Alman Federal Mahkemesinin Verdiği Bir Karar Işığında Derneklerin “Statüleri Çerçevesinde” Açtığı Topluluk Davaları

Yıl 2014, Cilt 16 Özel Sayı, 1823 - 1855, 01.07.2014

Buse Dişel

Öz

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile düzenlenen topluluk
davası (HMK m. 113), hukukumuza yabancı bir kavram değildir. Kanun
yürürlüğe girmeden önce de çeşitli özel düzenlemelerle belirli tüzel kişilere,
üyelerinin ya da mensuplarının kolektif menfaatlerini korumak için dava
açma yetkisinin tanındığı görülmektedir. Ancak Hukuk Muhakemeleri
Kanunu ile getirilen topluluk davası, genel olarak tüm tüzel kişilere dava
açma imkânı tanıması bakımından yeni bir düzenlemedir

Kaynakça

• Akil, C.; Yeni İsviçre Federal Medenî Usûl Yasası’nda Yer Alan Topluluk Davası (m. 89) Üzerine Kısa Bir Not, TBBD, S. 95, 2011, s. 163 vd.
• Akipek, J. G./Akıntürk, T./Ateş Karaman, D.; Türk Medeni Hukuku Başlangıç Hükümleri, Kişiler Hukuku, C. I, 8. Bası, İstanbul 2011.
• Akünal, T.; Türk Medeni Hukukunda Tüzel Kişiler, İstanbul 1995.
• Alangoya, Y./Yıldırım, K./Deren-Yıldırım, N.; Medenî Usûl Hukuku Esasları, 7. Baskı, İstanbul 2009.
• Alper, G.; Özel Türk Hukukunda Ultra Vires İlkesi (Anlamı ve Kapsamı), İstanbul 2013.
• Ansay, S. Ş.; Hukuk Yargılama Usûlleri, 7. Bası, Ankara 1958.
• Atalı, M.; Tarihi Bir Tesadüf: İsviçre’de ve Türkiye’de Yeni Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarıları, Temel Yapıdaki Benzerlik ve Farklılıklar, HPD, S. 8, 2006, s. vd.
• Atalı, M. (Çev.); Almanya’da Kolektif Hukukî Himayenin Geliştirilmesi, Prof. Dr. Fırat ÖZTAN’a Armağan, C. I, Ankara 2011, s. 1041 vd. Belgesay, M. R.; Dava Teorisi, İstanbul 1943.
• Berkin, N. M.; Medenî Usûl Hukuku Esasları, İstanbul 1969.
• Bärmann, J./Seuβ, H.; Praxis Des Wohnungseigenturm, 6. Auflage, München 2013.
• Baumbach, A./Braun, J.; Lehrbuch des Zivilprozessrecht, Tübingen 2014. Börü, L.; Sıfat ve Dava Takip Yetkisi, BATİDER C. XXVII, S. 3, Eylül 2011, s. 249 vd.
• Çiftçi, P. (Çev.); Kolektif Hakların Yerine Getirilmesi, X. Medenî Usûl ve İcra İflâs Hukukçuları Toplantısı, İzmir 1-2 Ekim 2012, Türkiye Adalet Akademisi Yayınları, s. 221 vd.
• Deren-Yıldırım, N.; Türk, İsviçre ve Alman Medenî Usûl Hukukunda Kesin Hükmün Subjektif Sınırları, İstanbul 1996.
• Deren-Yıldırım, N.; Kolektif Hukuki Himaye Medeni Usul Hukukunda Sonun Başlangıcı Mı, Etkin Hukuki Himayenin Vazgeçilmez Unsuru mu? II, YD, 1997/2, s. 308 vd.
• Dural, M./Öğüz, T.; Kişiler Hukuku, 12. Bası, İstanbul 2012. Erişir, E.; Taraf Ehliyeti, İzmir 2007.
• Hanağası, E.; Davada Menfaat, Ankara 2009.
• Hanağası, E.; Kolektif Menfaatin Hukuki Himayesi Biçimi Olarak Topluluk Davaları, Halûk Konuralp Anısına Armağan, C. 1, Ankara 2009, s. 351 vd.
• Hatemi, H.; Medeni Hukuk Tüzel Kişileri, İstanbul 1982.
• Kale, S.; Medenî Yargılamada Taraf Ehliyeti, İstanbul 2010.
• Karaaslan, V./Eroğlu, M.; Kolektif Hukukî Himayenin Farklı Görünüm Şekilleri: Class Action ve Topluluk Davaları, EÜHFD, C. XII, S. 3-4, Yıl: 2008, s. 201 vd.
