THE APPLICATION AREA OF ARTICLE 629 OF THE TURKISH CODE OF OBLIGATIONS REGARDING THE WITHDRAWAL AND RESTRICTION OF MANAGEMENT AUTHORITY

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: 2, 1481 - 1518, 27.11.2025

Atahan Güncan

https://doi.org/10.33717/deuhfd.1749471

Öz

In a simple partnership, the management authority may be delegated to the partners or third parties by a resolution or a partnership agreement. If there is no determination as to who has the management authority, each partner has this authority. In terms of the withdrawal of the management authority, there is a provision in the Turkish Co-de of Obligations only for the management authority granted to one of the partners by the partnership agreement. Accordingly, in the presence of good cause, each of the partners may withdraw the management authority. However, in the event that the management authority is acquired by law or by a resolution, there is no legal regulation regarding the withdrawal of this authority. In this study, the wording of the legal regulation regarding the withdrawal and restriction of the management authority and the application area other than the wording of the legal regulation are discussed separately.

Anahtar Kelimeler

simple partnership , management authority , representation , good cause , secret partnership

YÖNETİM YETKİSİNİN KALDIRILMASI VE SINIRLANMASINA İLİŞKİN TÜRK BORÇLAR KANUNU’NUN 629. MADDESİNİN UYGULAMA ALANI

Öz

Adi şirkette yönetim yetkisi, ortaklık kararı veya ortaklık sözleşmesiyle ortaklara ya da üçüncü kişilere bırakılabilir. Yönetim yetkisine kimin sahip olacağına dair bir belirleme yapılmamışsa, her ortak bu yetkiye sahiptir. Yönetim yetkisinin kaldırılması ve sınırlanması bakımından ise Türk Borçlar Kanunu’nda yalnızca ortaklık sözleşmesiyle ortaklardan birine verilen yönetim yetkisi bakımından bir düzenleme bulunmaktadır. Buna göre haklı sebeplerin varlığı hâlinde ortaklardan her biri, yönetim yetkisini kaldırabilecek ya da sınırlandırabilecektir. Ne var ki, yönetim yetkisinin kanunen elde edilmesi veya ortaklık kararıyla kazanılması hâlinde bunun kaldırılması veya sınırlanması bakımından herhangi bir kanuni düzenleme bulunmamaktadır. Keza ortaklar dışında üçüncü kişilerin sahip olduğu yönetim yetkisinin geri alınması ve sınırlanmasına ilişkin de kanunda bir hüküm öngörülmemiştir. Bu çalışmada yönetim yetkisinin kaldırılması ve sınırlanmasına ilişkin kanuni düzenlemenin lâfzı ve lâfzı dışındaki uygulama alanı ayrı ayrı ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

