Türk Ceza Kanununda Haksızlık Yanılgısı (M. 30/4)

Yıl 2008, Cilt: 10 Sayı: 1, 59 - 91, 01.06.2008

Sesim Soyer Güleç

Öz

Haksızlık yanılgısı, failin işlediği fiilin haksızlık oluşturduğunun
bilincinde olmamasını ifade eder. Bu itibarla haksızlık yanılgısı, “kanunu
bilmemek mazeret sayılmaz” kuralının bir istisnası olarak da değerlendirilmiş olmakla birlikte, günümüzde kuralın kusur ilkesiyle bağdaştırılması
gerektiği fikri ağırlık kazanmıştır. Haksızlık yanılgısına ilişkin hükmün Türk
Ceza Kanunu’nun 4. maddesinde yer alan “ceza kanunlarını bilmemek
mazeret sayılmaz” kuralının ikinci fıkrasından alınarak, hata başlıklı 30.
maddeye aktarılmasının gerekçesi de esasen hukukî nitelendirme konusundaki bu tartışmalara dayanmaktadır. Bu incelemenin konusunu, haksızlık
yanılgısının hukukî niteliği ve uygulama alanı oluşturmaktadır.

Kaynakça

• Artuk M.Emin/Gökcen Ahmet/Yenidünya A. Caner, Ceza Hukuku Genel Hükümler I, Ankara 2006.
• Belgesay Mustafa Reşit, Kusur ve Hukukî Hata, Tahir Taner’e Armağan, Đstanbul 1956.
• Centel Nur/Zafer Hamide/Özlem Çakmut, Türk Ceza Hukukuna Giriş, Đstanbul 2005.
• Demirbaş Timur, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 5. Baskı, Ankara 2007.
• Demirel Hakkı, Ceza Hukukunda Bilmeme ve Hata, AHFD XII, 3-4,1955, s. 101 vd.
• Erem Faruk/Danışman Ahmet/Artuk Emin, Ceza Hukuku, Genel Hükümler, Ankara 1997.
• Erman Sahir, Ceza Kanununda Hukukî Bilmeme ve Yanılma, ĐHFM XII, 2-3 (1946), s. 517 vd.
• Ersoy Yüksel, Ceza Hukukunda Bilmeme ve Hatanın Psikolojik Anlamı, SBFD, XXII, 4, Aralık 1967, s. 253 vd.
• Gropp Walter, Der Irrtum im Neuen Türkischen Strafgesetzbuch vom 26 September 2004, in: 3. Yılında Yeni Ceza Adaleti Sistemi, T.C. Đstanbul Kültür Üniversitesi, Ankara 2009, s. 161 vd.
• Gropp Walter, Strafrecht Allgemeiner Teil, 2. Auflage, Berlin, 2001. Güngör Devrim, Ceza Hukukunda Kural Üzerinde Hata, TBBD, S. 68, OcakŞubat 2007, s. 150.
• Hafızoğulları Zeki, Hukukî Bilmeme ve Açık Ceza Normları, Ankara Hukuk Fakültesi 50. Yıl Armağanı 1925-1975 I, Ankara 1977, s. 211.
• Hakeri Hakan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 7. Baskı, Ankara 2008. Koca Mahmut/Üzülmez Đlhan, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2008.
• Koca Mahmut, Türk Ceza Hukukunda Hata, in: 3. Yılında Yeni Ceza Adaleti Sistemi, T.C. Đstanbul Kültür Üniversitesi, Ankara 2009, s. 81 vd.
• Lackner Karl, Strafgesetzbuch mit Erläuterungen, München 1993.
• Lesch Heiko, Die Vermeidbarkeit des Verbotirrtums, JA 1996, 346-352.
• Mahmutoğlu Fatih/Ünver Yener, “Kanunu Bilmemek Mazeret Sayılmaz Kuralı Hakkında”, ĐBD, S. 2, Đstanbul 1998, s. 371 vd.
• Meran Necati, TCK’da Yasak Hatası, Terazi Hukuk Dergisi, Y. 4, S. 32, Nisan 2009, s. 65 vd.
• Mürbe Manfred, Strafrecht Allgemeiner Teil, München 1989.
• Neumann, Ulfried, Der Verbotsirrtum (§17 StGB, JuS 1993, s. 793-799.
• Özbek Veli Özer, TCK Đzmir Şerhi, C. I, Ankara 2006, s. 397.
• Özek Çetin, Ceza Normunun Varlığında Hata, Tekinalp Armağanı, C. III, Đstanbul 2003, s. 823.
• Özgenç Đzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 2. Baskı, Ankara 2007.
• Özgenç Đzzet, Türk Ceza Kanunu Gazi Şerhi (Genel Hükümler), Ankara 2005.
• Öztürk Bahri/Erdem Mustafa Ruhan, Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 9. Baskı, Ankara 2006, no. 325.
• Puppe Ingeborg, Tatirrtum, Rechtsirrtum, Subsumtionirrtum, GA 1990, s. 145- 182.
• Roxin Claus, Strafrecht Allgemeiner Teil, Band I, 2. Auflage, München 1994.
• Roxin Claus, Yeni TCK ile Türkiye Avrupa’ya Dâhil Oluyor, HPD, S. 2, 2004, s. 23.
• Roxin Claus, Yasağa Đlişkin Yanılma, in: Suç Politikası, Karşılaştırmalı Güncel Ceza Hukuku Serisi 5, Prof. Dr. H.C. Claus Roxin’e Armağan, Ankara 2006, s. 243 vd.
• Roxin Claus/Isfen Osman, Yeni Türk Ceza Kanunu’nun Genel Hükümleri, in: Suç Politikası, Karşılaştırmalı Güncel Ceza Hukuku Serisi 5, Prof. Dr. H.C. Claus Roxin’e Armağan, Ankara 2006, s. 277 vd.
• Rudolphi Hans-Joachim, Unrechtbewusstsein, Verbotsirrtum und Vermeidbarkeit des Verbotsirrtums, Göttingen 1969.
• Sözüer Adem, Hukukî Hata, YD, C. 21, S. 4, Ekim 1995.
• Szabo I., Kimsenin Kanunu Bilmediği Kabul Olunamaz Kuralının Günümüzdeki Yeri, MHAD, Yeni Seri III, 1969, Çeviren: Asistan Köksal Bayraktar, s. 275.
• Toroslu Nevzat, Ceza Hukuku Genel Kısım, Ankara 2005.
• Ünver Yener, YTCK’da Kusurluluk, CHD, Y. 1, S. 1, Ekim 2006, s. 37 vd.
• Yalçın Đsmail, Tüm Yönleriyle Kabahatler Hukuku, Ankara 2007, s. 77.
• Yalkut Necdet, Karşılaştırmalı Ceza Hukuku Açısından Sözde Suç ve Đşlenemez Suç, YD, C. 8, S. 1-2, Ocak-Nisan 1982, s. 252 vd.