Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

The Basis for the Justification of Fundamental Rights in EU Law

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: 2, 919 - 938, 27.11.2025
https://doi.org/10.33717/deuhfd.1697716

Öz

Since the entry into force of the EU Charter of Fundamental Rights as part of the Lisbon Treaty, fundamental rights protection in the EU has been based on the EU Charter of Fundamental Rights, which constitutes positive law. However, the ECJ case law reveals that the debate on the validity of fundamental rights as a general law principle in EU law has not yet been fully concluded. Although the protection of fundamental rights has primarily been based on the EU Charter of Fundamental Rights since the entry into force of the EU Charter of Fundamental Rights in the ECJ decisions, it is seen that some ECJ decisions still rely on the subsidiary general law principle. The article first examines the validity of fundamental rights as a general law principle in EU law and their provision in positive law in the EU Charter of Fundamental Rights, and then sheds light on the impact of the debate on the validity basis of the EU Charter of Fundamental Rights, as well as general law principles, on the protection of fundamental rights in EU law on the Court’s case law.

Kaynakça

  • Arsava, A. Füsun: ‘Nice Anlaşmasının Getirdikleri’, Ankara Avrupa Çalımalar Dergisi, s. 1-30.
  • Arsava, A. Füsun: ‘AB Divanı ve Ulusal Anayasa Mahkemeleri Arasında İşbirliği ve Gerilim İlişkisi’, Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ceren Damar Şenel Armağanı, 3 Haziran 2020, s. 3865-3883.
  • Arsava, A. Füsun: ‘Lizbon Sözleşmesi - Reform Sözleşmesinin Önemli Unsurları’, Prof. Dr. Bilge Umar’a Armağan, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Özel Sayı 2009, s. 1457-1479.
  • Arsava, A. Füsun: ‘Vielleichtbeschluss Solange Beschluss’, Avrupa Topllukları Hukuku ve Bu Hukukun Ulusal Uygulanmasından Doğan Sorunlar, Ankara, 1985.
  • Arsava, A. Füsun: Roma Antlaşmasında Önkarar Prosedürü ve Bu Prosedür Çerçevesinde Doğan Sorunlar, Ankara, 1989.
  • Chwolik-Lanfermann, Ellen: ‘Braucht die Europäische Union Grundrechtskatalog?!, ZRP, Cilt 28, Sayı 4, 1995, s. 126-130.
  • Constantinesco, Leontin-Jean: ‘Die Eigentümlichkeit des Europäischen Gemeinschaftsrechts’, JuS 1965, s. 237-246.
  • Folz, Hans-Peter: ‘Art.6, EUV, Rn.20-221’, bknz.: Vedder, Christoff/Heintschel von Heinegg, Wolff (eds.), Europäisches Unionsrecht, 2. bası, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2018.
  • Frenz, Walter: Handbuch Europarecht IV: Europäische Grundrechte, Springer Verlag, Berlin, 2009.
  • Gagawczuk, Walter: ‘Soziale Grundrechte und die Rechtsprechung des EuGH’, DRdA, Cilt 6, Sayı 341, 2012, s. 565-570.
  • Gassner, Ulrich M.: ‘Art. 153 AEUV’, bknz.: Vedder, Christoph/Heintschel von Heinegg, Wolff (eds.): Europäisches Unionsrecht, 2. bası, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2018.
  • Geiger, Rudolf: ‘Art.6 EUV, Rn.28-35’, bknz.: Geiger, Rudolf/Khan, Daniel-Erasmus/Kotzur, Markus (eds.), EUV/AEUV, 5. bası, C.H.Beck, München, 2010.
  • Hengstschläger, Johannes: ‘Grundrechtsschutz Kraft EU-Rechts’, JBl, Sayı 7, 2000, s. 409.
  • Heselhaus, Sebastian: ‘Art.20, Rn.4, GRC (Unionsbürgerschaft)’, bknz.: Pechstein, Matthias/Nowak, Carsten/Häde, Ulrich (eds.), Frankfurter Kommentar zu EUV·GRC·AEUV, 1. bası, Cilt I (EUV und GRC), Mohr Siebeck, Tübingen, 2017.
  • Hilbrandt, Christian: ‘§40 (Recht auf gesunde, sichere und würdige Arbeitsbedingungen)’ bknz.: Heselhaus, Sebastian/Nowak, Carsten (eds.), Handbuch der Europäischen Grundrechte, 2. bası, C.H.Beck, München, 2020.
  • Huber, Peter M.: ‘Die Gemeinsamen Verfassungsüberlieferungen der Mitgliedstaaten - Identifizierung und Konkretisierung!, EuR, Cilt 57, Sayı 2, 2022, s. 145-164.
