Çek Cezası (TTK 783/3)

Yıl 2014, Cilt 16 Özel Sayı, 3449 - 3506, 01.07.2014

Ali Haydar Yıldırım

Öz

Kanun koyucu, poliçe ve bonodan farklı olarak, çekler bakımından özel
yaptırımlar öngörmüştür. Bunun temel nedeni, çekin tedavül gücünü özel
olarak koruma altına almaktadır. Bu tedavül güvenliği sadece Türk Ticaret
Kanunu’nda öngörülen yaptırımlarla sağlanmamış, bunun yanı sıra Çek
Kanunu’nda da özel yaptırımlar öngörülmüştür. Bu çerçevede, çekin karşılıksız çıkması durumunda Cumhuriyet savcısı tarafından talep üzerine çek
hesabı sahibi gerçek veya tüzel kişi hakkında, çek düzenleme ve çek hesabı
açma yasağı kararı verilmektedir (ÇekK 5)

Kaynakça

• Acar, Faruk; Türk-İsviçre Medeni Hukukunda Alacaklılar Arası Teselsül, Ankara 2003.
• Akın, Murat Yusuf; “Türk Hukukunda Karşılıksız Çek”, MÜHF- Hukuk Araştırmaları 1995, C. IX, S. 1-3, s. 409-434.
• Antmen, Alpay; “Karşılıksız Çek - Karşılıksız Çekin Hukuki ve Cezai Sonuçları (I)”, YD 1992, S. 4, s. 505-524.
• Arslan, İbrahim; “Kambiyo Senetlerinde Geçersizlik Def’ileri”, SÜHFD 2008, C. XVI, S. 1, s. 11-28.
• Aydoğdu, Murat/Ayan, Serkan; Türk Borçlar ve Türk Ticaret Hukuku’nda Yer Alan Faiz İle İlgili Düzenlemelerin Değerlendirilmesi, 2. Baskı, Ankara 2014 (Anılış: Aydoğdu/Ayan (İlgili Bölüm Yazarı)).
• Bahtiyar, Mehmet; Kıymetli Evrak Hukuku, 9. Bası, İstanbul 2012, (Anılış: Kıymetli Evrak).
• Bahtiyar, Mehmet; “İleri Tarihli Çekten Doğan Hukuki ve Cezai Sorumluluk”, Makaleler-1, İstanbul 2008.
• Berner Kommentar, Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht, Obligationenrecht, 2. Auf, 1945, (Anılış: BernerKomm (İlgili Bölüm Yazarı).
• Bilgili, Fatih/Demirkapı, Ertan; Kıymetli Evrak Hukuku, Bursa 2014. Blaeser, Alexander; Die Zinsen im Schweizerischen ObligationenrechtGeltendes Recht und Vorschlag für eine Revision, Zürich/St. Gallen 2011.
• Bozer, Ali/Göle Celal; Kıymetli Evrak Hukuku, 3. Bası, Ankara 2013.
• Bozgeyik, Hayri; “Kambiyo Senetlerinde Sebepsiz Zenginleşme”, AÜEHFD 2003, C. VII, S. 1-2, s. 589-628.
• Bucher, Eugen; Schweizerisches Obligationenrecht, Allgemeiner Teil ohne Deliktsrecht, 2. Auf, Zürich 1988.
• Can, Mertol; “Çek Hamilinin Muhatap Bankaya Karşı Hukuki Durumu”, Prof. Dr. İhsan Tarakçıoğlu’na Armağan, Ankara 1999, s. 63-79.
• Coşkun, Muzaffer; Özel Hukukta Karşılıksız Çek ve Hamilin Hakları, İstanbul 1994.
• Çolak, Haluk/Altun, Uğurtan; “Bir Yaptırım Türü Olarak Para Cezalarının Teori ve Uygulamadaki Analizi”, TBB 2007, S. 69, s. 241-337.
• Demir, Şamil; “5941 Sayılı Çek Kanununda Düzenlenen İdari ve Cezai Yaptırımlar”, ABD 2013/1, s. 223-247.
• Demirkapı, Ertan; Kambiyo Senetlerinin Aval Yoluyla Temini, İzmir 2005.
• Doğanay, İsmail; Türk Ticaret Kanunu Şerhi, C. 2, 4. Bası, İstanbul 2004.
