Hemşirelik öğrencilerinin hemşirelik mesleğine yönelik tutumları ile hemşirelik tercihi arasındaki ilişki: Türkiye Örneği

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 2, 30 - 37, 01.05.2016

Gülbanu Zencir

Öz

Giriş: Meslek seçiminde tutum önemli bir etkendir. Amaç: Bu çalışmanın amacı, hemşireliği tercih etmiş öğrencilerin mesleğe karşı tutumları ile meslek tercihi arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Yöntem: Tanımlayıcı, kesitsel tipteki çalışma, gönüllü olan (n:131) 1. sınıf öğrencileri ile yürütülmüştür. Veriler, “Hemşirelik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği-HMTÖ” ile araştırmacı tarafından hazırlanan anketin doldurtulması ile elde edilmiştir. Bulgular: Öğrencilerin yarıdan fazlasının (%51.9) mesleği isteyerek seçtikleri ve hemşirelik mesleğine yönelik tutumları olumlu olarak bulunmuştur. Sonuç: Mesleği isteyerek seçme durumu ve seçme nedenleri ile hemşirelik mesleğine yönelik tutumları arasında anlamlı bir ilişki saptanmıştır. İsteyerek seçenlerde, seçmeyenlere göre ve bireysel ve ekonomik nedenlerle seçenler, baskı ve puan nedeniyle seçenlere göre hemşirelik mesleğine yönelik daha olumlu tutuma sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Tutum, Hemşirelik Öğrencileri, Meslek Seçimi

Nursing Students' Attitudes Towards The Nursing Profession, Nursing Preferred With The Relationship Between: Example of Turkey

Öz

Nursing Students' Attitudes Towards The Nursing Profession, Nursing Preferred With The Relationship Between: Example of Turkey Background: Attitude is an important factor in choosing a career. Objectives: The aim of this study is to determine the association between the choice of profession of the first grade nursing students and their attitude towards nursing. Methods: Descriptive, cross-sectional study, volunteers (n=131) were conducted with a 1st class students. Data, "Attitude Scale for Nursing Profession-ASNP" was obtained by fill out the questionnaire prepared by the researcher. Results: It has been determined that more than half (%51.9) of the students have chosen nursing intentionally. The students’ attitude towards nursing profession was positive in all the sub-dimensions. Conclusion: A significant association has been determined between the attitude of choosing the profession intentionally, the reasons for choosing the profession and ASPN. The positive attitude of the students who have chosen the profession unintentionally is lower than the students who have chosen it intentionally. The positive attitudes of the students, who have chosen nursing with the reasons of pressure and university exam score, were lower than the ones with economic and personal reasons

Anahtar Kelimeler

Attitude, Nursing Students, Career Choice.

