CEZALANDIRILABİLİRLİĞİN ÖNE ÇEKİLMESİ - Kavram, Nedenleri, Görünüm Şekilleri (Alman Ceza Hukuku ile Karşılaştırmalı Bir İnceleme)

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 1, 241 - 288, 26.05.2022

Gözde Kazaker Bozkurt

https://doi.org/10.33717/deuhfd.1098155

Cited By: 1

Öz

Cezalandırılabilirliğin öne çekilmesi, aslında ceza hukukuna yabancı bir kavram olmamakla birlikte, ceza hukuku literatürünün her zaman eleştirel bakış açısıyla yaklaştığı bir konu olmuştur. Kavram, devlete ait olan cezalandırma yetkisini kullanan yasama organının sınırını aştığı isnadıyla içkindir. Bu isnadın kilit noktasını, tehlike suçları ve özellikle hazırlık suçları oluşturmaktadır.
Devletlerin özellikle iç güvenliğini sağlamaya yönelik olarak cezalandırılabilirliğin öne çekildiği normlara giderek daha fazla başvuruyor oluşu, konuyu ceza hukukunun güncel sorunlarından biri hâline getirmiştir. Dayandığı temel ilkelere ters düşen önleyici bir işlevi ceza hukukuna aşılayan bu anlayış, hem kişi temel hak ve özgürlükleri açısından hem de suç genel teorisi açısından çeşitli sorunlara sebebiyet verebilmektedir. Çalışmamızda cezalandırılabilirliğin öne çekilmesi kavramı, sebepleri, görünüm şekilleri ortaya konulmuş, konuya ilişkin tartışmalara yer verilmiş ve nihaî olarak hukukumuz açısından bir değerlendirmede bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Cezalandırılabilirliğin Öne Çekilmesi, Hazırlık Aşaması, Teşebbüs, Kalkışma Suçları, Hazırlık Suçları, Tehlike Suçları, Zilyetlik Suçları, Örgüt Suçları