• Domaniç, Hayri; Kıymetli Evrak Hukuku, C. IV, İstanbul 1990, (Anılış: Kıymetli Evrak).
• Domaniç, Hayri; Karşılıksız Çek, İst. 1983, (Anılış: Karşılıksız Çek).
• Durgut, Ramazan; Kambiyo Senetlerinde Sebepsiz Zenginleşme, İstanbul 2005, (Anılış: Sebepsiz Zenginleşme).
• Durgut, Ramazan; “Çekte Kabul Yasağı ve Çekin Teyidi”, İstBD 2006, C. LXXX, S. 3, s. 985-1004.
• Von der Crone-Schmocker, Brigitte; Das Checkinkasso und die Checktruncation, Zürich 1986.
• Eren, Fikret; Borçlar Hukuku-Genel Hükümler-, 10. Bası, İst 2008.
• Eriş, Gönen; Çek Hukuku, 5. Bası, Ankara 2004, (Anılış: Çek).
• Eriş, Gönen; Türk Ticaret Kanunu Hükümlerine Göre Kıymetli Evrak, Ankara 2014, (Anılış: Kıymetli Evrak).
• Erman, Sahir; “Karşılıksız Çek”, Batider 1981, C. XI, S.2, s. 119-154.
• Ertekin, Erol/Karataş, İzzet; Uygulamada Ticari Senetler, 3. Bası, Ankara 1998.
• Fischer, Thomas; Vertragliche Pauschalierung von Schadenersatz, Zürich 1998.
• Furrer, Andreas/Schnyder, Anton K.; Handkommentar zum Schweizer Privatrecht-Obligationenrecht Allgemeine Bestimmungen -, Art. 1-183
• OR, 2. Auf., 2012, (Anılış: Furrer/Schnyder (İlgili Bölüm Yazarı). Gauch, Peter/Schluep, Walter R./Schmid, Jörg/Rey, Heinz; Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil, ohne ausservertragliches Haftpflichtrecht, B.II, 8. Auf., Zürich 2003.
• Güngör, Seda Ş.; “Çekte Düzeltme Hakkı”, Doç. Dr. Mehmet Somer’in Anısına Armağan, İstanbul 2006, s. 129-143.
• Gürbüz Hulusi; Yargıtay Uygulaması Işığında Ticari Senetlerin İptali Davaları ve Ticari Senetlere Özgü Sorunlar, İstanbul 1984.
• Hausherr, Heinz (Yayına Hazırlayan); Berner Kommentar, Bd. VI/1/4, Die Erfüllung der Obligation, Art. 68-96 ORSchweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, Allgemeine Bestimmungen, 2. Auf, 2005, (Anılış: BernerKomm (İlgili Bölüm Yazarı))
• Helvacı, Mehmet; “Kambiyo Senetlerinde Defiler”, Prof. Dr. Hüseyin Ülgen’e Armağan, C. I, İstanbul 2007, s. 647-703.
• Helvacı, Mehmet; Borçlar ve Ticaret Kanunu Açısından Para Borçlarında Faiz Kavramı, İstanbul 2000.
• Honsell, Heinrich/Vogt, Nedim Peter/Watter, Georg (Yayına Hazırlayanlar); Basler Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht, Obligationenrecht II, Art. 530- 1186 OR, 3. Auf, Basel 2008, (Anılış: BaslerKomm (İlgili Bölüm Yazarı)).
• Honsell, Heinrich/Vogt, Nedim Peter/Wiegand, Wolfgang (Yayına Hazırlayanlar); Basler Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht, Obligationenrecht I, Art. 1- 529 OR, 4. Auf, Basel 2007, (Anılış: BaslerKomm (İlgili Bölüm Yazarı)).
• Jacobi, Ernst; Wechsel- und Scheckrecht, Berlin 1955.
• Jäggi, Peter/Druey Jean Nicolas/von Greyerz Christopf; Wertpapierrecht, Basel und Frankfurt 1985.
• İnan, Nurkut; Çek Rizikolarından Doğan Sorumluluk, Ankara 1981, (Anılış: Çek Rizikoları). İnan, Nurkut; “Özel Hukukta Karşılıksız Çek”, Batider 1981, C. XI, S. 2, s. 95-118.