Kaynakça

• Al-Omar, B. A. (2004). Knowledge, attitudes and intention of high school students towards the nursing profession in Riyadh city, Saudi Arabia. Saudi Medical Journal 25(2), 150-155.
• Altuğ-Özsoy, S., Uysal, A., Bayık, A., & Erefe, İ. (1999). Hemşire öğrencilerin mesleğe ilişkin görüşlerinin ileriye dönük incelenmesi. II. Ulusal Hemşirelik Kongresi Bildirileri, Erzurum.
• Altuntaş, S., & Baykal, Ü. (2008). İşe karşı tutum ölçeği’nin hemşireler için uyarlanması. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 11(1): 51-62.
• Anderson, L. W. (1998). Attitudes and their measurement educational research, methodology and measurement. An International Handbook, New York: Keeves.
• Athanasou, J. A. (2003). A judgement-based framework for analysing adult job choices. Australian Journal of Career Development 13(3), 42-46.
• Başer, G., (1995). Hemsirelik yüksekokullarında öğrenim gören öğrencilerin sosyal özellikleri, okulu tercih sıralamaları ve seçme nedenleri. Hacettepe Üniversitesi Hemsirelik Yüksekokulu Dergisi, 2 (1):11-20.
• Bastick, T. (2000). Why teacher trainees choose the teaching profession: Comparing trainees in metropolitan and developing countries. International Review of Education 46, 343-9.
• Beck, C. T. (2000). The experience of choosing nursing as a career. Journal of Nursing Education 39(7), 320-322.
• Bjorkstrom, M. E., Johansson, I. S., Hamrin, E. K., & Athlin, E. E. (2003). Swedish nursing students' attitudes to and awareness of research and development within nursing. JAN 41 (4), 393-402.
• Bregman, G., & Killen, M. (1999). Adolescents’ and young adults’ reasoning about career choice and the role of parental influence. Journal of Research on Adolescence 9, 253-275.
• Brown, D. (2002). The role of work and cultural values in occupational choice, satisfaction, and success: a theoretical statement. Journal of Counseling and Development 80(1), 48-56.
• Çakır, Ö. (2005). Anadolu üniversitesi açık öğretim fakültesi İngilizce öğretmenliği lisans programı (İÖLP) ve eğitim fakülteleri İngilizce öğretmenliği lisans programı öğrencilerinin mesleğe yönelik tutumları ve mesleki yeterlik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (6), 27-42.
• Can, Ş. (2010). Tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 13-28.
• Çermik, H., Doğan, B., ve Şahin, A. (2010). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih sebepleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 201-212.
• Chirkov, V. I., Ryan, R. M., Kim, Y., & Kaplan, U. (2003). Differentiating autonomy from individualism and independence: a self- determination theory perspective on internalization of cultural orientations and well-being. Journal of Personality and Social Psychology 84(1), 97-109.
• Çınar, N., Şahin, S., Sözeri, C., Cevahir, R., & Akburak, Ö., (2011). Erkek öğrencilerin hemşirelik mesleğini tercih nedenleri ve öğrencilere göre hastaların tepkisi ve sağlık çalışanlarının yaklaşımı. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2011; 6 (17), 15-25.
• Çoban, İ. G., & Kaşıkçı, M. (2011). Development of the Attitude Scale for Nursing Profession. International Journal of Nursing Practice, 17, 518–524.
• Coverston, C. R., Harmon, K. R., Keller, E. R., & Malner, A. A. (2004). A comparison of Guatemalan and USA nurses' attitudes towards nursing. Int Nurs Rev 51(1), 94-103.
• Dante, A., Rızzı, L., Ianderca, B., & Palese, A. (2013). Why do university students not choose a nursing degree at matriculation? An Italian cross-sectional study. International Nursing Review 60, 129-135.
• Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1985). Intrinsic Motivation and Self-Determination in Human Behavior. New York: Plenum.
• Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The “What” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological İnquiry 11(4), 227-268.
• Demiray, A., Bayraktar, D., & Khorshid, L. (2013), Erkek hemşirelik öğrencilerinin hemşireliği seçme nedenleri ve bu mesleği seçme nedeniyle yaşadıkları sorunlar. International Journal of Human Sciences, 10(1): 1440-1455.
• Dinç, S., Kaya, Ö., ve Şimşek, Z. (2007). Harran Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Hemşirelik Mesleği Hakkındaki Bilgi, Düşünce Ve Beklentileri. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10(1), 1-9.
• Dobie, S. A., Carline, J. D., & Laskowski, M. B. (1997). An early preceptorship and medical students' beliefs, values, and career choices. Advances in Health Sciences Education: Theory and Practice 2(1), 35-47.
• Durmuşoğlu, M. C., Yanık, C., & Akkoyunlu, B. (2009). Türk ve Azeri öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 76-86.
• Erbil, N., & Yılmaz, A. (2008). Hemşirelik öğrencilerinin meslek seçme kararlarını ve bakış açılarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Hemşirelik Forumu, 2(1), 46-51.
• Eskimez, Z., Öztunç, G., & Alparslan, N. (2008). Lise son sınıfta okuyan kız öğrencilerin hemşirelik mesleğine ilişkin görüşleri, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 58–67.