  • Hüpers, Bernd/Reese, Birgit: ‘Art.3, GRC, Rn.23 vd.’, bknz.: Meyer, Jürgen/Hölscheidt, Sven (eds.), Charta der Grundrechte der Europäischen Union, 5. bası, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2019.
  • Ipsen, Hans Peter: Europäisches Gemeinschaftsrecht, Mohr Siebec, Tübingen 1972.
  • Jarass, Hans Dieter: ‘Bedeutung der EU - Rechtsschutzgewährleistung für nationale und EU-Gerichte’, NJW, Cilt 64, Sayı 20, 2011, s. 1393-1398.
  • Kocher, Eva: ‘Art.27 GRC, Rn.3’, bknz.: Pechstein, Matthias/Nowak, Carsten/Häde, Ulrich (eds.), Frankfurter Kommentar zu EUV, GRC und AEUV, Mohr Siebeck, Thüringen 2017.
  • Kodek, Georg, E.: ‘Das Aussageverweigerungsrecht von Rechtsanwälten - Eine Bestandsaufnahme’, AnwBl., 2019, s. 136 vd.
  • Krebber, Sebastian: ‘Unionsrecht und Arbeitsentgelt’, RdA, Cilt 75, Sayı 4, 2021, s. 215-222.
  • Krebber, Sebastian: ‘Art.151, AEUV, Rn.35’, bknz.: Calliess, Christian/Ruffert, Matthias (eds.), EUV·AEUV, 6. bası, C.H.BECK, München, 2022.
  • Kropholler, Jan: ‘Die Europäische Gemeinschaften und der Grundrechtsschutz’, EuR, Cilt 4, Sayı 2, 1969, s. 128-146.
  • Kröll, Thomas: ‘Art 29, Rn.4 – Recht auf Zugang zu einem Arbeitsvermittlungsdienst’, bknz. Holoubek, Michael/Lienbacher, Georg (eds.), GRC-Kommentar, Manz Verlag, Wien, 2014.
  • Ladenburger, Clemens: ‘Art. 51, 52, 54’, bknz.: Stern, Klaus/Sachs, Michael (eds.), Europäische Grundrechte Charta (GRCh), C.H.Beck, München, 2016.
  • Lembke, Ulrike: ‘Art.31, Rn.8’, bknz.: von der Groeben, Hans/Schwarze, Jürgen/Hatje, Armin: Europäisches Unionsrecht (eds.), 7. bası, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2015.
  • Lock, Tobias: ‘Art.31 CFR, Rn.5’, bknz.: Kellerbauer, Manuel/Klamert, Marcus/Tomkin, (eds.), The EU Treaties and the Charter of Fundamental Rights, A Commentary, Oxford University Press, Oxford, 2019.
  • Moosmayer, Klaus: ‘Der EuGH und die Zyndikusanwälte’, NJW, Cilt 63, Sayı 49, 2010, s. 3548-3550.
  • Mülder, Marje: ‘Die Europäische Säule sozialer Rechte als Auslegungshilfe zur Bestimmung wesentlicher Grundsätze des Sozialrechts der Union’, ZESAR, Sayı 5, 2019, s. 212-214.
  • Pache, Eckhard: ‘Art.6 EUV, Rn.44’, bknz.: Pechstein, Matthias/Nowak, Carsten/Häde, Ulrich (eds.), Frankfurter Kommentar zu EUV·GRC·AEUV, 1. bası, Cilt I (EUV und GRC), Mohr Siebeck, Tübingen, 2017.
  • Pavlidis, Laura/Köchle, Cornelia: ‘Art. 20 GRC, Rn. 10 vd,’, bknz.: Holoubek, Michael/Lienbacher, Georg (eds.), GRC-Kommentar, Manz Verlag, Wien, 2019.
  • Rebhahn, Robert/Schörghofer, Felix: ‘§21, Rn.77, Rechte des Arbeitslebens’. bknz.: Grabenwarter, Christoph (ed.), Europäischer Grundrechtsschutz (EnzEuR), Band 2, 2. bası, Nomps Verlag, Baden-Baden, 2022.
  • Schadendorf, Sarah: ‘Die UN-Menschenrechtsverträge im Grundrechtsfefüge der Europäischen Union’, EuR, Cilt 50, Sayı 1, 2015, s. 28-49.
  • Schilling, Theodor: ‘Bestand und allgemeine Lehren der birgerschützenden allgemeinen Rechtsgrundsätze des Gemeinschaftsrechts’, EuGRZ, Cilt 27, Sayı 1-4, 2000, s. 3-43.
  • Schlochauer, Hans-Jürgen: ‘Der übernationale Charakter der Europäischen Gemeinschaft für Kohle und Stahl’, JZ, Yıl: 6, Sayı: 10, 1951, s. 289-290.
  • Schlochauer, Hans-Jürgen: ‘Das Verhältnis des Rechts der Europäischen Wirtschaftsgemeinschaft zu den nationalen Rechtsordnungen der Mitgliedstaaten‘, AVR, Cilt: 11, Sayı: 1, 1963, s. 7.
  • Schorkopf, Frank: ‘Art.6, EUV, Rn.28’, bknz.: Grabitz, Eberhard/Hilf, Meinhard/Nettesheim, Martin (eds.), Das Recht der Europäischen Union, 74 EL. C.H.Beck, München, 2021.
  • Spielmann, Dean: ‘Das anwaltliche Berufsgeheimnis in der Rechtsprechung des EGMR’, AnwBl., 2010, s. 346.
  • Streinz, Rudolf: Art.6, EUV, Rn.24, EUV/AEUV, 3. bası, C.H.Beck, München, 2018.

