BURDEN IN TESTAMENTARY DISPOSITION AND PROBLEMS REGARDING THE ENFORCEMENT OF THE BURDEN

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 1, 513 - 556, 30.05.2024

Burcu Zengin Özküçükparlak

https://doi.org/10.33717/deuhfd.1391971

Öz

A burden is a form of testamentary disposition where the testator obligates a legal or voluntary heir, positively or negatively, to undertake an act without conferring a creditor's right to the beneficiary. Through burdens, the testator imposes affirmative or negative obligations on designated individuals to carry out specific actions, aiming to fulfill their testamentary wishes upon death. Determining the legal characterization of a stipulation placed within the testator's testamentary arrangement is not always straightforward. Particularly when the stipulation added by the testator, which has a postmortem effect, necessitates certain behaviors, the characterization becomes even more intricate. Therefore, to enhance comprehension of the burden concept and enable accurate legal classification, it is essential to highlight distinctions from analogous legal institutions. Because the applicable regulations and ensuing consequences must be properly ascertained according to the legal classification to be established. On the other hand, the capacity of the testator to envisage such obligations for designated individuals can occasionally clash with the personality rights of the heir tasked with fulfilling the burden or can run counter to legality or morality. Consequently, the impact of a burden on testamentary disposition and its legal ramifications also require separate examination. This study defines the concept of burden by investigating how testamentary wishes can be realized through burdens, discussing its elements, variations, influence on testamentary arrangements, and legal consequences.

Anahtar Kelimeler

Burden, Testamentary disposition, Inheritance, Conditions, Enforcement of the burden

ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARDA YÜKLEME VE YÜKLEMENİN TENFİZİNE İLİŞKİN SORUNLAR

Öz

Yükleme, mirasbırakanın yasal veya iradi mirasçısını olumlu ya da olumsuz bir edimde bulunmakla yükümlü kıldığı ve fakat yararlanıcısına alacak hakkı vermeyen bir maddi anlamda ölüme bağlı tasarruf türüdür. Yüklemeler yoluyla mirasbırakan, ölüme bağlı son dileklerini yerine getirmeyi amaçlayarak belirli eylemlerin yapılması hususunda, belirlediği kimselere, olumlu veya olumsuz yükümlülükler getirir. Mirasbırakanın ölüme bağlı tasarrufuna koyduğu bir kaydın hukuken nasıl nitelendirileceğini belirlemek her zaman kolay değildir. Özellikle ölüm sonrasına etkili bir kazandırma yapmış olan mirasbırakanın kazandırmaya eklediği kaydın, belirli bir davranışta bulunulmasını gerektirdiği durumlarda, bu nitelendirme daha da zorlaşmaktadır. Bu nedenle yükleme kavramının daha iyi anlaşılabilmesi ve doğru bir hukuki nitelendirme yapılabilmesi için, benzer hukuki kurumlardan farklarının ortaya konulması gereklidir. Zira uygulanacak olan hükümler ve bunlara bağlanan sonuçların, yapılacak hukuki nitelendirmeye göre, doğru şekilde belirlenmesi gerekir. Öte yandan mirasbırakanın belirlediği kişilere bu türden yükümler öngörebilme imkânı, kimi zaman yüklemeyi yerine getirecek mirasçının kişilik haklarıyla çatışabilir veyahut bu yüküm hukuka veya ahlaka aykırı olabilir. Dolayısıyla yüklemenin ölüme bağlı tasarrufa etkisi ve bunun hukuki sonuçlarının da ayrıca incelenmesi gerekir. Bu çalışma, ölüme bağlı son dileklerin yüklemeler yoluyla nasıl uygulanabileceğini inceleyerek yükleme kavramını tanımlar, yüklemenin unsurlarını, çeşitlerini, ölüme bağlı tasarruflar üzerindeki etkisini ve hukuki sonuçlarını ele alır.