• Karslı, A.; Medenî Muhakeme Hukuku Ders Kitabı, 2. Baskı, İstanbul 2011.
• Kaya, C.; İptal Davalarında Kişisellik Unsuru Açısından Derneklerin Sübjektif Dava Ehliyeti, Prof. Dr. Bilge Öztan’a Armağan, Ankara 2008, s. 1295 vd.
• Kuru, B.; Hukuk Muhakemeleri Usûlü C. I, İstanbul 2001.
• Kuru, B./Arslan, R./Yılmaz, Y.; Medenî Usûl Hukuku (Ders Kitabı), 24. Bası, Ankara 2013.
• Kuru, B./Budak, A. C.; Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Getirdiği Başlıca Yenilikler, İBD, C. 85, S.5, 2011, s. 3 vd.
• Musielak, H. J.; Zivilprozessordnung mit Gerichtsverfassungsgesetz Kommentar, München 2014.
• Oğuzman, M. K./Seliçi, Ö./Oktay-Özdemir, S.; Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler), 12. Bası, İstanbul 2012.
• Özbay, İ.; Grup Davaları, Ankara 2009.
• Özbay, İ.; Hukuk Muhakemeleri Kanununa Göre Topluluk Davaları, Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı-X, İzmir 1-2 Ekim 2012, Türkiye Adalet Akademisi Yayınları, s. 246 vd (Topluluk Davaları).
• Özsunay, E.; Medeni Hukukumuzda Tüzel Kişiler, İstanbul 1982.
• Öztan, B.; Tüzel Kişiler (Ders Notları), Ankara 1994.
• Pekcanıtez, H./Atalay, O./Özekes, M.; Medenî Usûl Hukuku, 14. Bası, Ankara 2013.
• Pekcanıtez, H./Atalay, O./Özekes, M.; Medenî Usûl Hukuku, Ders Kitabı, 2. Bası, Ankara 2014.
• Postacıoğlu, İ.; Medenî Usûl Hukuku Dersleri, 6. Bası, İstanbul 1975.
• Prütting, H./Gehrlein, M.; ZPO Kommentar, 6. Auflage, München 2014.
• Pulaşlı, H.; 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa Göre Şirketler Hukuku Şerhi, C. I, Ankara 2011.
• Saenger, I.; Zivilprozessordnung, Baden 2013.
• Saenger, I.; Kollektive Rechtsdurchsetzung, X. Medenî Usûl ve İcra İflâs Hukukçuları Toplantısı, İzmir 1-2 Ekim 2012, Türkiye Adalet Akademisi Yayınları, s. 197 vd. (Kollektiv).
• Schellhammer, K.; Zivilprozess (Gesetz-Paxis-Fälle), 13. Auflage, 2010.
• Serozan, R.; Tüzel Kişiler, Özellikle Dernekler ve Vakıflar, İstanbul 1994.
• Stein/Jonas/Reinhard, B.; Kommentar zur Zivilprozessordnung, Band 2, §§ 41-127a, 22. Auflage, Tübingen 2004.
• Thomas, H./Putzo, H.; Zivilprozessordnung FamFG, 35. Auflage, München 2014.
• Umar, B.; Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 2. Bası, Ankara 2014.
• Uysal, M.; Avrupa Birliği ve Türk Hukukunda Kolektif Hukuki Araçlar, DEÜHFD, C. 15, Özel Sayı 2013 s. 1163 vd. (Basım yılı: 2014).
• Üstündağ, S.; Medenî Yargılama Hukuku, 7. Bası, İstanbul 2000.
• Yıldız, B.; Ultra Vires İlkesinin Kaldırılmasının Ardından İşletme Konusunun Unsuru ve Ticaret Şirketlerinin İşletme Konusu Dışındaki İşlemlerinin Hukuki Niteliği, BTHD, Eylül 2011, C. XXVII, S. 3, s. 111 vd.
• Yılmaz, E.; Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 2. Bası, Ankara 2013.
• Zevkliler, A./Acabey, B./Gökyayla, E.; Medeni Hukuk (Giriş-Başlangıç Hükümleri-Kişiler Hukuku-Aile Hukuku), Ankara 2000.
• Zöller, R.; Zivilprozessordnung, 30. Auflage, Köln 2014.