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: 2, 919 - 938, 27.11.2025
https://doi.org/10.33717/deuhfd.1697716

Öz

Kaynakça

  • Arsava, A. Füsun: ‘Nice Anlaşmasının Getirdikleri’, Ankara Avrupa Çalımalar Dergisi, s. 1-30.
  • Arsava, A. Füsun: ‘AB Divanı ve Ulusal Anayasa Mahkemeleri Arasında İşbirliği ve Gerilim İlişkisi’, Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ceren Damar Şenel Armağanı, 3 Haziran 2020, s. 3865-3883.
  • Arsava, A. Füsun: ‘Lizbon Sözleşmesi - Reform Sözleşmesinin Önemli Unsurları’, Prof. Dr. Bilge Umar’a Armağan, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Özel Sayı 2009, s. 1457-1479.
  • Arsava, A. Füsun: ‘Vielleichtbeschluss Solange Beschluss’, Avrupa Topllukları Hukuku ve Bu Hukukun Ulusal Uygulanmasından Doğan Sorunlar, Ankara, 1985.
  • Arsava, A. Füsun: Roma Antlaşmasında Önkarar Prosedürü ve Bu Prosedür Çerçevesinde Doğan Sorunlar, Ankara, 1989.
  • Chwolik-Lanfermann, Ellen: ‘Braucht die Europäische Union Grundrechtskatalog?!, ZRP, Cilt 28, Sayı 4, 1995, s. 126-130.
  • Constantinesco, Leontin-Jean: ‘Die Eigentümlichkeit des Europäischen Gemeinschaftsrechts’, JuS 1965, s. 237-246.
  • Folz, Hans-Peter: ‘Art.6, EUV, Rn.20-221’, bknz.: Vedder, Christoff/Heintschel von Heinegg, Wolff (eds.), Europäisches Unionsrecht, 2. bası, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2018.
  • Frenz, Walter: Handbuch Europarecht IV: Europäische Grundrechte, Springer Verlag, Berlin, 2009.
  • Gagawczuk, Walter: ‘Soziale Grundrechte und die Rechtsprechung des EuGH’, DRdA, Cilt 6, Sayı 341, 2012, s. 565-570.
  • Gassner, Ulrich M.: ‘Art. 153 AEUV’, bknz.: Vedder, Christoph/Heintschel von Heinegg, Wolff (eds.): Europäisches Unionsrecht, 2. bası, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2018.
  • Geiger, Rudolf: ‘Art.6 EUV, Rn.28-35’, bknz.: Geiger, Rudolf/Khan, Daniel-Erasmus/Kotzur, Markus (eds.), EUV/AEUV, 5. bası, C.H.Beck, München, 2010.
  • Hengstschläger, Johannes: ‘Grundrechtsschutz Kraft EU-Rechts’, JBl, Sayı 7, 2000, s. 409.
  • Heselhaus, Sebastian: ‘Art.20, Rn.4, GRC (Unionsbürgerschaft)’, bknz.: Pechstein, Matthias/Nowak, Carsten/Häde, Ulrich (eds.), Frankfurter Kommentar zu EUV·GRC·AEUV, 1. bası, Cilt I (EUV und GRC), Mohr Siebeck, Tübingen, 2017.
  • Hilbrandt, Christian: ‘§40 (Recht auf gesunde, sichere und würdige Arbeitsbedingungen)’ bknz.: Heselhaus, Sebastian/Nowak, Carsten (eds.), Handbuch der Europäischen Grundrechte, 2. bası, C.H.Beck, München, 2020.
  • Huber, Peter M.: ‘Die Gemeinsamen Verfassungsüberlieferungen der Mitgliedstaaten - Identifizierung und Konkretisierung!, EuR, Cilt 57, Sayı 2, 2022, s. 145-164.
  • Hüpers, Bernd/Reese, Birgit: ‘Art.3, GRC, Rn.23 vd.’, bknz.: Meyer, Jürgen/Hölscheidt, Sven (eds.), Charta der Grundrechte der Europäischen Union, 5. bası, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2019.
  • Ipsen, Hans Peter: Europäisches Gemeinschaftsrecht, Mohr Siebec, Tübingen 1972.
  • Jarass, Hans Dieter: ‘Bedeutung der EU - Rechtsschutzgewährleistung für nationale und EU-Gerichte’, NJW, Cilt 64, Sayı 20, 2011, s. 1393-1398.
  • Kocher, Eva: ‘Art.27 GRC, Rn.3’, bknz.: Pechstein, Matthias/Nowak, Carsten/Häde, Ulrich (eds.), Frankfurter Kommentar zu EUV, GRC und AEUV, Mohr Siebeck, Thüringen 2017.
  • Kodek, Georg, E.: ‘Das Aussageverweigerungsrecht von Rechtsanwälten - Eine Bestandsaufnahme’, AnwBl., 2019, s. 136 vd.
  • Krebber, Sebastian: ‘Unionsrecht und Arbeitsentgelt’, RdA, Cilt 75, Sayı 4, 2021, s. 215-222.
  • Krebber, Sebastian: ‘Art.151, AEUV, Rn.35’, bknz.: Calliess, Christian/Ruffert, Matthias (eds.), EUV·AEUV, 6. bası, C.H.BECK, München, 2022.
  • Kropholler, Jan: ‘Die Europäische Gemeinschaften und der Grundrechtsschutz’, EuR, Cilt 4, Sayı 2, 1969, s. 128-146.
  • Kröll, Thomas: ‘Art 29, Rn.4 – Recht auf Zugang zu einem Arbeitsvermittlungsdienst’, bknz. Holoubek, Michael/Lienbacher, Georg (eds.), GRC-Kommentar, Manz Verlag, Wien, 2014.
  • Ladenburger, Clemens: ‘Art. 51, 52, 54’, bknz.: Stern, Klaus/Sachs, Michael (eds.), Europäische Grundrechte Charta (GRCh), C.H.Beck, München, 2016.
  • Lembke, Ulrike: ‘Art.31, Rn.8’, bknz.: von der Groeben, Hans/Schwarze, Jürgen/Hatje, Armin: Europäisches Unionsrecht (eds.), 7. bası, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2015.
  • Lock, Tobias: ‘Art.31 CFR, Rn.5’, bknz.: Kellerbauer, Manuel/Klamert, Marcus/Tomkin, (eds.), The EU Treaties and the Charter of Fundamental Rights, A Commentary, Oxford University Press, Oxford, 2019.
  • Moosmayer, Klaus: ‘Der EuGH und die Zyndikusanwälte’, NJW, Cilt 63, Sayı 49, 2010, s. 3548-3550.
  • Mülder, Marje: ‘Die Europäische Säule sozialer Rechte als Auslegungshilfe zur Bestimmung wesentlicher Grundsätze des Sozialrechts der Union’, ZESAR, Sayı 5, 2019, s. 212-214.
  • Pache, Eckhard: ‘Art.6 EUV, Rn.44’, bknz.: Pechstein, Matthias/Nowak, Carsten/Häde, Ulrich (eds.), Frankfurter Kommentar zu EUV·GRC·AEUV, 1. bası, Cilt I (EUV und GRC), Mohr Siebeck, Tübingen, 2017.
  • Pavlidis, Laura/Köchle, Cornelia: ‘Art. 20 GRC, Rn. 10 vd,’, bknz.: Holoubek, Michael/Lienbacher, Georg (eds.), GRC-Kommentar, Manz Verlag, Wien, 2019.
  • Rebhahn, Robert/Schörghofer, Felix: ‘§21, Rn.77, Rechte des Arbeitslebens’. bknz.: Grabenwarter, Christoph (ed.), Europäischer Grundrechtsschutz (EnzEuR), Band 2, 2. bası, Nomps Verlag, Baden-Baden, 2022.
  • Schadendorf, Sarah: ‘Die UN-Menschenrechtsverträge im Grundrechtsfefüge der Europäischen Union’, EuR, Cilt 50, Sayı 1, 2015, s. 28-49.
  • Schilling, Theodor: ‘Bestand und allgemeine Lehren der birgerschützenden allgemeinen Rechtsgrundsätze des Gemeinschaftsrechts’, EuGRZ, Cilt 27, Sayı 1-4, 2000, s. 3-43.
  • Schlochauer, Hans-Jürgen: ‘Der übernationale Charakter der Europäischen Gemeinschaft für Kohle und Stahl’, JZ, Yıl: 6, Sayı: 10, 1951, s. 289-290.
  • Schlochauer, Hans-Jürgen: ‘Das Verhältnis des Rechts der Europäischen Wirtschaftsgemeinschaft zu den nationalen Rechtsordnungen der Mitgliedstaaten‘, AVR, Cilt: 11, Sayı: 1, 1963, s. 7.
  • Schorkopf, Frank: ‘Art.6, EUV, Rn.28’, bknz.: Grabitz, Eberhard/Hilf, Meinhard/Nettesheim, Martin (eds.), Das Recht der Europäischen Union, 74 EL. C.H.Beck, München, 2021.
  • Spielmann, Dean: ‘Das anwaltliche Berufsgeheimnis in der Rechtsprechung des EGMR’, AnwBl., 2010, s. 346.
  • Streinz, Rudolf: Art.6, EUV, Rn.24, EUV/AEUV, 3. bası, C.H.Beck, München, 2018.

