TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VE EŞİTLİK KURULUNUN İDARİ PARA CEZASI KARARLARINA KARŞI YARGI YOLU

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 1, 25 - 46, 30.05.2024

Servet Alyanak

https://doi.org/10.33717/deuhfd.1381505

Öz

6701 sayılı Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu’nun 1. maddesiyle, “insan onurunu temel alarak insan haklarının korunması ve geliştirilmesi, kişilerin eşit muamele görme hakkının güvence altına alınması, hukuken tanınmış hak ve hürriyetlerden yararlanmada ayrımcılığın önlenmesi ile bu ilkeler doğrultusunda faaliyet göstermek üzere” Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumunun kurulduğu belirtilmiştir. Makalede, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurulunun idari yaptırım (para cezaları) kararlarına karşı yasa yolu ve merciine ilişkin karşılaşılan sorunlara değinilmiştir. Makalede öncelikle TİHEK’in genel olarak görev alanları ve ayrımcılık yasağı ihlallerine karşı aldığı idari yaptırım kararları (para cezaları) hakkındaki konuya ilişkin ilgili mevzuatı ortaya konulmuştur. Konuyla ilgili TİHEK’in ayrımcılık yasağını ihlal eden kişiler aleyhine aldığı kararlar ve bu kararlara karşı yapılan başvuru üzerine idari yargı ve adli yargı mahkemelerince alınan kararlar çerçevesinde değerlendirme de yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, Ayrımcılık yapmama, Yasa yolu, İdari yaptırım (para cezaları), Adli/idari yargı

JUDICIAL REMEDY AGAINST ADMINISTRATIVE SANCTIONS (FINE) OF THE HUMAN RIGHTS AND EQUALITY INSTITUTION OF TURKEY

Öz

The Human Rights and Equality Institution (TIHEK) was established to “protect and improve human rights on the basis of human dignity, ensure the right of individuals to be treated equally, prevent discrimination against the exercise of rights and freedoms which are determined by law and behave accordingly, combat torture and ill-treatment effectively and to fulfil its duty as a national preventive mechanism”. Legislation mandates TIHEK as a national preventive mechanism to eliminate torture as well as preventing discrimination. The article analyses the problems encountered regarding the legal remedy and the authority against the administrative sanctions (fines) given by the Human Rights and Equality Board of Turkey. Firstly, the relevant legislation related to the issue of TIHEK’s general duties and the administrative sanctions for violation of non-discrimination has explained. Subsequently, evaluations were made on administrative courts and civil law courts decisions on administrative sanctions (fines) taken by TIHEK against individuals.

Anahtar Kelimeler

The Human Rights and Equality Institution, Non-discrimination, Legal remedy, Administrative sanction (fines), Civil/administrative jurisdiction

Kaynakça

• Günday, Metin: İdare Hukuku, İmaj Yayınları, Ankara, 2011.
• Kalabalık, Halil: İnsan Hakları Hukukuna Giriş, Seçkin Yayınevi, Ankara 2018.
• Karabulut, Mustafa: İdari Yaptırımların Hukuki Rejimi, Turhan Kitabevi, Ankara 2008.
• Kayar, Nihat: İdari Yargı, Ekin Yayınevi, Bursa 2015.
• Kunter, Nurullah/Yenisey, Feridun/Nuhoğlu Ayşe: Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yayınları, 14. Bası, İstanbul 2006.
• Özay, İl Han: İdari Yaptırımlar, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul 1985.
• Özen, Mustafa, İdari Ceza Hukuku, Adalet Yayınları, Ankara 2013.
• Arslaner, Hakan: “Trafik İdari Para Cezalarının Yargısal Denetimi Üzerine Bir Değerlendirme”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Cilt 14, Sayı 53, 2023, s. 139-168.
• Büyüktavşan, Muhammed Taha: “Kesinlik Sınırı Altındaki İdari Para Cezalarına Karşı İtiraz Yoluna Başvurulamamasının Cezai Konularda İki Dereceli Yargılanma Hakkı Bakımından İncelenmesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Cilt 12, 2018, s. 279-313.
• Can, Sibel: “İdari Para Cezası”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Sayı 29, 2017, s. 407-429.
• Erdinç, Burcu: “İdari Yaptırımların Kavramsal Çerçevesi”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı 2, 2012.
• Güzel, Oğuzhan, “Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında İdarî Yargının Görev Alanına Yönelik Müdahalelerin Değerlendirilmesi”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 17, Sayı 2, 2013, s. 1483-1524.
• İnceoğlu, Asuman Aytekin: “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Kararları Işığında Güvenlik Tedbirlerini Düzenleyen Normların Zaman Bakımından Uygulanması”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 19, Sayı 2, 2013, s. 1127-1156.
• Odyakmaz Zehra/Kesik, Bayram/Deniz, Yusuf: “6701 Sayılı Türkiye İnsan Hakları Ve Eşitlik Kurumu Kanunu Üzerine Bir Değerlendirme-I, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Cilt 1, Sayı 7, 2016, s. 721-761.
• Organ, İbrahim/Baran, Tülay: “İdari ve Adli Para Cezalarının Karşılaştırılması”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 13, Sayı 4, 2020, s. 792-808.
• Tercan, Erdal: “Farklı Yargı Kollarına Mensup Mahkemeler Arasındaki Hüküm Uyuşmazlığı”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Sayı 2, 2014, s. 1-46.
• Welch, Ryan M: “Domestic Politics and the Power to Punish: The Case of National Human Rights Institutions”, Conflict Management and Peace Science, Vol. 36, No. 4, 2019, s. 385-404.
• Uğur, Hüsamettin: “Yüksek Mahkeme Kararları Işığında Kabahatler Kanunu’na Göre Kanun Yolları (Başvuru ve İtiraz)”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 89, 2010, s. 405-438.
• Zeynep Karakoç, İdari Para Cezaları, (İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hukuk Anabilim Dalı Kamu Hukuku Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2010), 52.