BEDEN BÜTÜNLÜĞÜNÜN İHLALİNDEN DOĞAN TAZMİNAT DAVALARININ DAVA TÜRLERİ BAKIMINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 2, 1123 - 1153, 20.11.2020

Büşra Kazmaz Tepe

https://doi.org/10.33717/deuhfd.787651

Öz

Bedensel zararlara ilişkin tazminat davasının açılmasından önceki
aşamada davacı veya vekilinin somut olaya elverişli dava türünü veya türlerini
tespit etmesi gerekir. Bu amaçla somut olayda davacının taşıdığı risklerin iyi
analiz edilmesi gerekir. Bedensel zararların belirlenmesi, ispatı ve hesaplan-
ması birtakım zorluklar barındırır. Özellikle gerçekleşmiş zarar dışında hayatın
olağan akışına göre gerçekleşmesi beklenen; ama miktarı kesin olarak tespit
edilemeyen müstakbel zararlar ile gelişmekte olan zararlar nedeniyle zaman-
aşımı ve kesin hüküm problemi doğabilir. Ayrıca dava dilekçesinde kural olarak
açık bir talep sonucu belirtmek zorunda olan davacı, zarar miktarındaki
belirsizlik nedeniyle yüksek yargılama giderleri riski ile taleple bağlılık ilkesi
gereği gerçek zarara oranla daha az tazminat alma riski arasında kalmaktadır.
Bu çalışmada problemlerin çözümüne yönelik olarak konuya ilişkin Türk
Borçlar Kanunu’nun ilgili hükümleri ile Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun
belirsiz alacak davası, kısmi dava ve tespit davasına ilişkin hükümleri beden
bütünlüğünün ihlalinden doğan maddi ve manevi tazminat davaları bakımından
incelenmiş; ayrıca konuya ilişkin yabancı doktrin ve mahkeme kararlarına yer
verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bedensel zarar, beden bütünlüğünün ihlali, dava türleri, belirsiz alacak, kısmi dava, tespit davası, hükmün değiştirilmesi