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: 2, 919 - 938, 27.11.2025
https://doi.org/10.33717/deuhfd.1697716

Öz

Kaynakça

  • Arsava, A. Füsun: ‘Nice Anlaşmasının Getirdikleri’, Ankara Avrupa Çalımalar Dergisi, s. 1-30.
  • Arsava, A. Füsun: ‘AB Divanı ve Ulusal Anayasa Mahkemeleri Arasında İşbirliği ve Gerilim İlişkisi’, Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ceren Damar Şenel Armağanı, 3 Haziran 2020, s. 3865-3883.
  • Arsava, A. Füsun: ‘Lizbon Sözleşmesi - Reform Sözleşmesinin Önemli Unsurları’, Prof. Dr. Bilge Umar’a Armağan, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Özel Sayı 2009, s. 1457-1479.
  • Arsava, A. Füsun: ‘Vielleichtbeschluss Solange Beschluss’, Avrupa Topllukları Hukuku ve Bu Hukukun Ulusal Uygulanmasından Doğan Sorunlar, Ankara, 1985.
  • Arsava, A. Füsun: Roma Antlaşmasında Önkarar Prosedürü ve Bu Prosedür Çerçevesinde Doğan Sorunlar, Ankara, 1989.
  • Chwolik-Lanfermann, Ellen: ‘Braucht die Europäische Union Grundrechtskatalog?!, ZRP, Cilt 28, Sayı 4, 1995, s. 126-130.
  • Constantinesco, Leontin-Jean: ‘Die Eigentümlichkeit des Europäischen Gemeinschaftsrechts’, JuS 1965, s. 237-246.
  • Folz, Hans-Peter: ‘Art.6, EUV, Rn.20-221’, bknz.: Vedder, Christoff/Heintschel von Heinegg, Wolff (eds.), Europäisches Unionsrecht, 2. bası, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2018.
  • Frenz, Walter: Handbuch Europarecht IV: Europäische Grundrechte, Springer Verlag, Berlin, 2009.
  • Gagawczuk, Walter: ‘Soziale Grundrechte und die Rechtsprechung des EuGH’, DRdA, Cilt 6, Sayı 341, 2012, s. 565-570.
  • Gassner, Ulrich M.: ‘Art. 153 AEUV’, bknz.: Vedder, Christoph/Heintschel von Heinegg, Wolff (eds.): Europäisches Unionsrecht, 2. bası, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2018.
  • Geiger, Rudolf: ‘Art.6 EUV, Rn.28-35’, bknz.: Geiger, Rudolf/Khan, Daniel-Erasmus/Kotzur, Markus (eds.), EUV/AEUV, 5. bası, C.H.Beck, München, 2010.
  • Hengstschläger, Johannes: ‘Grundrechtsschutz Kraft EU-Rechts’, JBl, Sayı 7, 2000, s. 409.
  • Heselhaus, Sebastian: ‘Art.20, Rn.4, GRC (Unionsbürgerschaft)’, bknz.: Pechstein, Matthias/Nowak, Carsten/Häde, Ulrich (eds.), Frankfurter Kommentar zu EUV·GRC·AEUV, 1. bası, Cilt I (EUV und GRC), Mohr Siebeck, Tübingen, 2017.
  • Hilbrandt, Christian: ‘§40 (Recht auf gesunde, sichere und würdige Arbeitsbedingungen)’ bknz.: Heselhaus, Sebastian/Nowak, Carsten (eds.), Handbuch der Europäischen Grundrechte, 2. bası, C.H.Beck, München, 2020.
  • Huber, Peter M.: ‘Die Gemeinsamen Verfassungsüberlieferungen der Mitgliedstaaten - Identifizierung und Konkretisierung!, EuR, Cilt 57, Sayı 2, 2022, s. 145-164.
  • Hüpers, Bernd/Reese, Birgit: ‘Art.3, GRC, Rn.23 vd.’, bknz.: Meyer, Jürgen/Hölscheidt, Sven (eds.), Charta der Grundrechte der Europäischen Union, 5. bası, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2019.
  • Ipsen, Hans Peter: Europäisches Gemeinschaftsrecht, Mohr Siebec, Tübingen 1972.
  • Jarass, Hans Dieter: ‘Bedeutung der EU - Rechtsschutzgewährleistung für nationale und EU-Gerichte’, NJW, Cilt 64, Sayı 20, 2011, s. 1393-1398.
  • Kocher, Eva: ‘Art.27 GRC, Rn.3’, bknz.: Pechstein, Matthias/Nowak, Carsten/Häde, Ulrich (eds.), Frankfurter Kommentar zu EUV, GRC und AEUV, Mohr Siebeck, Thüringen 2017.
