TİCARİ DEFTERLERİN ve BELGELERİN SAKLANMASI, ZIYAI, ZAYİ BELGESİ, BÖYLE BİR BELGENİN ALINMASI ve ALINMAMASININ HÜKÜM ve SONUÇLARI

Yıl 2004, Cilt: 6 Sayı: 1, 233 - 294, 01.06.2004

Oruç Hami Şener

Öz

TTK 20/I’de ve TTK 66’da
tacirin ticari defter
tutmakla yükümlü
olduğuna işaret edilmiş ve ayrıca yine TTK’nın 66-86. maddeleri arasında
ticari defterlere ilişkin özel bazı kurallar getirilmiştir. Bu kurallar arasında yer
alan TTK 68/IV düzenlemesinde kanun koyucu, “Bir tacirin saklamakla
mükellef olduğu defter ve kağıtlar; yangın, su baskını veya yersarsıntısı gibi
bir afet sebebiyle ve kanuni müddet içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği
tarihten itibaren on beş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yerin
salahiyetli mahkemesinden kendisine bir vesika verilmesini isteyebilir.
Mahkeme lüzumlu gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir. Böyle bir
vesika almamış olan tacir, defterlerini ibrazdan kaçınmış sayılır.” şeklinde bir
düzenleme yapmıştır.