Kaynakça

• Alacakaptan, Uğur: İşlenemez Suç, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara 1968.
• Arslan, Mehmet: Alman Ceza Hukukunda Suç ve Terör Örgütleriyle Bağlantılı Suçlar ve İştirak Hükümleriyle İlişkileri, Adalet Yayınevi, Ankara 2020.
• Artuk, M. Emin/Gökcen, Ahmet: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 15. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2021.
• Aygün Eşitli, Ezgi: Kalkışma Suçları, Yetkin Yayıncılık, Ankara 2016.
• Balcı, Meral: Ceza Hukukunda Bağlılık Kuralı Kapsamında Azmettirme, T.C. Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Bilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Bursa 2021.
• Baumann, Jürgen/Weber, Ulrich/Mitsch, Wolfgang/Eisele, Jörg: Strafrecht Allgemeiner Teil, Lehrbuch, 12. Auflage, Verlag Ernst und Werner Gieseking, Bielefeld 2016.
• Burkhardt, Björn: “Das Unternehmensdelikt und seine Grenzen”, Juristen Zeitung, 11. Juni 1971, 26. Jahrg., Nr. 11/12, s. 352-358.
• Bützler, Volker: Staatsschutz mittels Vorfeldkriminalisierung, Eine Studie zum Hochverrat, Terrorismus und den schweren staatsgefährdenden Gewalttaten, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden 2017. Centel, Nur/Zafer, Hamide/Çakmut, Özlem: Türk Ceza Hukukuna Giriş, 11. Bası, Beta Basım Yayım, İstanbul 2020.
• Daragenli, Vesile Sonay: Tehlike Suçları, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Bölümü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1998. Demirbaş, Timur: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 16. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
• Doğan, Koray: “Elverişsiz Teşebbüs ve Ters Tipiklik Hatası”, Prof. Dr. Feridun Yenisey’e Armağan, C. 1, Beta Yayıncılık, İstanbul 2014, s. 183-228. Dönmezer, Sulhi/Erman, Sahir: Nazarî ve Tatbikî Ceza Hukuku, 13. Tıpkı Bası, Cilt: I, Beta Basım, İstanbul 1997, (C. 1).
• Dönmezer, Sulhi/Erman, Sahir: Nazarî ve Tatbikî Ceza Hukuku, Cilt II, 14. Bası, Der Yayınları, İstanbul 2019.
• Dursun, Selman: Disiplinler Arası Bir Yaklaşımla Ceza Hukukunda Hareket Kavram ve Terimi, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
• Eckstein, Ken: “Grundlagen und aktüelle Probleme der Besitzdelikte- EDV, EU, Strafrechtsänderungsgesetze, Konkurrenzen”, ZStW 117 (2005), Heft 1, s. 107-142. Ersoy, Uğur: “Ceza Hukukunun Gri Alanı: Tehlike Suçları”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl 11, Sayı: 41 (Ocak 2020), s. 27-64.
• Eser, Albin/Bosch, Nikolaus: in: Schönke Adolf/Schröder Horst, Strafgesetzbuch Kommentar, 30. Auflage, Verlag C. H. Beck, München 2019, (S/S-Eser/Bosch).
• Graf, Jürgen-Peter: Karlsruher Kommentar zur Strafprozessordnung mit GVG, EGGVG und EMRK, 8. Auflage Verlag C. H. Beck, München 2019, (KK-StPO/Graf).
• Gropp, Walter: “Tatstrafrecht und Verbrechenssystem und die Vorverlagerung der Strafbarkeit”, in: Arndt Sinn/Walter Gropp/Ferenc Nagy (Hg.), Grenzen der Vorverlagerung in einem Strafrecht, Eine rechtsvergleichende Analyse am Beispiel des deutschen und ungarischen Strafrechts, Universitätsverlag Osnabrück, Göttingen 2011, s. 99-119.
• Hakeri, Hakan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 22. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2019.
• Hecker, Bernd: in: Schönke Adolf/Schröder Horst, Strafgesetzbuch Kommentar, 30. Auflage, Verlag C. H. Beck, München 2019, (S/S-Hecker).
• Hauf, Claus-Jürgen: Strafrecht Allgemeiner Teil, Kurzlehrbuch, Luchterhand, Berlin 1996.
• Heghmanns, Michael: Strafverfahren, Springer Verlag, Berlin Heidelberg 2014.
• Heine, Günter/Schuster, Frank: in: Schönke Adolf/ Schröder Horst, Strafgesetzbuch Kommentar, 30. Auflage, Verlag C. H. Beck, München 2019.