Anahtar Kelimeler

Yükleme, Ölüme bağlı tasarruf, Miras, Koşullar, Yüklemenin tenfizi

Kaynakça

• Akıntürk, Turgut: “Şart ve Mükellefiyet Kavramları Üzerine Bir Değerlendirme”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 27, S. 3, 1970, s. 219-, -247.
• Antalya, O. Gökhan: Miras Hukuku Cilt III, 5. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2021.
• Arter, Oliver: “Auflagen und Bedingungen Als Mittel Der Nachlassgestaltung”, Der Schweizer Treuhänder, S. 9, 2011, s. 745-750.
• Ateş, Derya: “Sözleşmelerde Amaç ve Genel Ahlaka Aykırılık Değerlendirmesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 71, S. 4, 2022, s. 1619-1652.
• Ayiter, Nurşin/Kılıçoğlu, Ahmet: Miras Hukuku, 3. Baskı, Savaş Yayınları, Ankara 1993
• Baygın, Cem: “Ölüme Bağlı Tasarruflarda Yorum”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, C. IV, S. 1-2, 2000, s. 567-594. Bilgetekin, Tuğçe: “Ölüme Bağlı Tasarruflarda Yükleme ve Özellikle. Yüklemenin Sui Generis Niteliğinin Değerlendirilmesi”, Prof. Dr. Feyzi Necmeddin Feyzioğlu’nun Anısına Armağan, Oniki Levha Yayınları, İstanbul 2020.
• Brückner, Christian/Weibel Thomas: Die erbrechtlichen Klagen, 3. Aufl., Schulthess Verlag, Zürich 2012.
• Druey, Jean Nicolas: Grundriss des Erbrechts, Stämpfli Verlag, Bern 2002.
• Dural, Mustafa: Miras Sözleşmeleri, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1980.
• Dural, Mustafa/Öz, Turgut: Türk Özel Hukuku Cilt IV Miras Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul 2015.
• Ercoşkun-Şenol, Kübra: Ölüme Bağlı Tasarruflar ve Özellikle Bu Tasarruflardaki Koşullar ve Yüklemeler, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi 2011).
• Eren, Fikret/Yücer-Aktürk, İpek: Miras Hukuku, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2019.
• Eren, Fikret: Türk Medeni Hukukunda Ölüme Bağlı Tasarrufların İptali Davası, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara 1966.
• Eren, Fikret, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 7. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2019 (Eren, Borçlar Özel).
• Ergüne, Mehmet Serkan: Vasiyetnamenin Yorumu, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2011.
• Escher, Arnold: Zürcher Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch (Zürcher Kommentar) Bd. III, Das Erbrecht, 1. Abt., Die Erben (Art. 457-536), neu bearbeitet von Arnold Escher, 3. Aufl., Schulthess Verlag, Zürich 1959.
• Gömeç, Müjgan: “Ölüme Bağlı Tasarruflarda Koşul ve Yüklemeler”, Kırıkkale Hukuk Mecmuası, C. 1, S. 1, 2021, s. 31-53.
• Gürsoy, Kemal Tahir: “Ölüme Bağlı Tasarruflarda Şart ve Mükellefiyetler-Kısım I”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 10, S. 1, 1953, s. 457-541 (Gürsoy, Kısım I).
• Gürsoy, Kemal Tahir: “Ölüme Bağlı Tasarruflarda Şart ve Mükellefiyetler-Kısım II”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 22, S. 1-2, 1954, s. 371-477 (Gürsoy, Kısım II).
• Hrubesch-Millauer, Stephanie: Handkommentar zum Schweizer Privatrecht (CHK), Erbrecht, ZGB 457-640, (herausgeber: Breitschmid, Peter/Jungo, Alexandra), 3. Auflage, Schulthess Juristische Medien AG, Zürich-Basel-Genf 2016.
• İmre, Zahit/ Erman, Hasan: Miras Hukuku, 13. Baskı, Der Yayınları, İstanbul 2017.
• İmre, Zahit: “Ölüme Bağlı Tasarrufların Ahlaka Aykırılık Sebebiyle İptali Konusunda İsviçre Mahkeme İçtihatlarında Görülen Gelişme ve Temayüller”, İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi C. 1, S. 1, 1967, s. 138-148.
• İnan, Ali Naim/Ertaş, Şeref/Albaş, Hakan: Miras Hukuku, 10. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2022.