  • Kodek, Georg, E.: ‘Das Aussageverweigerungsrecht von Rechtsanwälten - Eine Bestandsaufnahme’, AnwBl., 2019, s. 136 vd.
  • Krebber, Sebastian: ‘Unionsrecht und Arbeitsentgelt’, RdA, Cilt 75, Sayı 4, 2021, s. 215-222.
  • Krebber, Sebastian: ‘Art.151, AEUV, Rn.35’, bknz.: Calliess, Christian/Ruffert, Matthias (eds.), EUV·AEUV, 6. bası, C.H.BECK, München, 2022.
  • Kropholler, Jan: ‘Die Europäische Gemeinschaften und der Grundrechtsschutz’, EuR, Cilt 4, Sayı 2, 1969, s. 128-146.
  • Kröll, Thomas: ‘Art 29, Rn.4 – Recht auf Zugang zu einem Arbeitsvermittlungsdienst’, bknz. Holoubek, Michael/Lienbacher, Georg (eds.), GRC-Kommentar, Manz Verlag, Wien, 2014.
  • Ladenburger, Clemens: ‘Art. 51, 52, 54’, bknz.: Stern, Klaus/Sachs, Michael (eds.), Europäische Grundrechte Charta (GRCh), C.H.Beck, München, 2016.
  • Lembke, Ulrike: ‘Art.31, Rn.8’, bknz.: von der Groeben, Hans/Schwarze, Jürgen/Hatje, Armin: Europäisches Unionsrecht (eds.), 7. bası, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2015.
  • Lock, Tobias: ‘Art.31 CFR, Rn.5’, bknz.: Kellerbauer, Manuel/Klamert, Marcus/Tomkin, (eds.), The EU Treaties and the Charter of Fundamental Rights, A Commentary, Oxford University Press, Oxford, 2019.
  • Moosmayer, Klaus: ‘Der EuGH und die Zyndikusanwälte’, NJW, Cilt 63, Sayı 49, 2010, s. 3548-3550.
  • Mülder, Marje: ‘Die Europäische Säule sozialer Rechte als Auslegungshilfe zur Bestimmung wesentlicher Grundsätze des Sozialrechts der Union’, ZESAR, Sayı 5, 2019, s. 212-214.
  • Pache, Eckhard: ‘Art.6 EUV, Rn.44’, bknz.: Pechstein, Matthias/Nowak, Carsten/Häde, Ulrich (eds.), Frankfurter Kommentar zu EUV·GRC·AEUV, 1. bası, Cilt I (EUV und GRC), Mohr Siebeck, Tübingen, 2017.
  • Pavlidis, Laura/Köchle, Cornelia: ‘Art. 20 GRC, Rn. 10 vd,’, bknz.: Holoubek, Michael/Lienbacher, Georg (eds.), GRC-Kommentar, Manz Verlag, Wien, 2019.
  • Rebhahn, Robert/Schörghofer, Felix: ‘§21, Rn.77, Rechte des Arbeitslebens’. bknz.: Grabenwarter, Christoph (ed.), Europäischer Grundrechtsschutz (EnzEuR), Band 2, 2. bası, Nomps Verlag, Baden-Baden, 2022.
  • Schadendorf, Sarah: ‘Die UN-Menschenrechtsverträge im Grundrechtsfefüge der Europäischen Union’, EuR, Cilt 50, Sayı 1, 2015, s. 28-49.
  • Schilling, Theodor: ‘Bestand und allgemeine Lehren der birgerschützenden allgemeinen Rechtsgrundsätze des Gemeinschaftsrechts’, EuGRZ, Cilt 27, Sayı 1-4, 2000, s. 3-43.
  • Schlochauer, Hans-Jürgen: ‘Der übernationale Charakter der Europäischen Gemeinschaft für Kohle und Stahl’, JZ, Yıl: 6, Sayı: 10, 1951, s. 289-290.
  • Schlochauer, Hans-Jürgen: ‘Das Verhältnis des Rechts der Europäischen Wirtschaftsgemeinschaft zu den nationalen Rechtsordnungen der Mitgliedstaaten‘, AVR, Cilt: 11, Sayı: 1, 1963, s. 7.
  • Schorkopf, Frank: ‘Art.6, EUV, Rn.28’, bknz.: Grabitz, Eberhard/Hilf, Meinhard/Nettesheim, Martin (eds.), Das Recht der Europäischen Union, 74 EL. C.H.Beck, München, 2021.
  • Spielmann, Dean: ‘Das anwaltliche Berufsgeheimnis in der Rechtsprechung des EGMR’, AnwBl., 2010, s. 346.
  • Streinz, Rudolf: Art.6, EUV, Rn.24, EUV/AEUV, 3. bası, C.H.Beck, München, 2018.