• Heinrich, Bernd: Strafrecht Allgemeiner Teil, 4., überarbeitete Auflage, Verlag W. Kohlhammer, Stuttgart 2014.
• Heinrich, Bernd/Reinbacher, Tobias: “Haftbefehl und U-Haft”, Examinatorium Strafprozessrecht-Arbeitsblatt Nr. 13, 1. Oktober 2020, https://www.jura.uni-wuerzburg.de/fileadmin/02150500/2020/13-uhaft-1-2.pdf. Erişim Tarihi: 24.03.2022.
• Hillenkamp, Thomas: in: Strafgesetzbuch Leipziger Kommentar, Großkommentar, 12., neu bearbeitete Auflage, De Gruyter Recht Rechtswissenschaften Verlags, Berlin 2007, (LK-Hillenkamp).
• İnci, Z. Özen: “Alman Ceza Kanunu m. 30/1 Perspektifinde Ceza Hukukunda Azmettirmeye Teşebbüs (Sonuçsuz Kalan Azmettirme)”, Hacettepe HFD, 10 (2), 2020, s. 913-980.
• Jäger, Christian: in: Systematischer Kommentar zum Strafgesetzbuch (SK-StGB), Band I, § § 1-37 StGB, 9., neu bearbeitete Auflage, Carl Heymanns Verlag, Köln 2017, (SK-StGB-Jäger).
• Jescheck, Hans-Heinrich/Weigend, Thomas: Lehrbuch des Strafrechts Allgemeiner Teil, 5., vollständig neubearbeitete und erweiterte Auflage, Duncker & Humblot, Berlin, 1996.
• Kazaker, Gözde: Ceza Hukukunda Elverişsiz Teşebbüs, Adalet Yayınevi, Ankara 2019.
• Kindhäuser, Urs: Strafrecht Allgemeiner Teil, 4. Auflage, Nomos Verlagsgesellschaft, 2009.
• Koca, Mahmut/Üzülmez, İlhan: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 7. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2020, (Özel).
• Koca, Mahmut/Üzülmez, İlhan: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021, (Genel).
• Köbler, Gerhard: Juristischer Wörterbuch, Für Studium und Ausbildung, 16., neuarbeitete Auflage, Verlag Franz Vahlen, München 2016.
• Maurach, Reinhart/Gössel, Karl Heinz/Zipf, Heinz: Strafrecht Allgemeiner Teil, Teilband 2, Erscheinungsformen des Verbrechens und Rechtsfolgen der Tat, 7., neu bearbeitete und erweiterte Auflage, C. F. Müller Juristischer Verlag, Heidelberg 1989, (AT 2).
• Mitsch, Wolfgang: “Das Unternehmensdelikt”, Juristische Ausbildung, Heft 7, 2012, s. 526-530, (Unternehmen).
• Mitsch, Wolfgang: “Vorbereitung und Strafrecht”, Juristische Ausbildung, 2013 (7), s. 696-704, (Vorbereitung).
• Mitsch, Wolfgang: “Terrorbekämpfung durch Strafrechtsvorverlagerung”, Vortrag auf der dritten Internationalen rechtsvergleichende Konferenz an der Universität Postdam am 16. Dezember 2014, https://www.uni-potsdam.de/fileadmin/projects/ls-mitsch/Vorträge/Deutsch-russiches_ Kolloquium2014.pdf, Erişim Tarihi: 04.06.2021, s. 1-6, (Vorverlagerung).
• Murmann, Uwe: Grundkurs Strafrecht, Allgemeiner Teil, Tötungsdelikte, Körperverletzungsdelikte, 4., neu bearbeitete Auflage, Verlag C. H. Beck, München 2017.
• Önder, Ayhan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, C. II-III, Beta Yayınevi, İstanbul 1992.
• Özbek, Veli Özer/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 12. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021, (Genel).
• Özbek, Veli Özer/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar: Ceza Hukuku Özel Hükümler, 16. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021, (Özel).
• Özen, Mustafa: Öğreti ve Uygulama Işığında Ceza Hukuku Genel Hükümler, 4. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2021.
• Özgenç, İzzet: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 17.Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
• Öztürk, Bahri/Erdem, Mustafa Ruhan: Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 21. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
• Rengier, Rudolf: Strafrecht Allgemeiner Teil, 4., neu bearbeitete Auflage, Verlag C. H. Beck, München 2012.