• Kaşak, Fahri Erdem: “Roma Hukukuyla Karşılaştırmalı Olarak Türk Hukukunda Şart (Koşul, Condicio)”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 10, S. 2, 2019, s. 548-562.
• Kırkbeşoğlu, Nagehan: “Ölüme Bağlı Tasarrufların Yorumu”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 23, S. 4, 2019, s. 197-225.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip: Miras Hukuku, Filiz Kitabevi İstanbul 1987.
• Kurt, Leyla Müjde: Borçlunun Sorumlu Olmadığı Sonraki İmkânsızlık (TBK m. 136), Yetkin Yayınevi, İstanbul 2016. Kutluay, Ezgi: Bağışlama Sözleşmeleri, Turhan Kitabevi, Ankara 2016.
• Lüdi, Michael: Auflagen und Bedingungen in Verfügungen von Todes wegen unter Berücksichtigung des deutschen Rechts, Schulthess Verlag, Zürich 2016.
• Olgaç, Senai: Bağışlama, İstanbul Akgün Matbaası, İstanbul 1966.
• Oğuzman, M. Kemal: Miras Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul 1995.
• Öztan, Bilge: Miras Hukuku, 12. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021. Pulaşlı, Hasan: Şarta Bağlı İşlemler ve Hukuki Sonuçları, Dayınlarlı Hukuk Yayınları, Ankara 1989.
• Sarıkaya, Murat: “Türk Medeni Kanunu'na Göre Vakıflarda Amacın Değiştirilmesi”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 12, S. 2, 2021, s. 602-619.
• Serozan, Rona/Engin, Baki İlkay: Miras Hukuku ve Uygulama Çalışmaları 7. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2021.
• Sezgin, Sedat: Roma Hukukunda Condictio Causa Data Causa Non Secuta ve Türk Hukukuna Etkileri, Yetkin Yayınları, Ankara 2022.
• Sirmen, Lale: Türk Özel Hukukunda Şart, Ayyıldız Matbaası, Ankara 1992.
• Spiro, Karl: Die Begrenzung privater Rechte durch Verjährungs-, Verwirkungs- und Fatalfristen, Band I, Die Verjährung der Forderung, Stämpfli Verlag, Bern 1975.
• Staehelin, Daniel: Basler Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht, Zivilgesetzbuch II (Art. 457-977 ZGB/Art. 1-61 SchlT ZGB) (Herausgeber: Heinrich Honsell, Nedim Peter Vogt and Thomas Geiser) 3. Aufl., Helbing & Lichtenhahn Basel 2007.
• Studhalter, Philipp: Orell Füssli Kommentar: ZGB Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch, (ed. Jolanta Kren Kostkiewicz, Stephan Wolf, Marc Amstutz ve Roland Fankhauser), 4. Aufl., Orell Füssli Verlag, Zurich 2021. Şener, Ersat: Eski ve Yeni Miras Hukuku Şerhi, Seçkin Kitabevi, Ankara 1988.
• Tandoğan, Haluk, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, C. I/1, 6. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2008.
• Taşatan, Caner: “Vasiyetname Lehine Yorum İlkesi ve Bu İlkenin Türk Medeni Kanunu’na Yansımaları”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 23, S. 1, 2021, s. 571-605.
• Tuhan-Boz, Reyhan: “Ölüme Bağlı Tasarruflarda Yüklemenin Yerine Getirilmesi Talebinin İleri Sürülebileceği Süre”, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Dergisi C. 4, S. 2, 2022, s. 798-822.
• Türkmen, Ahmet: Bağışlamanın Geri Alınması, Adalet Yayınevi, Ankara 2019.
• Uffer-Tobler, Beatrice: Die erbrechtliche Auflage (Dissertation Universität Zürich), Stämpfli Verlag, Bern 1982.
• Weimar, Peter: Berner Kommentar zum schweizerischen Zivilrecht, Das Erbrecht,1. Abteilung (Art. 457-536 ZGB), (Herausgeber: Heinrich Honsell and Peter Walter), Stämpfli Verlag, Bern 2009.
• Yıldırım, Abdülkerim: Türk Hukukunda Ölüme Bağlı Tasarruflarda Şart ve Mükellefiyetler, Turhan Kitabevi, Ankara 2004.
• Zevkliler, Aydın/Gökyayla, Emre: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 19. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 2019.