Kaynakça

• Akil, Cenk: Kısmî Dava, Ankara 2013.------------------------------------------------
• Allgaier, Edwin Nochmals: “Zum unbezifferten Klageantrag bei Billigkeitsansprüchen”, VersR 1987.
• Ansay, Sabri Şakir: “Tesbit Davaları”, Adalet Dergisi 1940, S. 2, s. 76-80.
• Ansay, Sabri Şakir: Hukuk İcra ve İflas Usulleri, Ankara 1956, (Usul).
• Assmann, Dorothea: Wieczorek/Schütze Zivilprozessordnung und Nebengesetze, 4. Cilt, 4. Baskı, Berlin 2015.
• Antalya, Gökhan: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. 1, 2. Baskı, İstanbul 2013.
• Baumbach, Adolf/LauterBach, Wolfgang/Albers, Jan/Hartmann, Peter: Zivilprozessordnung, Cilt 1, 77. Baskı, Münih 2019.
• Becker-Eberhard, Ekkehard. Münchener Kommenter Zivilprozessordnung, 4. Baskı, Münih 2013.
• Berberoğlu Yenipınar, Filiz: Manevi Tazminat, İstanbul 2017.------------------------------------------------
• Blomeyer, Arwed: Zivilprozessrecht: Erkenntnisverfahren, 2. Baskı, Berlin 1985.
• Budak, Ali Cem: “Belirsiz Alacak Davası”, Bankacılar Dergisi, Ocak, 2013, s. 82-86 (Belirsiz Alacak).
• Budak, Ali Cem: Kara Avrupası ve Anglo-Amerikan Medeni Usul Hukuklarında Kesin Hüküm: Türkiye ve İngiltere Örnekleri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1991.
• Diederichsen, Angela: “Neues Schadenersatzrecht: Fragen der Bemessung des Schmerzensgeldes und seiner prozessualen Durchsetzung”, VersR 2005, s. 438 vd.
• Edis, Seyfullah: “Hukukun Uygulanmasında Yargıca Tanınmış Takdir Yetkisi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 30, S. 1-4, 1977, s. 169-196.
• Elzer, Oliver: “Rechtskraft von Teilklagen - BGH, NJW 1997, 1990; 3019”, JuS 2001, s. 220 vd.
• Emmel, Frank: “Echte Teilklage vor Arbeitsgericht und negative Feststellungswiderklage” BJM 2012, s. 64 vd.
• Erişir, Evrim: “Alman Federal Mahkeme Kararı Manevi Tazminat Yargılamasında Kısmi Davanın Caizliği”, MİHDER, 2006/2, S. 4, s. 1003-1008.
• Geiß, Karlman/Geiner, Hans-Peter: Artzhaftplichtrecht, 7. Baskı, Münih 2014.
• Gerlach, Jürgen v.: “Die prozessuale Behandlung von Schmerzensgeldansprüchen”, VersR 2000, 331 vd.
• Greger, Reinhar: Zöller Zivilprozessordnung, 32. Bası, Köln 2018.------------------------------------------------
• Gül, İbrahim: “Zararın Birliği İlkesi ve Sonuçları”, TBBD, Ocak 2019, S. 140, s. 221-237.
• Havutçu, Ayşe: “Haksız Fiil Sorumluluğunda Zamanaşımı Sürelerinin Başlangıcı”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 12, Özel S., 2010, (Basım Yılı: 2012), s. 579-605.
• Honsell, Heinrich/Vogt, Nedim Peter/Wiegang, Wolfgang: Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht Obligationenrecht I Art. 1-529, 2. Baskı, Basel-Frankfurt 1996.
• Hermann, Husmann Johann: “Zum unbezifferten Klageantrag bei Billigkeitsansprüchen-Eine Kritik der Rechtsprechung des BGH”, VersR 1985, s. 715-719.
• İyimaya, Ahmet: “Kısmi Tazminat Davasına İlişkin Bazı Sorunlar”, Yargıtay Dergisi, 1985/3, s.193-205.
• Jauernig, Othmar/Hess, Burkhard: Zivilprozessrecht, 30. Baskı, Münih 2011.
• Kannowski, Bernd: “Die Zulässigkeit einer Teilklage auf Schmerzensgeld- Zivilprozessuale Neuheit oder neue Art der Schadensberechnung?” ZZP 2006, ss. 63-83.
• Kaufmann, Martin: “Rechtsbegehren zur Regelung der Scheidungsfolgen Die Praxis des Familienrechts“, 4/2011.
• Kılıçoğlu, Ahmet: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 19. Bası, Ankara 2015. Kırtıloğlu, Serhat: Medeni Yargılama Hukukunda Değişiklik Davası, Ankara 2014.
• Kuru, Baki/Budak, Ali Cem: Tespit Davaları, 2. Baskı, Ankara 2010.------------------------------------------------
• Kuru, Baki: Hukuk Muhakemeleri Usulü, Cilt II, Ankara 1980.------------------------------------------------
• Kuru, Baki: İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medeni Usul Hukuku, 3. Baskı, Ankara 2019.
• Leipold, Dieter: “Abänderungsklage und Rechtskraft”, Festschrift für Rainer Frank zum Geburtstag am 14. Juli 2008, Berlin 2008, s. 179-193.
• Loosli, Peter: Die unbezifferte Forderungsklage, Zürih 1978.------------------------------------------------
• Meier, Isaak: “Unbezifferte Forderungsklage: ein fragwürdiges Instrument zur Verminderung des Kostenrisikos”, HAVE Haftpflichtprozess 2010, s. 11-37.
• Mertins, Wolfgang: “Der unbezifferte Klageantrag – und kein Ende?” VersR 2006, ss. 47-51.
• Musielak, Hans Joachim/Voit, Wolfgang: Grundkurs ZPO, 13. Baskı, Münih 2016.
• Nomer, Haluk: Haksız Fiil Sorumluluğunda Maddi Tazminatın Belirlenmesi, İstanbul 1996.
• Nomer, Haluk: “Manevi Tazminat Alacağında Kısmi Dava Mümkün Müdür?”, İÜFHM, C. LVIII, S. 1-2, 2000, s. 221-229, (Kısmi).
• Oğuzman, M. Kemal/Öz, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. 2, 13. Bası, İstanbul 2017.
• Özekes, Muhammet: Medeni Usul Hukukunda Hukuki Dinlenilme Hakkı, Ankara 2003, (Hukuki Dinlenilme Hakkı).
• Pekcanıtez, Hakan: Belirsiz Alacak Davası (HMK m. 107), Ankara 2011, (Belirsiz Alacak).
• Pekcanıtez, Hakan: Pekcanıtez Usûl, C. II, 15. Bası, İstanbul 2017.------------------------------------------------
• Postacıoğlu, İlhan Ethem: Medeni Usul Hukuku Dersleri, 2. Baskı, İstanbul 1962.
• Rosenberg, Leo/Schwab, Karl Heinz/Gottwald, Peter: Zivilprozessrecht, 17. Baskı, Münih 2010.
• Roth, Herbert: Stein/Jonas Kommentar zur ZPO, 3. Cilt §§148-270, 23. Baskı, Tübingen 2016.
• Saenger, Ingo: ZPO Hand Kommenter, 4. Baskı, Baden 2011.------------------------------------------------
• Seiler, Christian: Zivilprozessordnung Kommenter Thomas/Putzo, 40. Baskı, Münih 2019.
• Simil, Cem: Belirsiz Alacak Davası, İstanbul 2013.------------------------------------------------
• Stamm, Jürgen: “Die Geltendmachung Personenschäden im Deutschen Zivilprozessrecht”, Türkiye Barolar Birliği Yeni Gelişmeler Işığında Bedensel Zararın Tazmini Uluslararası Kongre, C. 2, Ankara 2016, s. 193-215.
• Tanrıver, Süha: “Bedensel Bütünlüğün İhlalinden Kaynaklanan Zararlara İlişkin Olarak Açılabilecek Olan Davaların Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Öngördüğü Dava Tipolojisi Bağlamında İrdelenmesi” Yeni Yasal Düzenlemeler Işığında Bedensel Zararların Tazmini Esasları ve Usulü Kongresi, 4-5-6 Nisan 2013, Ankara 2013.
• Tanrıver, Süha: “Kısmi Dava Üzerine Bazı Düşünceler”, Prof. Dr. Bilge Öztan’a Armağan, Ankara, 2008, (Kısmi Dava).
• Tekinay, Selahattin Sulhi/Akman, Sermet/Burcuoğlu, Haluk/Altop, Atilla: Tekinay Borçlar Hukuku, 7. Bası, İstanbul 1993.
• Terbille, Michael: “Die Schmerzensgeldsteilklage-anwaltliche Pflicht oder risikobehaftet?”, VersR 2005.
• Zimmermann, Walter: Zivilprozessordnung, 9. Baskı, Münster 2011.------------------------------------------------
• Wieser, Eberhard: Das Rechtschutzinteresse des Klägers im Zvilprozeß, Bielefeld 1971.
• Yılmaz, Ejder: Islah, 4. Bası, Ankara 2013.------------------------------------------------