KAMU GÖREVLİLERİNİN SENDİKALAŞMASI VE TOPLU PAZARLIK HAKKI

Yıl 2007, Cilt 9 Özel Sayı, 157 - 175, 01.07.2007

Can Tuncay

Öz

Bağımlı çalışanların diğer kesimini oluşturan memurların ya da daha
genel ifadesiyle, kamu görevlilerinin sendikalaşma eğilimi işçilerin sendikalaşma hareketine oranla daha gecikmeli bir olgudur. Bu gerçeğin altında
sendikalaşmanın doğal sonucu olan toplu sözleşme ve özellikle grev hakkıyla
memurun gördüğü işin niteliği ve onun statüter konumuyla bağdaşmasının
güç olması gerçeği yatar (M. Gülmez, Dünya’da Memurlar ve Sendikal
Haklar, TODAIE, Ankara 1996,43 vd.). Ayrıca bugün bile dünyanın pek çok
ülkesinde geçerli olan “otoriter devlet” anlayışı ve memura bu otoriter
“devletin hizmetkarları” (civil servants) gözüyle bakılması, devletin hizmetkarlarının ekonomik hak ve çıkarları için devlete karşı sendikalaşmasını hoş
görmez. Memur, devamlılık temeline dayalı kamu hizmetlerini, kamu gücünü
kullanarak yerine getiren ve hizmetin bu niteliği gereği önceden yasalarla
belirlenen bir statüye tabi olarak kamu kurum ve kuruluşlarının hizmetinde
çalışan bir kişidir. Ayrıca sanayi toplumuna geçiş dönemlerinde memurların,
genellikle ekonomik gücü elinde bulunduranlarla siyasi gücü paylaşmış olmaları, memurların genellikle daha iyi eğitim almış, toplumun seçkin kesimlerinden gelen kişilerden olması, daha iyi gelir elde etmeleri, daha çok itibar
görmeleri de memurlukla sendikanın birbirleriyle bağdaşmayan kavramlar
olduğu kanaatini kuvvetlendirmiştir (Bak. A.Özer, Kamu Çalışanlarının
Örgütlenme Sorunu ve Memur Sendikacılığı, Kamu-İş, Ocak 2000, 121). Bu
niteliklerinden ötürü memur iş sözleşmesiyle çalışan işçiye oranla farklı
konuma, bazı imtiyazlara, hak ve yükümlülüklere sahiptir.