• Kaboğlu, İbrahim Ö; Anayasa Hukuku Dersleri, 4. Baskı, (Legal Yayıncılık), İstanbul 2009.
• Kaya, Ayhan ve Tarhanlı, Turgut; Türkiye’de Azınlıklar ve Anayasal Yurttaşlık, 2005 http://www.tesev.org.tr/etkinlik/yeyniyay16subat2005. php, 10.12.2008.
• Kerestecioğlu, İnci Özkan; “Milliyetçilik: “Uyuyan Güzeli Uyandıran Prens”ten Frankeştayn’ın Canavarına”, (19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler, (Der. H.Birsen Örs), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2008), s. 307-351.
• Kılıçbay, Mehmet Ali; Uyruktan Vatandaşa Geçimden İktisada, (İmge Kitabevi), Ankara 1996.
• Kohn, Hans; “The Nature of Nationalism”, (The American Political Science Review, Vol: 33, No: 6, Dec. 1939), pp. 1001-1021, (The Nature of Nationalism).
• Kohn, Hans; The Idea Of Nationalism, A Study in Its Origins and Background, (Macmillan), New York 1956, (The Idea Of Nationalism).
• Lagrou, Pieter; “Ortak Anılar İçin Bir Yer Olarak Avrupa”, (Geçmişin Yükünden Toplumsal Barış ve Demokrasiye, Heinrich Boll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği, İstanbul 2007), s. 29-35.
• Müller, Jan-Werner Müler; Constitutional Patriotism, (Princeton University Press), USA 2007, (Constitutional Patriotism).
• Müller, Jean-Werner; “On the Origins of Constitutional Patriotism”, (Contemporary Political Theory, 2006, 5), s. 278-296, (On The Origins).
• Müller, Jean-Werner; “Seven Ways to Misunderstand Constitutional Patriotism”, (Notizie di POLITEIA, XXV, 96, 2009), s. 20-24, (Seven Ways).
• Müller, Jean-Werner; “Three Objections to Constitutional Patriotism”, (Constellations, Volume 14, No 2, 2007), s. 195-206, (Three Objections).
• Nomer, Ergin; “Anayasa ve Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlığı”, (Erdoğan Teziç’e Armağan, Galatasaray Üniversitesi Yayınları, Beta Basım, İstanbul 2007), s. 843-846.
• Nora, Pierre; Hafıza Mekanları, (Dost Kitabevi), Ankara 2006.
• Ortaylı, İlber; Tarih Yapmak/Tarih Yazmak İkileminde Türkiye, http://www.rekabet.gov.tr/Resources/PersembeKonferanslariYayin/persk onfyyn94.pdf20.03.2013.
• Öğün, Süleyman Seyfi; Türk Politik Kültürü, (Alfa Yayınları), İstanbul, 2000.
• Özcan, Mehmet Tevfik; “Neoliberalizmden Sonra Hukuk Devleti”, (Ankara Barosu Uluslararası Hukuk Kurultayı, Cilt: 1, Ankara Barosu Yayınları, Ankara 2009), s. 394-403.
• Renan, Ernest; What’s a Nation?, http://ig.cs.tu berlin.de/oldstatic/w2001/ eu1/dokumente/Basistexte/Renan1882EN-Nation.pdf, 05.02.2009.
• Sancar, Mithat; Geçmişle Hesaplaşma Unutma Kültüründen Hatırlama Kültürüne, 3.Baskı, (İletişim Yayınları), İstanbul 2010, (Geçmişle Hesaplaşma).
• Sancar, Mithat; “Evrenselleşme Sürecindeki Geçmişle Hesaplaşılması”, (Geçmişin Yükünden Toplumsal Barış ve Demokrasiye, Heinrich Boll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği, İstanbul 2007), s. 14-23, (Evrenselleşme).
• Sarıbay, Ali Yaşar; Uzman Gözüyle Politikada Özür Dileme Psikolojisi (Röportaj), 09.01.2012, http://www.aktuelpsikoloji.com/haber.php? haber_id=11089, 20.02.2013, (Özür Dileme).
• Sarıbay, Ali Yaşar; “Açılımın Öteki Yüzü: Demokrasinin Ontolojisi Olarak Medeniyet Tahayyülü”, (Türkiye Günlüğü, Sayı 99, Güz 2009), s. 19-25, (Açılımın Öteki Yüzü).
• Sarıbay, Ali Yaşar; “Politik Anayasacılık: Hukukun Politik Mantığı”, (Prof.Dr. Ergun Özbudun’a Armağan, Cilt 1, Yetkin Yayınları, Ankara 2009), s. 383-397, (Politik Anayasacılık).
• Taylor, Charles; A Secular Age, Religion in the Public Sphere: Constitutional Patriotism, http://blogs.ssrc.org/tif/2008/01/12/ constitutional-patriotism/, 24.02.2013.
• Tekeli, İlhan; “Tarih Yazıcılığı ve Öteki Kavramı Üzerine Düşünceler”, (Tarih Eğitimi ve Tarihte “Öteki” Sorunu, 2. Baskı, Tarh Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2007), s. 1-6.
• Temelat, Neslihan; Kanunlar ve Hafıza: Fransa Parlamentosunda Kabul Edilen 2012 Soykırım İnkârı Yasası Üzerine, (Yasama Dergisi, Sayı: 19, Eylül-Ekim-Kasım-Aralık 2011), s. 5-36.
• Weber, Max; Sosyolojinin Temel Kavramları, Çev. Medeni Beyaztaş, (Bakış Yayınları), İstanbul, 2002.
• Yükselbaba, Ülker; Habermas ve Kamusal Alan: Burjuva Kamusallık İlkesinden, İletişimsel Kamusallığa Geçiş, (On İki Levha Yayıncılık), İstanbul 2012.