• Roxin, Claus: Strafrecht Allgemeiner Teil, Band I, Grundlagen-Der Aufbau des Verbrechenslehre, 4., vollständig neu bearbeitete Auflage, Verlag C. H. Beck, München 2006, (AT I).
• Roxin, Claus: Strafrecht Allgemeiner Teil, Band II, Besondere Erscheinungsformen der Straftat, Verlag C. H. Beck, München 2003, (AT II).
• Rudolphi, Hans-Joachim: “Notwendigkeit und Grenzen einer Vorverlagerung des Strafrechtsschutzes im Kampf gegen den Terrorismus”, Zeitschrift für Politik, 1979, Heft 9, s. 214-221.
• Schroeder, Friedrich-Christian: “Besitz als Straftat”, Zeitschrift für Internationale Strafrechtsdogmatik, 11/2007, s. 444-449.
• Schröder, Horst: “Abstrakt-konkrete Gefährdungsdelikte?”, Juristen Zeitung, 22.Jahrg., Nr. 17, 1967, s. 522-525.
• Selçuk, Sami: “Kalkışma Suçları ya da Oluşumu Öncelenmiş Suçlar”, 29.12.2009, (Çevrimiçi), https://www.timeturk.com/tr/makale/sami-selcuk/kalkisma-suclari-ya-da-olusumu-oncelenmis-suclar.html., Erişim Tarihi: 25.06.2021.
• Sinn, Arndt: “Vorverlagerung der Strafbarkeit- Begriff, Ursachen und Regelungstechniken”, in: Arndt Sinn/Walter Gropp/Ferenc Nagy (Hg.), Grenzen der Vorverlagerung in einem Strafrecht, Eine rechtsvergleichende Analyse am Beispiel des deutschen und ungarischen Strafrechts, Universitätsverlag Osnabrück, Göttingen 2011, s. 13-40.
• Soyaslan, Doğan: Teşebbüs Suçu, Kazancı Matbaacılık, Ankara 1994, (Teşebbüs).
• Soyaslan, Doğan: Ceza Hukuku Özel Hükümler, 13. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2020, (Özel).
• Soyka, Martin: StPO, Grundzüge des Strafverfahrensrechts, Verlag Alpmann und Schmitt Juristische Lehrgänge, 20., neu bearbeitete Auflage, Münster 2020.
• Sternberg-Lieben, Detlev/Schittenhelm, Ulrike: in: Schönke Adolf/ Schröder Horst, Strafgesetzbuch Kommentar, 30. Auflage, Verlag C. H. Beck, München 2019.
• Şahin, Buğra/Şen, Ersan: “Suç İçin Anlaşma Suçu Kapsamında Darbeye Teşebbüs Suçları”, https://sen.av.tr/tr/makale/suc-icin-anlasma-sucu-kapsaminda-darbeye-tesebbus-suclari, Erişim Tarihi: 30.01.2022. Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/Önok, R. Murat: Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, 19. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
• Ünver, Yener: Ceza Hukukuyla Korunması Amaçlanan Hukuksal Değer, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2013.
• Wendt, Rudolf: “The Principle of “Ultima Ratio” And/Or the Principle of Proportionally”, Oñatio Socio-Legal Series, Vol. 3, No. 1, 2013, s. 81-94.
• Wessels, Johannes/Beulke, Werner/Satzger, Helmut: Strafrecht Allgemeiner Teil, Die Straftat und ihr Aufbau, 46., neu bearbeitete Auflage, Verlag C. F. Müller, 2016.
• Wörner, Liane: “Expanding Criminal Laws by Predating Criminal Responsibility- Punishing Planning and Organizing Terrorist Attacks as a Means to Optimize Effectiveness of Fighting Against Terrorism”, German Law Journal, Vol. 13, No. 09, 2012, s. 1037-1055.
• Yenisey, Feridun/Plagemann, Gottfried: Alman Ceza Kanunu, Strafgesetzbuch (StGB), Mayıs 2015, Beta Basım Yayım, İstanbul 2015, (StGB).
• Yenisey, Feridun/Oktar, Salih: Alman Ceza Muhakemesi Kanunu, Strafprozessordnung (StPO), 2. Bası, Mayıs 2015, Beta Basım Yayım, İstanbul 2015.
• Yurtlu Fatih, “Terörle Mücadelede Yeni Konsept: Önalan Suçları- BGH Kararları Işığında Almanya Örneği”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 29, S. 3, 2021, s. 2169-2208.
• Zaczyk, Rainer: in: Kindhäuser Urs/Neumann Ulrich/Paeffgen Hans-Ulrich, Strafgesetzbuch, Nomos Kommentar, 5. Auflage, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden 2017, (NK-Zaczyk).