• Göçer, B., Buran, G., & Yıldız, H. (2010). Öğrencilerin hemşire olma kararında cinsiyetin etkisi nedir? Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Sempozyum Özel Sayısı, 2010; 336.
• Halis, M. (2013). Kırgızistanda Üniversite Adaylarının Kariyer Güdüleri Motivasyon ve Değerleri İlişkisi: Bir Araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36 (Nisan), 203-217.
• HEMED. Erişim: 21.10.14.http://hemed.org.tr.
• İlhan-Erkal, S., & Saba Yalçın, A., 2003. W Öğrenciler neden hemşireliği seçer? II. Uluslararası- IX. Ulusal Hemşirelik Kongresi (Bildiri Kitabı). Antalya, 637-640.
• İlhan-Erkal, S., & Saba Yalçın, A., Sancar B., 2012. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin ebelik ve hemşirelik bölümlerini seçme nedenleri, Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1), 73-90.
• Işık, E. (2013). Mesleki sonuç beklentisinin yordayıcıları olarak algılanan sosyal destek ve denetim odağı, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1419-1430.
• Jirwe, M., & Rudman, A. (2012). Why choose a career in nursing? Journal of Advanced Nursing, 68(7), 1615-1625.
• Joolaee, S., Mehrdad, N., & Bohrani, N., 2006. A survey on nursing student’s opinion toward nursing and reasons for giving it up. Iran J Nurs Res 1(1), 21-28.
• Jrasat, M., Samawi, O., & Wilson, C. (2005). Beliefs, attitudes and perceived practice among newly enrolled students at the Jordanian Ministry of Health nursing colleges and institutes in 2003. Education For Health 18(2), 145-156.
• Kandari, F. H., & Lew, I. (2005). Kuwaiti high school students’ perceptions of nursing as a profession: implication for nursing education and practice. J Nurs Educ. 44(12), 533-540.
• Karadağ, G., Güner, Ç. D., & Uçan, Ö. (2008). Gaziantep Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu hemsirelik öğrencilerin benlik saygıları, Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3 (7), 29-42.
• Karadakovan, A. (1996). Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu öğrencilerinin eğitimin başlangıcında ve mezuniyetten önce meslek seçimi beklentileri ve çalışmak istedikleri alanlar ile ilgili görüşlerinin incelenmesi. Türk Hemşireliğinde Yüksek Öğrenimin 40. Yılı Sempozyumu Kitabı, İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi, 1996, 301-308.
• Kavurmacı, M., & Küçükoğlu, S. (2014). Erkekler neden hemşire olmak istiyor? Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(1), 1-5.
• Kinanee, J.B., 2009. Factors in the career decision-making of nurses in Rivers State of Nigeria: Implications for counselling. Journal of Psychology and Counseling 1(8), 134-138.
• Korkmaz, G., & Görgülü, S. (2010). Hemşirelerin, meslek ölçütleri bağlamında hemşireliğe ilişkin görüşleri. HacettepeÜniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 17(1), 1-17.
• Koushali, A.N., Hajiamini, Z., & Ebadi, A., 2012. Comparison of Nursing students’ and clinical nurses’ attitude toward the nursing profession, Iran J Nursand Midwifery Res 17(5), 375-380.
• Kuzulu, K., & Koçak, F., (1993). Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu 1. sınıf öğrencilerinin mesleğe yönelmelerini etkileyen faktörler ve değer sistemleri. 3. Hemşirelik Eğitimi Sempozyumu (Sempozyum Kitabı). İstanbul. 8-10 Eylül,120-129..
• Lai, H. L., Lin, Y. P., Chang, H. K., Chen, C. J., Peng, T. C., & Chang, F. M. (2008). Is Nursing Profession my first choice? A follow up survey in pre-registration student nurses. Nurse Education Today 28(6), 768-776.
• Law, W., ve Arthur, D. (2003). What factors influence Hong Kong school students in their choice of a career in nursing? Int. J. Nurs. Stud. 40(1), 23-32.
• Lent, R. W., Brown, S. D., Talleyrand, R., McPartland, E. B., Davis, T., Chopra, S. B., & Alexander, M. S., Suthakaran, V., ve Chai, C. M. (2002). Career choice barriers, supports, and coping strategies: college students’ experiences. Journal of Vocational Behavior 60, 61-72.
• Lerner, D. J. (1991). Occupational behavior and attitudes among new RNs. Nursing Economics 9(3), 165-170.
• McCabe, R., Nowak, M., ve Mwllen, S. (2005). Nursing careers: What motivated Nurses to choose their profession? Aust Bull La. 31, 384- 407.
• Miers, M., Rickaby, C., & Pollard, K. (2007). Career choices in health care: Is nursing a special case? A content analysis of survey data, International Journal of Nursing Studies 44(7), 1196–1209.
• Miligi, E., & Selim, A. (2013). Saudı Nursing student’s attıtudes towards the Nursing Profession, The West East Institute (WEI) International Academic Conference Proceedings. 2014. Antalya, Turkey.
• Mimura, C., Griffiths, P., & Norman, I. (2009). What motivates people to enter professional nursing? International Journal of Nursing Studies 46(5): 603–605.
• Mooney, M., Glacken, M., & O’Brien, F. (2008). Choosing nursing as a career: A qualitative study. Nurse Education Today 28(3), 385-392.
• Nazik, E., Arslan, S., 2014. Hemşirelik mesleğinin geleceği: öğrencilerin beklentileri, Bozok Tıp Dergisi, 4(1), 33-40.
• Okasha, M. S., & Ziady, H. H. (2001). Joining the nursing profession in Qatar: Motivations and perceptions. East Mediterr Health J 7(6), 1025-1033.