adi şirket , yönetim yetkisi , temsil , haklı sebep , gizli şirket

Kaynakça

• Akbay, Direnç: “Alman Hukukunda ‘Şahıs Şirketleri Hukukunun Modernleştirilmesi Hakkında Kanun’un’ (MoPeG) Hak Ehliyetine Sahip Adi Şirketler Bakımından Öngördüğü Değişikliklerin Değerlendirmesi”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, C. XL, S. 1, 2024, s. 129-170.
• Akın, Murat Yusuf: Adi Şirket, Editör: Sami Karahan, Şirketler Hukuku, 2. Baskı, Mimoza Yayınları, Konya 2013.
• Arkan, Sabih: “Adi Şirket Ortağına Sözleşmeyle Verilen İdare Yetkisinin Kaldırılması ve Sonuçları”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, C. XXI, S. 2, 2001, s. 15-24.
• Ayar, Ahmet: Adi Ortaklıkta İç ve Dış İlişkiler, Filiz Kitabevi, İstanbul 2019.
• Ayhan, Rıza/Çağlar, Hayrettin/Özdamar, Mehmet: Şirketler Hukuku Genel Esaslar, Güncellenmiş ve Gözden Geçirilmiş 5. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2023.
• Ayiter, Nuşin: Türk Medenî Kanunu ve Borçlar Kanununda Elbirliği Ortaklıkları (İştirak Halinde Mülkiyet), Yeni Desen Matbaası, Ankara 1961.
• Bahtiyar, Mehmet: Ortaklıklar Hukuku, Güncellenmiş 17. bası, Beta Yayınları, İstanbul 2024.
• Barlas, Nami: Adî Ortaklık Temeline Dayalı Sözleşme İlişkileri, 4. bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2016.
• Baştuğ, İrfan: Şirketler Hukukunun Temel İlkeleri, İstiklâl Matbaası, İzmir 1974.
• Bengül Doğu, Türkü Deniz: Adi Ortaklığın Yönetimi ve Temsili, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
• Bilgili, Fatih: İsviçre ve Alman Hukuku Işığında Türk Ortaklıklar Hukukunda Gizli Ortaklık İlişkileri, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2003.
• Bilgili, Fatih/Demirkapı, Ertan: Şirketler Hukuku, Dora Yayınları, Bursa 2013.
• Bilgişin, Şevket Memedali: Ticaret Hukuku Prensipleri, İkinci Kitap, Şirketler Hukuku, Duygu Matbaası, İstanbul 1950.
• Bingöl, Muhammet Emin: “Adi Ortaklıkta İtiraz Hakkı”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, C. XXXVIII, S. 4, 2022, s. 695-727.
• Birkaş, Hasan: Ticaret Şirketleri ve Tatbikat, 8. Tıpkı Baskı, İstanbul Üniversite Kitabevi, İstanbul 1987.
• Buz, Vedat: Medeni Hukukta Yenilik Doğuran Haklar, Yetkin Yayınları, Ankara 2005.
• Canarslan, Gökçe: Adi Ortaklıkta Ortakların Birbirlerine Karşı İç İlişkideki Borçları, 2. bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2021.
• Çamoğlu, Ersin: Kollektif Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi ve Ortağın Haklı Sebeple Çıkarılması, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2008.
• Çebi, Hakan: Şirketler Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2020.
• Demir, Koray: Şirketler Hukuku Temel Bilgileri, Lykeion Yayıncılık, Ankara 2023.
• Domaniç, Hayri: Adî-Kollektif ve Komandit Şirketler, Genişletilmiş 4. Bası, Temel Yayınları, İstanbul 1988.
• Durgut, Ramazan/Kaplan, Ahmet Emre: “Adi Şirkette Ortağın Yönetim Yetkisinin Kaldırılması ve Sınırlanması (TBK m.629)”, Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 12, 2015, s. 135-153.
• Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 7. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2019.
• Eriş, Gönen: Ticari İşletme ve Şirketler, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2017.
• Fellmann, Walter/Müller, Karin: Die einfache Gesellschaft, Art. 530-544 OR, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, Die einzelnen Vertragsverhältnisse, Herausgeber: Heinz Hausheer/Hans Peter Walter, Berner Kommentar Band/Nr. VI/2/8, Stämpfli Verlag, Bern 2006.
• Gemicioğlu, Bora: Adi Ortaklıkta Yönetim ve Temsil, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2022.
• Girgin, Ömer Ali: 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Adi Ortaklıkta Temsil ve Borçlardan Sorumluluk, 2. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2019.
• Handschin, Lukas: OR Art. 539, 542, Herausgeber: Heinrich Honsell/Nedim Peter Vogt/Rolf Watter, Basler Kommentar Obligationenrecht II, 5. Auflage, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel 2016.
• Handschin, Lukas/Vonzun, Reto: Die einfache Gesellschaft, Art 530-551 OR, Herausgeber: Lukas Handschin, Zürcher Kommentar, Kommentar zum schweizerischen Zivilrecht, Teilband V/4a, 4., völlig neu bearbeitete Auflage, Schulthess Verlag, Zürich 2009.
• İnceoğlu, Murat: Borçlar Hukukunda Doğrudan Temsil, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2009.
• İyigün, Serdar: Adi Ortaklıkta Yönetim ve Temsil, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2024.
• Jörg, Florian S.: OR Art. 539, Herausgeber: Jürg G. Schütz, Stämpflis Handkommentar, Personengesellschaftsrecht (Art. 530-619 OR), Stämpfli Verlag, Bern 2015.
• Jung, Peter: OR Art. 539, 542, Herausgeber: Vito Roberto/Hans Rudolf Trüeb, Handkommentar zum Schweizer Privatrecht Band 6, Personengesellschaften und Aktiengesellschaft, 4. Auflage, Schulthess Verlag, Zürich 2023.
• Karatay, Ela: Adi Ortaklıkta Yönetim ve Temsil, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2023.
• Karayalçın, Yaşar: Ticaret Hukuku, II. Şirketler Hukuku, 2. Bası, Sevinç Matbaası, Ankara 1973.
• Kaya, Erdoğan: Adi Ortaklıkta Temsil, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2022.