• Karahan, Sami/Arı Zekeriya/Bozgeyik, Hayri/Saraç, Tahir/Ünal Mücahit; Kıymetli Evrak Hukuku, Konya 2013, (Anılış: Karahan/Arı/Bozgeyik/ Saraç/Ünal (İlgili Bölüm Yazarı).
• Karayalçın, Yaşar; Ticari Senetler, 4. Bası, Ankara 1970.
• Kayar, İsmail; Kıymetli Evrak Hukuku, 7. Bası, Ankara 2013.
• Kendigelen, Abuzer; “Çekte Kısmi Karşılık”, Makalelerim, İstanbul 2001, s. 487-509.
• Kendigelen, Abuzer; Çek Hukuku, Gözden Geçirilmiş Güncellenmiş 4. Bası, İstanbul 2007, (Anılış: Çek).
• Kendigelen, Abuzer; “Müracaat Hakkını Kaybeden Çek Hamilinin Başvuracağı Hukuki Yollar, Prof. Dr. Hüseyin Ülgen’e Armağan, İstanbul 2007, s. 727-740.
• Kınacıoğlu, Naci; Kıymetli Evrak Hukuku, 5. Bası, Ankara 1999.
• Kırca, İsmail; “Teyitli (Bloke) Çek- Gayri Nakdi Kredi İlişkisi”, Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan, C. II, İstanbul 2010, s. 1235-1241.
• Kırca, İsmail; 5941 Sayılı Çek Kanunu- Konferans (22 Ocak 2010), Ankara 2010, (Anılış: Konferans).
• Kocaağa, Köksal; Türk Özel Hukukunda Cezai Şart (BK. m. 158-161), Ankara 2003.
• Koller, Alfred; Schweizerisches Obligationenrecht- Allgemeiner Teil, 3. Auf., Bern 2009.
• Kren Kostkiewicz, Jolanta/Nobel, Peter/Schwander, Ivo/Wolf Stephan (Yayınlayanlar); OR Hand Kommentar, 2. Auf., 2009, (Anılış: İlgili Bölüm Yazarı).
• Kubilay, Huriye; “Karşılıksız Çeklerde Hesap Sahibinin Hukuki Durumu”, MBD 1986, S. 17, s. 12-16.
• Meier-Hayoz, Arthur/von der Crone, Hans Caspar; Wertpapierrecht, 1985.
• Narbay, Şafak; Çekten Cayma ve Ödeme Yasağı, 2. Bası, İstanbul 1999, (Anılış: Çekten Cayma).
• Narbay, Şafak; “Çekte İbraz Sürelerinin Belirlenmesinde Ölçü Alınan “Yer” Kavramına “De Lege Lata” ve “De Lege Ferenda” Çözüm Önerileri “Bilgi Toplumunda Hukuk”- Ünal Tekinalp’e Armağan, İstanbul 2003, s. 793-821.
• Oktay, Saibe; “Poliçede Defiler”, Prof. Dr. Ernst E. Hirsch’in Hâtırasına Armağan, Ankara 1986, s. 339-366.
• Oskay, Mustafa/Koçak, Coşkun/Deynekli, Adnan/Doğan, Ayhan; İİK Şerhi, Madde 100-176b, C.3, Ankara 2007.
• Öktem, Seda; “Çekte Müracaat Hakkı”, Prof. Dr. Hüseyin Ülgen’e Armağan, C. I, İstanbul 2007, s. 741-759.
• Özkan, Ömer; “Poliçede Sebepsiz Zenginleşme Davası”, Prof. Dr. Erdoğan Moroğlu’na 65. Yaş Günü Armağanı, 2. Bası, İstanbul 2001, s. 507- 536.
• Öztan, Fırat; Kıymetli Evrak Hukuku, 2. Bası, Ankara 1997, (Anılış: Kıymetli Evrak).
• Öztan, Fırat; “Ticari Senetlerde Birden Fazla Lehtar Gösterilmesi”, Batider 1978, C. IX, S. 4, s. 1019-1024.
• Öztürk, Özgür; “Çekte Düzeltme Hakkı”, Batider 2001, C. XXI, S. 1, s. 215-240.
• Öztürk, Sinan; “Çekte İbraz”, YD 2001, C. XXVII, S. 3, s. 525-556.
• Poroy, Reha/Tekinalp, Ünal; Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, Güncelleştirilmiş 21. Bası, İstanbul 2013.