AB Hukukunda Temel Hakların Geçerlilik Dayanağı

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: 2, 919 - 938, 27.11.2025
https://doi.org/10.33717/deuhfd.1697716

Öz

AB Temel Haklar Şartı’nın Lizbon anlaşmasının bir parçası olarak yürürlüğe girmesinden itibaren AB’de temel hak koruması pozitif hukuk teşkil eden AB Temel Haklar Şartı’na istinat etmektedir. Ancak ABAD içtihatları temel hakların AB Hukukunda genel hukuk prensibi olarak geçerliliği tartışmasının henüz tam olarak sonlanmadığını ortaya koymaktadır. ABAD kararlarında AB Temel Haklar Şartı’nın yürürlüğe girmesi ile beraber temel hak koruması her ne kadar ilk sırada AB Temel Haklar Şartı’na istinat ettiriliyorsa da, kimi ABAD kararlarında halâ subsidier nitelikli (ikame edilebilir) genel hukuk prensibine istinat edildiği görülmektedir. Makalede öncelikle temel hakların AB Hukukunda genel hukuk prensibi olarak geçerliliği ve AB Temel Haklar Şartı’nda pozitif hukukta temini ele alınmakta, ardından AB Hukukunda temel hak teminatında genel hukuk prensipleri yanı sıra AB Temel Haklar Şartı’nın geçerlilik dayanağı teşkil etmesi tartışmasının Divan içtihadına yaptığı etkiye ışık tutulmaktadır,