• Orak, S., & Orhan, H. (2008). Ağırman Ö, Özgürce B. Hemşirelik-ebelik eğitiminde Süleyman Demirel Üniversitesi örneği: Isparta Sağlık Yüksekokulu intörn öğrencilerinin klinik sahada entegre uygulaması ile ilgili bilgi ve tutumları, Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 15(3), 11-16.
• Owen, K. F., Yılmaz, O., Kepir, D., & Ulaş, Ö. (2011). The factors that Affect the University Students’ Choice of Department. XI. National Congress of Psychological Counseling and Guidance. İzmir.
• Önler, E., & Saraçoğlu, V.G., 2010. Hemşirelikte meslek seçimi ölçeğinin güvenilirlik ve geçerliliği, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 3(2), 78-85.
• Özder, H., Konedralı, G., & Zeki, C. P. (2010). Ögretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının çesitli değiskenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi, 16(2), 253-275.
• Özpancar, N., Aydın, N., & Akansel, N. (2008). . Hemşirelik 1.sınıf öğrencilerinin hemşirelik mesleği ile ilgili görüşlerinin belirlenmesi. C.U. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(3), 9-17.
• Poreddi, V., Ramachandra Konduru, R., & Math, S.B. (2012). Assessing the attitudes and perceptions towards nursing profession among nursing students. Nursing Journal of India 103(1), 6-8.
• Raghda, K., Shukri Bakkar S.B., Monther, A., & El-Damen Samira, M. (2013). Attitudes of students at Sultan Qaboos University towards the Nursing Profession. Sultan Qaboos Univ Med J 13(4), 539-544.
• Rheaume, A., Woodside, R., Gautreau, G., & DiTommaso, E. (2003). Why students choose nursing. Canadian Nurse 99(5), 25-29.
• Rossiter, J.C., Andrew Foong, A., & Chan, P.T. (1999). Attitudes of Hong Kong high school students towards the nursing profession. Nurse Education Today 19, 464-471.
• Ryan, R.M., & Deci, E.L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist 55(1), 68-78.
• Sand-Jecklin, K.E., & Schaffer, A.J. (2006). Nursing students' perceptions of their chosen profession. Nursing Education Perspectives 27(3), 130-135.
• Sarıkaya, T., & Khorshid, L. (2009). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen etmenlerin incelenmesi: Üniversite öğrencilerinin meslek seçimi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 393-423.
• Semerci, N., & Semerci, Ç. (2004). Türkiye’de öğretmenlik tutumları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (1), 137-146.
• Şirin, A., Öztürk, R., Bezci, G., Çakar, G., & Çoban, A. (2008). Hemşirelik öğrencilerinin meslek seçimi ve mesleği uygulamaya yönelik görüşleri. Dirim Tıp Gazetesi, 83(1), 69-67.
• Songlan, C., Hui, C., & Yun, X. A. (2005). Study on education of professional attitude for nursing students. Chinese Nurs Res 19, 704-1710.
• Tekneci, E. (2010). Zihin engelliler öğretmenliği 1. ve 4. sınıf öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeylerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Tezbaşaran, A. A. (1997). Likert Tipi Ölçek Geliştirme Klavuzu, (2. baskı), Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara.
• Tüfekci, G.F., & Yıldız, A., 2009. Öğrencilerin hemşireliği tercih etme gerekçeleri ve gelecekleri ile ilgili görüşleri. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1), 31-37.
• TÜİK. Erişim: 18 10.2014. Türkiye istatistik yıllığı. http://www.tuik.gov.tr.
• Ünal, S., Gürhan, N., Saral, E., & Özbaş, A., 2008. Hemşirelik öğrencilerinin sosyo-demografik özellikleri ve hemşirelik mesleğini seçme nedenleri. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 16(63), 179- 187.
• Ünlü, S., Özgür, G., & Babacan Gümüş, A. (2008). Hemşirelik Yüksekokulu’ndaki öğrencilerin hemşirelik mesleği ve eğitimi ile ilgili görüş ve beklentileri, Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 24(1), 43-56.
• Üstüner, M., Demirtaş, H., & Cömert, M. (2009). The attitudes of prospective teachers towards the profession of teaching (the case of Inonu University, Faculty of Education). Education and Science 34(151), 140-155.
• van Petegem, S., Beyers, W., Vansteenkiste, M., & Soenens, B. (2012). On the association between adolescent autonomy and psychosocial functioning: Examining decisional independence from a self-determination theory perspective. Developmental Psychology 48(1), 76-88.
• Williams, B., Wertenberger, D., & Gushuliak, T. (1997). Why students choose nursing. J Nurs Educ 36(7), 346-348.
• Yanıkkerem E, Altınparmak S, & Karadeniz G. (2004). Factors affecting the career choice of young people and self-esteem: Manisa School of Health Case. Journal of Nursing Forum. 7(2):60-67.
• Yavuz, D., Çelik, S., Bircan, R., ve Göç, R. (2005). The knowledge and attitudes of the students who study in Burdur Health College about their profession. Conference Proceedings of I. Burdur Symposium: Faculty Bookstore Press Center.
• Yıldız, S., & Turanlı, N. (2010). Investigation of university entrance exam students’ attitudes to mathemetics. Selçuk University Journal of Ahmet Keleşoğlu Education Faculty 30, 361-377.
• Zhang, M.F., & Petrini, M.A. (2008). Factors influencing Chinese undergraduate nursing students’ perceptions of the nursing profession. International Nursing Review 55(3), 74-80.