• Pulaşlı, Hasan; -Yeni Türk Ticaret Kanununa Göre ve 6273 Sayılı Kanunla Değişik Çek Kanunu’nun Yorumu ile- Kıymetli Evrak Hukukunun Esasları, Genişletilmiş ve Güncellenmiş 3. Baskı, Ankara 2013.
• Rampa, Nilo; Der Ungedececkte Check und Seine Rechtsfolgen, Schwarzenbach 1947.
• Reisoğlu, Seza; Çek Hukuku, Ankara 2011.
• Roberto, Vito/Trüeb, Hans Rudolf; Handkommentar zum Schweizer Privatrecht- GmbH, Genossenschaft, Handelsregister und WertpapiereBucheffektengesetz- Art. 772-1186 OR und BEG, 2. Auf, 2012, (Anılış: Roberto/Trüeb (İlgili Bölüm Yazarı)).
• Selçuk, Sami; “Çek Koşulları ve Karşılıksız Çek”, AdD 1974, S. 4-5, s. 259- 287.
• Sungurtekin, Meral; “Çekte Kabul Yasağı ve Çekin Teyidi”, MBD 1990, S. 35, s. 25-34.
• Şimşek, Edip; Hukukta ve Cezada Ticari Senetler, Ank. 1982, (Anılış: Ticari Senetler).
• Şimşek, Edip; “Kambiyo Senetlerinde Haksız İktisap Davası”, Batider 1977, C. IX, S. 2, s. 349-367.
• Tamer, Ahmet; “Teyitli (Karşılıklı, Bloke) Çek”, Bankacılar Dergisi, 2013, S. 87, s. 3-17.
• Tekil, Müge; Çekte Muhatap Bankanın Hukuki Sorumluluğu, İstanbul 1997.
• Tekinay, Selahattin Sulhi/Akman, Sermet/Burcuoğlu, Haluk/Altop, Atilla; Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. Bası, İst. 1993.
• Teoman, Ömer; “Banka Çekleri Hukuken Çek Midir?” İÜHFM 1994, C. LIV, S. 1-4, s. 261-267.
• Tschannen, Emmanuel Georg; Vorbeugender Rechtsgüterschutz durch Privatrecht -Eine Bestandesaufnahme überkompensatorischer Rechtsfolgen im Vertragsrecht der Schweiz-, Bern 2009.
• Tunçomağ, Kenan; Türk Borçlar Hukuku, I. Cilt, Genel Hükümler, 6. Bası, İstanbul 1976, (Anılış: Borçlar).
• Tunçomağ, Kenan; Türk Hukukunda Cezai Şart, İstanbul 1963, (Anılış: Cezai Şart).
• Ulusoy, Erol; “Keşide Çeki”, Prof. Dr. Fırat Öztan’a Armağan, C. II, Ankara 2010, s. 2213-2242.
• Ülgen, Hüseyin/Helvacı, Mehmet/Kendigelen Abuzer/Kaya, Arslan; Kıymetli Evrak Hukuku, Gözden Geçirilmiş 7. Bası, İstanbul 2013, (Anılış: Ülgen/Helvacı/Kendigelen/Kaya (İlgili Bölüm Yazarı)).
• Yasan, Mustafa; “3167 Sayılı Kanuna Göre Hukuki ve Cezai Açıdan Karşılıksız Çek Keşidesinin Meydana Gelmesi İçin Gerekli Olan Koşullar”, AÜEHFD 1999, C. III, S. 1, s. 339-362.
• Yıldız, Şükrü; “5941 Sayılı Çek Kanunundaki Etkin Pişmanlık Hükmünün Çek Tazminatına Etkileri”, EÜHFD 2009, C. XIII, S. 3-4, s. 153-160.
• Yıldız, Şükrü; “İbraz Süresini Geçiren Çek Hamilinin Hukuki Durumu ve Yargıtay Kararları”, THYKS XIX, 10 Mayıs 2003, s. 151-203.
• Yılmaz, Lerzan A.; Kambiyo Senetlerinde Def’iler, İstanbul 2007.
• Zappia, Riccardo; Die Namenpapiere im schweizerischen und italienischen Recht, Winterhur, 1956.
• Zimmermann, Harry; Kommentar des schweizerischen Sheckrechts, Zürich 1964.
• Zoller, Otto; Der Check des Schweizerischen Obligationenrechts, Frauenfeld 1885.