• Kendigelen, Abuzer: “Anonim Şirketin Genel Hükümleri ile Kuruluşuna İlişkin Yargıtay Kararları (2014-2022)”, Yürürlüğünün 11. Yılında ve Yargıtay Kararları Işığında Türk Ticaret Kanunu Sempozyumu -VII- (Tebliğler ve Tartışmalar) 01 Aralık 2023, Yayına Hazırlayanlar: Abuzer Kendigelen/Ahmet Furkan Sorkun/Kardelen Yiğitbaşı/Rabia Kayaaltı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2024, s. 79-114. (Kuruluş)
• Kendigelen, Abuzer: “[2] Adi Ortaklık/Alt Katılım Ortaklığı”, Hukukî Mütalâalar (Mahkeme Kararları ile Birlikte) C. XII: 2012-2013/1, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2015. (Mütalâalar XII/2)
• Kendigelen, Abuzer: “[8] Çifte Ortaklık”, Hukukî Mütalâalar (Mahkeme Kararları ile Birlikte) C. XI: 2010-2011, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2013. (Mütalâalar XI/8)
• Kendigelen, Abuzer: “[11] Gizli Ortaklık”; “[21] Çifte Ortaklık/Sözleşmenin Yorumu”, Hukukî Mütalâalar (Mahkeme Kararları ile Birlikte) C. XIV: 2014-2016, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2018. (Mütalâalar XIV/11; Mütalâalar XIV/21)
• Kendigelen, Abuzer/Kırca, İsmail: Şirketler Hukuku C. I, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2021.
• Kervankıran Emrullah, “Ön Şirket ve Hukuki Niteliği”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 18, S. 2, 2012, s. 349-369.
• Kılıçoğlu Yılmaz, Kumru: Temsil Yetkisinin Geri Alınması (Temsilcinin Azli), Turhan Kitabevi, Ankara 2022.
• Kılıçoğlu, Ahmet M.: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Genişletilmiş 3. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2021.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip: Kocayusufpaşaoğlu/Hatemi/Serozan/Arpacı Borçlar Hukuku Genel Bölüm, Birinci Cilt, Borçlar Hukukuna Giriş, Hukuki İşlem, Sözleşme, Yenilenmiş Genişletilmiş Tamamlanmış 4 üncü Basıdan 7 inci Tıpkı Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul 2017.
• Meier-Hayoz, Arthur/Forstmoser, Peter/Sethe, Rolf: Schweizerisches Gesellschaftsrecht, 12., vollständig neu bearbeitete Auflage, Stämpfli Verlag, Bern 2018.
• Moroğlu, Erdoğan: “Adi Şirkete Dair”, Makaleler, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2010, s. 753-763.
• Moroğlu, Erdoğan/Kendigelen, Abuzer: İçtihatlı-Notlu Türk Ticaret Kanunu ve İlgili Mevzuat, Tümü ile Gözden Geçirilmiş ve Güncelleştirilmiş 10. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2014.
• Müller, Karin: OR Art. 539, Herausgeber: Jolanta Kren Kostkiewicz/Stephan Wolf/Marc Amstutz/ Roland Fankhauser, Orell Füssli Kommentar, Kommentar zum Schweizerischen Obligationenrecht, 4. aktualisierte und überarbeitete Auflage, Orell Füssli Verlag, Zürich 2023.
• Oğuz, Sefer: “Adi Ortaklıkta Yönetim Yetkisi ve Yönetim Yetkisinin Haklı Sebeple Kaldırılması”, Terazi Hukuk Dergisi, C. 10, S. 112, 2015, s. 28-38.
• Özenli, Soysal: Uygulamada Adi Ortaklık ve Neden Olduğu Davalar, Kazancı Hukuk Yayınları, Ankara 1988.
• Pestalozzi, Christoph M./Vogt, Hans-Ueli: OR Art. 543, Herausgeber: Heinrich Honsell/Nedim Peter Vogt/Rolf Watter, Basler Kommentar Obligationenrecht II, 5. Auflage, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel 2016.
• Poroy, Reha/Tekinalp, Ünal/Çamoğlu, Ersin: Ortaklıklar Hukuku I, 15. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2021.
• Pulaşlı, Hasan: Şirketler Hukuku Şerhi, C. I, 4. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2022.
• Serozan, Rona: Serozan Hukukta Yöntem – Mantık, 3. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2024.
• Sethe, Rolf: OR Art. 539, 542, Herausgeber: Heinrich Honsell, Kurzkommentar Obligationenrecht, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel 2014.
• Şahankaya, Sarp: Adi Ortaklıklarda Haklı Sebeplerle Fesih ve Ortaklıktan Çıkarma, Adalet Yayınevi, Ankara 2021.
• Şener, Oruç Hami: Adi Ortaklık, Yetkin Yayınları, Ankara 2008. (Adi Ortaklık)
• Şener, Oruç Hami: Teorik ve Uygulamalı Ortaklıklar Hukuku Ders Kitabı, Gözden Geçirilmiş 5. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2022. (Ortaklıklar)
• Şenocak, Kemal: Adi Ortaklık Sözleşmesi, Editör: Turgut Öz, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2023.
• TBMM Dönem: 23 Yasama Yılı: 2, S. Sayısı: 96 Türk Ticaret Kanunu Tasarısı ve Adalet Komisyonu Raporu (1/324).
• TBMM Dönem: 23 Yasama Yılı: 3, S. Sayısı: 321 Türk Borçlar Kanunu Tasarısı ve Adalet Komisyonu Raporu (1/499). (TBK Tasarısı ve Adalet Komisyonu Raporu)
• Tekinalp Gülören/Tekinalp Ünal, “Joint Venture”, Prof. Dr. Yaşar Karayalçın’a 65 inci Yaş Armağanı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 1988, s. 143-176.
• Yavuz, Cevdet: Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, İkinci Cilt, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Güncellenmiş ve Yenilenmiş 11. Baskıyı Hazırlayanlar: Cevdet Yavuz, Faruk Acar, Burak Özen, Beta Yayınları, İstanbul 2022.
• Yıldırır, Efe Can: Adi Ortaklık Sözleşmesinin Sona Erme Sebepleri, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2023.
• Yongalık, Aynur: Şahıs Şirketlerinde Ortak Davası (Actio Pro Socio), Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 2010.
• https://emsal.uyap.gov.tr/
• https://karararama.yargitay.gov.tr/
• https://legalbank.net