HISTORICAL DEVELOPMENT OF THE BERNE CONVENTION, THE PRINCIPLES OF CONVENTIONAL PROTECTION AND THE PROTECTED WORKS AND INTERESTS

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 2, 1759 - 1807, 26.11.2024

Hasan Serat Gökçek

https://doi.org/10.33717/deuhfd.1486295

Öz

It is a result of a slow, however steady, motion that the Berne Convention has become an essential tool in the protection of literary and artistic works in a uniform and universal manner. In the journey of the Convention and Berne Union emanating from the Convention that began in the city of Berne, Switzerland, in 1886, the Convention has been revised many times, beginning with the first revision in 1896 until the last one in 1971. During this process, the number of countries that are parties to the various texts of the Convention has continued to increase, and the framework set out by the Convention that pertains to the protection of interests in literary and artistic works has become evident.

In this regard, The Convention's journey, which started in 1886 with the principle of national treatment and the right of translation, was first supported by an expanding basket of minimum rights, and then the number of products directly recognized as works under the Convention increased. Moreover, with the principle that Convention protection is not dependent on the fulfillment of any formalities in the country of origin of the work, the beginning of Convention protection has been fixed as the moment of creation of the work. Today, with the increase in the number of parties to the Convention, the minimum standard of copyright protection has become the protection envisaged by the Convention. It is therefore of great importance to examine both the history of the Berne Convention and the various aspects of its protection.

In this work, firstly, the reasons that necessitated the emergence of the Convention and the emergence of it are discussed, and how Turkey joined the Convention is also mentioned. After that, main principles that are laid down by the Convention that concern the protection of interests in the works alongside the protected works and interests in them are studied.

Anahtar Kelimeler

Berne Convention, Protection of Artistic Works, Principle of National Treatment, Substantive Minima, Literary and Artistic Works

BERN SÖZLEŞMESİ’NİN TARİHSEL GELİŞİMİ, SÖZLEŞME KORUMASININ İLKELERİ VE KORUNAN ESERLER İLE MENFAATLER

Öz

Bern Sözleşmesi’nin fikir ve sanat eserlerinin yeknesak ve evrensel bir tarzda korunmasında temel bir araç halini alması yüz yılı aşan yavaş ancak istikrarlı bir devinimin sonucudur. Sözleşme’nin ve Sözleşme’den doğan Bern Birliği’nin 1886 yılında İsviçre’nin Bern şehrinde başlayan yolculuğunda, 1896 yılındaki ilk revizyondan 1971 yılında gerçekleştirilen son revizyona kadar Sözleşme defalarca gözden geçirilmiştir. Bütün bu süreçte Sözleşme’nin muhtelif metinlerine taraf ülke sayısı artmaya devam etmiş ve bu revizyonlar ile Sözleşme’nin fikir ve sanat eserleri üzerindeki menfaatlerin korunması bakımından ortaya koyduğu çerçeve belirgin hale gelmiştir.

Bu bağlamda Sözleşme’nin 1886 yılında milli muamele ilkesi ve tercüme hakkı ile başlayan yolculuğu, önce genişleyen asgari haklar sepeti ile desteklenmiştir. Daha sonraları doğrudan doğruya Sözleşme nezdinde eser olarak kabul edilen ürünlerin sayısı da artmıştır. Ayrıca Sözleşme korumasının, eserin kaynak ülkesindeki herhangi bir formalitenin yerine getirilmesine bağlı olmadığı ilkesiyle, Sözleşme korumasının başlangıcı adeta eserin yaratılma anı olarak sabitlenmiştir. Bugün gelinen noktada, Sözleşme’ye taraf ülke sayısının artmasıyla eser korumasının asgari standardı, Sözleşme’nin öngördüğü koruma olmuştur. Hem Bern Sözleşmesi’nin tarihinin hem de bu Sözleşme’nin öngördüğü korumanın çeşitli yönlerden ele alınması bu nedenle büyük bir öneme sahiptir.

Eldeki çalışmada öncelikle Sözleşme’nin ortaya çıkışını gerektiren nedenler ve Sözleşme’nin ortaya çıkışı ele alınmış ve bu kapsamda Türkiye’nin de Sözleşme’ye taraf oluşuna yer verilmiştir. Bunun ardından Sözleşme’nin eser üzerindeki menfaatlerin korunmasına yönelik getirdiği temel ilkeler işlenmiş ve korunan eserler ile korunan eserler üzerindeki menfaatlerin neler olduğu incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bern Sözleşmesi, Eser Koruması, Milli Muamele İlkesi, Asgari Haklar, Fikir ve Sanat Eserleri

Etik Beyan

Yazar, eserinin Dergimize ait bilimsel etik ilkelere uygun olduğunu taahhüt eder.