Kaynakça

  • Arsava, A. Füsun: ‘Nice Anlaşmasının Getirdikleri’, Ankara Avrupa Çalımalar Dergisi, s. 1-30.
  • Arsava, A. Füsun: ‘AB Divanı ve Ulusal Anayasa Mahkemeleri Arasında İşbirliği ve Gerilim İlişkisi’, Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ceren Damar Şenel Armağanı, 3 Haziran 2020, s. 3865-3883.
  • Arsava, A. Füsun: ‘Lizbon Sözleşmesi - Reform Sözleşmesinin Önemli Unsurları’, Prof. Dr. Bilge Umar’a Armağan, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Özel Sayı 2009, s. 1457-1479.
  • Arsava, A. Füsun: ‘Vielleichtbeschluss Solange Beschluss’, Avrupa Topllukları Hukuku ve Bu Hukukun Ulusal Uygulanmasından Doğan Sorunlar, Ankara, 1985.
  • Arsava, A. Füsun: Roma Antlaşmasında Önkarar Prosedürü ve Bu Prosedür Çerçevesinde Doğan Sorunlar, Ankara, 1989.
  • Chwolik-Lanfermann, Ellen: ‘Braucht die Europäische Union Grundrechtskatalog?!, ZRP, Cilt 28, Sayı 4, 1995, s. 126-130.
  • Constantinesco, Leontin-Jean: ‘Die Eigentümlichkeit des Europäischen Gemeinschaftsrechts’, JuS 1965, s. 237-246.
  • Folz, Hans-Peter: ‘Art.6, EUV, Rn.20-221’, bknz.: Vedder, Christoff/Heintschel von Heinegg, Wolff (eds.), Europäisches Unionsrecht, 2. bası, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2018.
  • Frenz, Walter: Handbuch Europarecht IV: Europäische Grundrechte, Springer Verlag, Berlin, 2009.
  • Gagawczuk, Walter: ‘Soziale Grundrechte und die Rechtsprechung des EuGH’, DRdA, Cilt 6, Sayı 341, 2012, s. 565-570.
  • Gassner, Ulrich M.: ‘Art. 153 AEUV’, bknz.: Vedder, Christoph/Heintschel von Heinegg, Wolff (eds.): Europäisches Unionsrecht, 2. bası, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2018.
  • Geiger, Rudolf: ‘Art.6 EUV, Rn.28-35’, bknz.: Geiger, Rudolf/Khan, Daniel-Erasmus/Kotzur, Markus (eds.), EUV/AEUV, 5. bası, C.H.Beck, München, 2010.
  • Hengstschläger, Johannes: ‘Grundrechtsschutz Kraft EU-Rechts’, JBl, Sayı 7, 2000, s. 409.
  • Heselhaus, Sebastian: ‘Art.20, Rn.4, GRC (Unionsbürgerschaft)’, bknz.: Pechstein, Matthias/Nowak, Carsten/Häde, Ulrich (eds.), Frankfurter Kommentar zu EUV·GRC·AEUV, 1. bası, Cilt I (EUV und GRC), Mohr Siebeck, Tübingen, 2017.
  • Hilbrandt, Christian: ‘§40 (Recht auf gesunde, sichere und würdige Arbeitsbedingungen)’ bknz.: Heselhaus, Sebastian/Nowak, Carsten (eds.), Handbuch der Europäischen Grundrechte, 2. bası, C.H.Beck, München, 2020.
  • Huber, Peter M.: ‘Die Gemeinsamen Verfassungsüberlieferungen der Mitgliedstaaten - Identifizierung und Konkretisierung!, EuR, Cilt 57, Sayı 2, 2022, s. 145-164.
  • Hüpers, Bernd/Reese, Birgit: ‘Art.3, GRC, Rn.23 vd.’, bknz.: Meyer, Jürgen/Hölscheidt, Sven (eds.), Charta der Grundrechte der Europäischen Union, 5. bası, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2019.
  • Ipsen, Hans Peter: Europäisches Gemeinschaftsrecht, Mohr Siebec, Tübingen 1972.
  • Jarass, Hans Dieter: ‘Bedeutung der EU - Rechtsschutzgewährleistung für nationale und EU-Gerichte’, NJW, Cilt 64, Sayı 20, 2011, s. 1393-1398.
  • Kocher, Eva: ‘Art.27 GRC, Rn.3’, bknz.: Pechstein, Matthias/Nowak, Carsten/Häde, Ulrich (eds.), Frankfurter Kommentar zu EUV, GRC und AEUV, Mohr Siebeck, Thüringen 2017.
  • Kodek, Georg, E.: ‘Das Aussageverweigerungsrecht von Rechtsanwälten - Eine Bestandsaufnahme’, AnwBl., 2019, s. 136 vd.
  • Krebber, Sebastian: ‘Unionsrecht und Arbeitsentgelt’, RdA, Cilt 75, Sayı 4, 2021, s. 215-222.
  • Krebber, Sebastian: ‘Art.151, AEUV, Rn.35’, bknz.: Calliess, Christian/Ruffert, Matthias (eds.), EUV·AEUV, 6. bası, C.H.BECK, München, 2022.
  • Kropholler, Jan: ‘Die Europäische Gemeinschaften und der Grundrechtsschutz’, EuR, Cilt 4, Sayı 2, 1969, s. 128-146.