Anahtar Kelimeler

TİCARİ, DEFTERLERİN, BELGELERİN

Kaynakça

• Alangoya, Yavuz: Medeni Usul Hukukunda Vakıaların ve Delillerin Toplanmasına Đlişkin Đlkeler, Đst. 1979.
• Altuğ, Osman: Muhasebe Hukuk Đlişkileri, Đst. Tarihsiz. Arkan, Sabih: Ticari Đşletme Hukuku, 6. Baskı, Ank. 2001.
• Arslanlı, Halil: Anonim Şirketler, C. II-III, Anonim Şirketin Organizasyonu ve Tahviller, Đst. 1960.
• Arslanlı, Halil: Anonim Şirketler, C. IV-V, Anonim Şirketin Hesapları ve Anonim Şirketin Đnfisahı ve Tasfiyesi, Đst. 1961.
• Bärmann, Johannes: Freiwillige Gerichtsbarkeit, Berlin-Heidelberg-New York 1968. Başbuğoğlu, Tarık: Uygulamalı Türk Ticaret Kanunu, C. I, Ticari Đşletme, Ticaret Şirketleri, Kıymetli Evrak Hukuku, Ank. 1988.
• Baştuğ, Đrfan/Erdem, Ercüment: Ticari Đşletme Hukuku, Ders Notları, Ank. 1993. Baujong, Karlheinz/Ebenroth, Carsten Thomas/Joost, Detlev: Handelsgesetzbuch, Band 1, §§ 1-342 a, München 2001.
• Belgesay, Mustafa Reşit: “Formalizm ve Ticari Defterlerin Đspat Kuvveti”, ĐBD 1957, C. XXXI, S. 3-4, s. 61-68.
• Birsel, Mahmut Tevfik: Ticari Đşletme Hukuku, C. I, Đzmir 1970.
• Cihangiroğlu, Celal: Ticari Đşletme Hukuku, 3. Baskı, Đzmir 2001.
• Çamoğlu, Ersin: Anonim Ortaklık Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu, Đst. 1972.
• Doğanay, Đsmail: Türk Ticaret Kanunu Şerhi, 3. Baskı, C. I, Ank. 1990 (Anılış: Doğanay, Şerh).
• Doğanay, Đsmail: “Ticari Defter ve Belgelerin Kaybolması (Zayi) Hali ve Mahkemeden Alınması Gereken Kayıp Belgesi” Yaklaşım 1993, C. I, S. 7, s. 72- 75.
• Domaniç, Hayri: Türk Ticaret Kanunu Şerhi, C. I, Đst. 1988.
• Erem, Turgut S: Ticaret Hukuku Prensipleri, C. I, Ticari Đşletme, 9. Baskı, Đst. 1981. Eren, Fikret: Sorumluluk Hukuku Açısından Uygun Đlliyet Bağı Teorisi, Ank. 1975 (Anılış: Eren, Uygun Đlliyet).
• Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. Baskı, Đst. 2001 (Anılış: Eren, Borçlar).
• Eriş, Gönen: Açıklamalı-Đçtihatlı Türk Ticaret Kanunu, Ticari Đşletme ve Şirketler, C. I, 3. Baskı, Ank. 2004.
• Funk, Fritz: Kommentar des Obligationenrechtes, Zweiter Band, Das Recht der Gesellschaften, Aarau 1951.
• Gündel, Ahmet: “Kanuni Defter ve Belgeleri Yok Etmek ya da Gizlemek Suretiyle Yetkililere Đbraz Etmemek”, Yaklaşım 1993, S. 5, s. 4-9
• Helvacı, Mehmet: Anonim Ortaklıkta Yönetim Kurulu Üyesinin Hukuki Sorumluluğu, 2. Baskı, Đst. 2001.
• Honsell, Heinrich/Vogt, Peter Nedim/Wiegand, Wolfgang: Basler Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht, Obligationenrecht I, Art. 1-529, 3. Auf, Basel-GenfMünchen 2003.
• Honsell, Heinrich/Vogt, Nedim Peter/Watter, Rolf: Basler Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht, Obligationenrecht II, Art. 550-1186 OR, 2. Auf, Basel/Genf/München 2002.
• Hüffer, Uwe: Handelsgesetzbuch, Großkommentar (Staub), 4. Auf, Dritter Band, 1. Teilband: §§ 238-289, Berlin-New York 2002.
• Đmregün, Oğuz: Ticaret Hukukunun Genel Đlkeleri, Đst. 1989 (Anılış: Đmregün, Genel Đlkeler)
• Đmregün, Oğuz: Anonim Ortaklıklar, Đst. 1989 (Anılış: Đmregün, AO). Kanat, Zülküf: Vergi Kanunlarına Göre Örnekleriyle Defter Tutma, 11. Baskı, Ank. 1994.
• Karahan, Sami: Anonim Şirketlerde Tasfiye, Konya 1998.
• Karakoç, Yusuf: Türk Vergi Yargılaması Hukukunda Delil Sistemi, 2. Baskı, Đzmir 1997 (Anılış: Karakoç, Delil Sistemi).
• Karakoç, Yusuf: Genel Vergi Hukuku, Ank. 2002 (Anılış: Karakoç, Vergi Hukuku). Karayalçın, Yaşar: Ticaret Hukuku, I, Giriş ve Ticari Đşletme, 3. Baskı, Ank. 1968.
• Kirnberger, Christian: Heidelberger Kommentar zum Handelsgesetzbuch, 6. Auf, Heidelberg 2002.
• Klüsener, Bernd: Freiwillige Gerichtsbarkeit, Köln 1987.
• Kuru, Baki: Nizasız Kaza, Ank. 1961 (Anılış: Kuru, NK). Kuru, Baki: Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. Baskı, C. I-6, Đst. 2001 (Anılış: Kuru, C.).
• Küng, Robert: Die kaufmännische Buchführung nach dem neuen Obligationenrecht, Diss. Aarau 1940.
• Marsch-Barner, Reinhard: Ersthaler Gemeinschaftskommentar zum Handelsgesetzbuch, 6. Auf, Luchterhand 1999.
• Morck, Winfried: Handelsgesetzbuch Kommentar, München 2003.
• Müller, Hans R.: Allgemein anerkannte käufmännische Grundsätze, Diss. Winterthur 1979.
• Olgaç, Senai/Çenberci, Mustafa: “ Đspat Hukuku Yönünden Ticari Defterler”, Batider 1965, C. III, S. 1, s. 102-119.
• Özbalcı, Yılmaz: Vergi Usul Kanunu, Yorum ve Açıklamaları, Ank. 2003.
• Özdemir, Necdet/Kınacıoğlu, Naci: Türk Ticaret Hukuku, Başlangıç Hükümleri, 5. Baskı, Ank. 1984.
• Patry, Robert: Schweizerisches Privatrecht, VIII/I, Basel und Stutgart 1976.
• Poroy, Reha/Yasaman, Hamdi: Ticari Đşletme Hukuku, 8. Baskı, Đst. 1998.
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet: Medeni Usul Hukuku, 2. Baskı, Ank. 2001.
• Saka, Zafer: Ticaret Hukuku, Ticari Đşletme, Đst. 1998.
• Seliçi, Özer: “Özel Hukukta Mücbir Sebep Kavramı ve Uygulanış Tarzı”, Sorumluluk Hukukunda Yeni Gelişmeler III. Sempozyumu, Đst. 1980.
• Sengir, Turgut: “ Ticari Defterlerin Đspat Kuvveti”, Batider 1969, C. V, S. 2, s. 259- 261.
• Tekinay, Selahattin/Akman, Sermet/Burcuoğlu, Haluk/Altop, Atilla: Tekinay Borçlar Hukuku, 7. Baskı, Đst. 1993.
• Trappmann, Helmut: “ Archivierung von Geschäftsunterlagen “ DB 1989, s. 1482- 1484.
• Trappmann, Helmut: “Handelsrechtliche und steuerrechtliche Aufbewahrungspflichten und der Begriff des Handelsbriefs”, DB 1990, s. 2437- 2438.
• Ulusoy, Yılmaz: Ticari Defterler ve Belgeler, Ank. 1981.
• Ülgen, Hüseyin: “Ticari Defterlerle Đspat”, Batider 1967, C. IV, S. 1, s. 86-103.
• Üstündağ, Saim: Medeni Yargılama Hukuku, C. I-II, 7. Baskı, Đst. 2000. Walz, Rainer: Heymann Handelsgesetzbuch, Kommentar, 2. Auf, Dritter Buch, §§ 238-342 a, Berlin-New York 1999.
• Yarbaş, Fevzi: “Türk Ticaret Kanunu Vergi Usul Kanununda Ticari Defter ve Belgelerin Saklanması ve Zıyaı”, YD 1996, C. XXII, S. 1-2, s. 145-156. Yetkin, Mustafa: Şerhli Türk Ticaret Kanunu, Đst. 1978.