Hâkimin Davayı Aydınlatma Ödevinin Sınırları

Yıl 2014, Cilt 16 Özel Sayı, 1351 - 1376, 01.07.2014

Cemil Simil

Öz

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 25’inci maddesinin birinci fıkrasında, hâkimin kanunda öngörülen istisnalar dışında, iki taraftan birinin
söylemediği şeyi veya vakıaları kendiliğinden dikkate alamayacağı ve onları
hatırlatabilecek davranışlarda bulunamayacağı düzenlenmiştir. Aynı maddenin ikinci fıkrasında yine kural olarak hâkimin kendiliğinden delil toplayamayacağı kabul edilmiştir
. Taraflarca getirilme ilkesi olarak kabul edilen bu
düzenleme ile özel hukuk uyuşmazlıklarında kural olarak, tarafların iddia ve
savunmalarına ilişkin vakıaların ve bu vakıaların delillerinin bizzat taraflarca
getirilmesi ve yargılamada ileri sürülmesi düzenlenmiştir. Böylelikle dava
malzemelerinin toplanmasında ve bunların ileri sürülmesinde hâkimin pasif
olması kabul edilmiştir.

Kaynakça

• Affentranger, Markus; in: Baker&McKenzie, Schweizerische Zivilprozessordnung (ZPO), Bern 2010.
• Alangoya, H. Yavuz; Medenî Usûl Hukukunda Vakıaların ve Delillerin Toplanmasına İlişkin İlkeler, İstanbul 1979.
• Alangoya, H. Yavuz/Yıldırım, M. Kâmil/Deren Yıldırım, Nevhis; Medenî Usul Hukuku Esasları, 7. Baskı, İstanbul 2009.
• Bilge, Necip/Önen, Ergun; Medeni Yargılama Hukuku, 3. Baskı, Ankara 1978.
• Deren Yıldırım, Nevhis; Hâkimle Tarafların İşbirliği İlkesi ve Yarattığı İdeolojik Çağrışımlar, 75. Yaş Günü İçin Prof. Dr. Baki Kuru Armağanı, Ankara 2014.
• Jauernig, Othmar/Hess, Burkhard; Zivilprozessrecht, 30. Auflage, München 2011.
• Gehri, Myriam A.; in: Spühler/Tenchio/Infanger, Basler Kommentar, Schweizerische Zivilprozessordnung, 2. Auflage, Basel 2013.
• Gehri, Myriam A./Flütsch, Bettina; in: Gehri/Kramer, Schweizerische Zivilprozessordnung, Zürich 2010.
• Gasser, Dominik/Rickli, Brigitte; Schweizerische Zivilprozessordnung (ZPO), Zürich/St. Gallen 2010.
• Glasl, Daniel; in: Brunner/Gasser/Schwander, Schweizerische Zivilprozessordnung (ZPO) Kommentar, Zürich/St. Gallen 2011.
• Karslı, Abdurrahim; Medeni Muhakeme Hukuku, 3. Baskı, İstanbul 2012.
• Karaaslan, Varol; Medenî Usûl Hukukunda Hâkimin Aydınlatma Ödevi, Ankara 2013.
• Kuru, Baki; Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. 2, 6. Baskı, İstanbul 2001.
• Kuru, Baki; Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. 3, 6. Baskı, İstanbul 2001.
• Kuru, Baki/Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder; Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, 24. Baskı, Ankara 2013.
• Leuenberger, Christopf/Uffer-Tobler, Beatrice; Schweizerisches Zivilprozessrecht, Bern 2010.
• Lüke, Wolfgang; Zivilprozessrecht, 10. Auflage, München 2011.
• Meriç, Nedim; Hâkimin Davayı Aydınlatma Yükümlülüğü, Prof. Dr. Bilge Umar’a Armağan, DEÜHFD C. 11, Özel S. 2009, İzmir 2010.
• Musielak, Hans-Joachim; Grundkurs ZPO, 10. Auflage, München 2010.
• Önen, Ergun, Medeni Yargılama Hukuku, Ankara 1979.
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet; Medenî Usûl Hukuku, 14. Bası, Ankara 2013.
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet; Medenî Usûl Hukuku Ders Kitabı, 2. Bası, Ankara 2014, (Ders Kitabı). Pohlmann, Petra; Zivilprozessrecht, München 2010.
• Postacıoğlu, İlhan E.; Medeni Usul Hukuku Dersleri, 6 Bası, İstanbul 1975.
• Rosenberg, Leo/Scwab. Karl Heinz/Gottwald, Peter; Zivilprozessrecht, 17. Auflage, München 2010.
• Schilken, Eberhard; Zivilprozessrecht, 6. Auflage, München 2010.
• Schilken, Eberhard (Çev.: Deren Yıldırım, Nevhis); Medenî Yargılamada Hâkimin Rolü, İlkeler Işığı Altında Yargılama Hukuku (Der.: Yıldırım, M. Kamil), 3. Bası, İstanbul 2001, (Hâkimin Rolü). Simil, Cemil; Belirsiz Alacak Davası, İstanbul 2013.
• Staehelin, Adrian/Staehelin, Daniel/Grolimund, Pascal; Zivilprozessrecht, 2. Auflage, Basel 2013.
• Sutter-Somm, Thomas/von Arx, Gregor; in: Sutter-Somm/ Hasenböhler/ Leuenberger; Kommentar zur Schweizerischen Zivilprozessordnung (ZPO), 2. Auflage, Zürich/Basel/Genf 2013.
• Tercan, Ercan; Hâkimin Davayı Aydınlatma Yükümlülüğü Kapsamında Tarafların Dinlenmesi, MİHDER, C. 7, S. 18, İstanbul 2011.
• Umar, Bilge; Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 2. Baskı, Ankara 2014.
• Üstündağ, Saim; Medeni Yargılama Hukuku, 7. Bası, İstanbul 2000.
• Zeiss, Walter/Schreiber, Klaus; Zivilprozessrecht, 11. Auflage, Tübingen 2009.
• Yavaş, Murat; Mehaz Kanun ile Türk Hukukunda ve Mukayeseli Hukukta Medeni Yargılamaya Hâkim Olan İlkeler ve Hâkimin Rolü, Prof. Dr. Yavuz Alangoya İçin Armağan, İstanbul 2007.
• Yılmaz, Ejder; Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Ankara 2012.
• Yılmaz, Ejder; Medeni Yargılama Hukukunda Yemin, Ankara 2012, (Yemin)