  • Kröll, Thomas: ‘Art 29, Rn.4 – Recht auf Zugang zu einem Arbeitsvermittlungsdienst’, bknz. Holoubek, Michael/Lienbacher, Georg (eds.), GRC-Kommentar, Manz Verlag, Wien, 2014.
  • Ladenburger, Clemens: ‘Art. 51, 52, 54’, bknz.: Stern, Klaus/Sachs, Michael (eds.), Europäische Grundrechte Charta (GRCh), C.H.Beck, München, 2016.
  • Lembke, Ulrike: ‘Art.31, Rn.8’, bknz.: von der Groeben, Hans/Schwarze, Jürgen/Hatje, Armin: Europäisches Unionsrecht (eds.), 7. bası, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2015.
  • Lock, Tobias: ‘Art.31 CFR, Rn.5’, bknz.: Kellerbauer, Manuel/Klamert, Marcus/Tomkin, (eds.), The EU Treaties and the Charter of Fundamental Rights, A Commentary, Oxford University Press, Oxford, 2019.
  • Moosmayer, Klaus: ‘Der EuGH und die Zyndikusanwälte’, NJW, Cilt 63, Sayı 49, 2010, s. 3548-3550.
  • Mülder, Marje: ‘Die Europäische Säule sozialer Rechte als Auslegungshilfe zur Bestimmung wesentlicher Grundsätze des Sozialrechts der Union’, ZESAR, Sayı 5, 2019, s. 212-214.
  • Pache, Eckhard: ‘Art.6 EUV, Rn.44’, bknz.: Pechstein, Matthias/Nowak, Carsten/Häde, Ulrich (eds.), Frankfurter Kommentar zu EUV·GRC·AEUV, 1. bası, Cilt I (EUV und GRC), Mohr Siebeck, Tübingen, 2017.
  • Pavlidis, Laura/Köchle, Cornelia: ‘Art. 20 GRC, Rn. 10 vd,’, bknz.: Holoubek, Michael/Lienbacher, Georg (eds.), GRC-Kommentar, Manz Verlag, Wien, 2019.
  • Rebhahn, Robert/Schörghofer, Felix: ‘§21, Rn.77, Rechte des Arbeitslebens’. bknz.: Grabenwarter, Christoph (ed.), Europäischer Grundrechtsschutz (EnzEuR), Band 2, 2. bası, Nomps Verlag, Baden-Baden, 2022.
  • Schadendorf, Sarah: ‘Die UN-Menschenrechtsverträge im Grundrechtsfefüge der Europäischen Union’, EuR, Cilt 50, Sayı 1, 2015, s. 28-49.
  • Schilling, Theodor: ‘Bestand und allgemeine Lehren der birgerschützenden allgemeinen Rechtsgrundsätze des Gemeinschaftsrechts’, EuGRZ, Cilt 27, Sayı 1-4, 2000, s. 3-43.
  • Schlochauer, Hans-Jürgen: ‘Der übernationale Charakter der Europäischen Gemeinschaft für Kohle und Stahl’, JZ, Yıl: 6, Sayı: 10, 1951, s. 289-290.
  • Schlochauer, Hans-Jürgen: ‘Das Verhältnis des Rechts der Europäischen Wirtschaftsgemeinschaft zu den nationalen Rechtsordnungen der Mitgliedstaaten‘, AVR, Cilt: 11, Sayı: 1, 1963, s. 7.
  • Schorkopf, Frank: ‘Art.6, EUV, Rn.28’, bknz.: Grabitz, Eberhard/Hilf, Meinhard/Nettesheim, Martin (eds.), Das Recht der Europäischen Union, 74 EL. C.H.Beck, München, 2021.
  • Spielmann, Dean: ‘Das anwaltliche Berufsgeheimnis in der Rechtsprechung des EGMR’, AnwBl., 2010, s. 346.
  • Streinz, Rudolf: Art.6, EUV, Rn.24, EUV/AEUV, 3. bası, C.H.Beck, München, 2018.
Toplam 40 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Hukuk (Diğer)
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Ayşe Füsun Arsava 0000-0003-2275-7664

Yayımlanma Tarihi 27 Kasım 2025
Gönderilme Tarihi 12 Mayıs 2025
Kabul Tarihi 16 Temmuz 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 27 Sayı: 2

Kaynak Göster

Chicago Arsava, Ayşe Füsun. “AB Hukukunda Temel Hakların Geçerlilik Dayanağı”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 27, sy. 2 (Kasım 2025): 919-38. https://doi.org/10.33717/deuhfd.1697716.

Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
TR-DİZİN, HeinOnline, GoogleScholar, Academindex, Sherpa Romeo, Ulrich’s Periodicals Directory ve Asos Index veri tabanlarında taranmaktadır.

Dergimiz 2024 Mayıs sayısından itibaren yalnızca elektronik ortamda yayınlanacaktır.

Dokuz Eylul University Publishing Web-Page
https://kutuphane.deu.edu.tr/yayinevi/

İletişim sayfamız
https://dergipark.org.tr/tr/pub/deuhfd/contacts

open-access7532.logowik.com.webpby-nc.png