Kaynakça

• Arslanlı, Halil: Fikri Hukuk Dersleri -II- Fikir ve Sanat Eserleri, 1. Bası, İÜHF Yayınları, İstanbul 1954.
• Ateş, Mustafa: Fikri Hukukta Eser, 1. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2007.
• Ayiter, Nuşin: Hukukta Fikir ve Sanat Ürünleri, 2. Bası, S Yayınları, Ankara 1981
• Bainbridge, David: Intellectual Property, 9th edn., Pearson, Hampshire 2012.
• Bogsch, Arpad: “The First Hundred Years of the Berne Convention for the Protection of Literary and Artistic Works” içinde WIPO, The Berne Convention for the Protection of Literary and Artistic Works from 1886 to 1986, International Bureau of Intellectual Property, Cenevre 1986.
• Bozbel, Savaş: Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku, 1. Bası, Onikilevha, İstanbul 2012.
• Brauneis, Robert: “National Treatment in Copyright and Related Rights: How Much Work Does it Do?”, GW Law Faculty Publications & Other Works, 2013.
• Burger, Pete: “The Berne Convention Its History and Its Key Role in the Future”, Journal of Law and Technology, Sayı: 3, 1988, s. 1-70.
• Dardağan, Esra: Fikir ve Sanat Eserleri Üzerindeki Haklardan Doğan Kanunlar İhtilafı, 1. Bası, Betik Yayıncılık, Ankara 2000.
• Dutfield, Graham/Suthersanen, Uma: Global Intellectual Property Law, 1st edn., Edward Elgar, Cheltenham 2008.
• Erel, Şafak: Türk Fikir ve Sanat Hukuku, 3. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara 2009.
• Fawcett, James/Torremans, Paul: Intellectual Property and Private International Law, 2nd edn., Oxford University Press, Oxford 2011.
• Ginsburg, Jane: “Conundra of the Berne Convention Concept of the Country of Origin”, Columbia Public Law Research Paper No. 14-684, 2021.
• Ginsburg, Jane: “Toward Supranational Copyright Law? The WTO Panel Decision and the “Three-Step Test” for Copyright Exceptions”, Columbia Law School Public Law & Legal Theory Research Paper Group Paper No 14, 2001.
• Ginsburg, Jane: Berne-Forbidden Formalities and Mass Digization”, Boston University Law Review, Vol. 96, No. 3, s. 745-776 (Formalities).
• Goldstein, Paul/Hugenholtz, Bernt: International Copyright Principles, Law and Practice, 4th edn., Oxford University Press, Oxford 2019.
• Henn, Harry: “Quest for International Copyright Protection”, Cornell Law Review, Cilt: 39, Sayı: 1, 1953, s. 43-73.
• Hirsch, Ernst: Hukuki Bakımdan Fikri Say Cilt -I-, 1. Bası, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul 1943.
• Hirş, Ernst: “Bern Sözleşmesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 1- 2, 1950, s. 130-145 (Bern Sözleşmesi).
• Kurt, Kadir: “Bern Sözleşmesi ve Türkiye’nin Katılım Süreci”, Atatürk Araştırmaları Merkezi Dergisi, Cilt: 37, Sayı: 104, 2021, s. 1-42.
• Masouye, Claude: “Guide to the Berne Convention for the Protection of Literary and Artistic Works, 1st edn., WIPO, Geneva 1978.
• Nordemann, Axel: “Berne and Beyond: Understanding International Conventions Relating to Copyright Law”, Journal of the Copyright Society of the USA, Vol. 59, No. 2, s. 263-290.
• Özden Merhacı, Selin: “Fikri Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşmelerde Üç Adım Testi ve Yorumlanması”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 140, 2018, s. 24-34.
• Öztan, Fırat: Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku, 1. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2008.
• Öztrak, İlhan: Fikir ve Sanat Eserleri Üzerindeki Haklar, 1. Bası, AÜSFY, Ankara 1971.
• Patry, William: “Choice of Law and International Copyright”, The American Journal of Comperative Law, Vol. 48, No. 3, 2000, s. 383-470.
• Ricketson, Sam/Ginsburg, Jane: International Copyright and Neighbouring Rights The Berne Convention and Beyond, 2nd edn., Oxford University Press, New York 2006.
• Seville, Catherine: The Internationalisation of Copyright Law Books, Buccaneers and the Black Flag in the Nineteenth Century, 1st edn., Cambridge University Press, Cambridge 2006.
• Sprigman, Christopher Jon: “Berne’s Vanishing Ban on Formalities”, Berkeley Technology Law Journal, Vol. 28, No. 3, s. 1565-1582.
• Steup, Elisabeth: “The Rule of National Treatment for Foreigners and Its Application to New Benefits for Authors - The Fifteenth Annual Jean Geiringer Memorial Lecture on International Copyright Law ”, Bulletin of the Copyright Society of the U.S.A., Vol. 25, No. 4, 1978, s. 279-292.
• Suluk, Cahit/Karasu, Rauf/Nal, Temel: Fikri Mülkiyet Hukuku, 7. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2023.
• Tekinalp, Ünal: Fikri Mülkiyet Hukuku, 5. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2012.
• Türker, Gökçen: “Fikri Hakların Tarihi Gelişimi”, Hukuk, Ekonomi ve Siyasal Bilimler Aylık İnternet Dergisi, Sayı: 135, 2014, s. 1-16.
• Ulmer, Eugen: Intellectual Property Rights and the Conflict of Laws, 1st edn., Kluwer/Commission of the European Communities, Deventer 1978.
• Vaidhyanathan, Siva: Copyrights and Copywrongs The Rise of Intellectual Property and How it Threatens Creativity, 1st edn., NYU Press, New York 2001.
• Vaver, David: “The National Treatment Requirements of the Berne and Universal Copyright Conventions Part -I-“, International Review of Industrial Property and Copyright Law, Vol. 17, No. 5, 1986, s. 577-607 (Part -I-).
• Vaver, David: “The National Treatment Requirements of the Berne and Universal Copyright Conventions Part -II-”, International Review of Industrial Property and Copyright Law, Vol. 17, No. 5, s. 715-733 (Part -II-).