The Relationship Between Mothers' Health Literacy Levels and Their Perceptions About Breastfeeding Self-Efficacy

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 1, 31 - 39, 15.01.2019

Diler Aydın Yılda Arzu Aba

Öz

Background: The health literacy in women is an important factor on the development of health and prevention of diseases within the scope of health protection and development. Objectives: This research was planned to analyze the effect of maternal health literacy levels on the postpartum breast-feeding self-efficacy level. Methods: The sample of this descriptive and relational study consisted of the mothers who applied to the outpatient clinics of a county state hospital and had a neonates up to 6 months postpartum. Descriptive data form, Health Literacy Scale and Breastfeeding Self-Efficiacy Scale-Short Form were used to question the demographic characteristics of the mother and the baby. Correlation analysis, t-test and One Way ANOVA test were used in the analysis of the data. Results: There was a significant relationship between the mean total breastfeeding self-efficacy scores of the mothers in the study and the presence of breastfeeding experience and participation in birth preparation classes (p<.001). There was a significant relationship between the mean health literacy scores and the duration of training and the planned pregnancy (p<.001). It was determined that there was a statistically significant positive correlation between the mean postnatal breastfeeding self-efficacy scores and mean health literacy scores of the subjects (r = .480, p<.001). Conclusion: As mothers' health literacy levels increased, breastfeeding self-efficacy levels increased. In this direction, the determinination and improvement of the level of women's health literacy from the preconceptional and the pregnancy periods will ensure to gain protection behaviors such as breastfeeding, in the correct way.

Anahtar Kelimeler

Health Literacy, Breast Self-Efficacy, Women's Health

Annelerin Sağlık Okuryazarlığı Düzeyleri ile Emzirme Öz-Yeterlilik Algıları Arasındaki İlişki

Öz

Giriş: Sağlığın korunması ve geliştirilmesi kapsamında kadınlarda sağlık okuryazarlığı düzeyi sağlığın yükseltilmesi ve hastalıkların önlenmesi için önemli bir etkendir. Amaç: Bu araştırma, annelerin sağlık okuryazarlığı düzeylerinin doğum sonrası emzirme öz yeterlilik düzeyine etkisini değerlendirmek amacı ile yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı ve ilişkisel tipte yapılan araştırmanın örneklemini, Mart 2017/Ağustos 2017 tarihleri arasında bir ilçe devlet hastanesinin çocuk polikliniklerine başvuran ve doğum sonrası 6 aya kadar bebeğe sahip 263 anne oluşturmuştur. Anne ve bebeğe ait demografik özellikleri sorgulayan tanımlayıcı veri formu ve Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği ve Emzirme Öz-Yeterlilik Ölçeği-Kısa formu kullanılmıştır.Verilerin analizinde korelasyon analizi, t testi ve One Way ANOVA testi kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmada annelerin emzirme öz-yeterlilik toplam puan ortalamaları ile emzirme deneyiminin bulunması ve doğuma hazırlık sınıflarına katılım arasında anlamlı fark bulunurken (p<.001); sağlık okuryazarlığı toplam puan ortalamaları ile eğitim süresi ve gebeliğin planlı olması arasında anlamlı fark bulunmuştur (p<.001). Annelerin emzirme öz-yeterlilik toplam puan ortalamaları ile sağlık okuryazarlığı toplam puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı, pozitif yönde zayıf düzeyde bir ilişkinin olduğu saptanmıştır (r = .480, p<.001). Sonuç:Annelerin sağlık okuryazarlığı düzeyi arttıkça emzirme öz-yeterlilik düzeyinin de arttığı bulunmuştur. Bu doğrultuda daha prekonsepsiyonel dönemde ve gebelik döneminden itibaren kadınların sağlık okuryazarlığı düzeyinin belirlenmesi ve artırılması, emzirme gibi sağlığı koruma davranışlarının kazanılmasında doğru yere, doğru zamanda, doğru şekilde ulaşılmasını sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Okuryazarlığı, Emzirme Öz-Yeterlilik, Kadın Sağlığı

Kaynakça

• Ad hoc committee on health literacy for the Council on Scientific Affairs, American Medical Association. Health literacy report of the council on scientific affairs. JAMA. 1999; 281(6), 552–557.
• Akkoyun, S., & Arslan, F. T. (2016). İlk altı ay boyunca emziren annelerin emzirme öz-yeterlilikleri. J Pediatr Res, 3 (4), 191-5.
• Aluş-Tokat, M. & Okumuş, H. (2010). Translation and psychometric assessment of the breast-feeding self-efficacy scale-short form among pregnant and postnatal women in Turkey. Midwifery, 26 (1), 101-108.
• Avcı E. (2013). Annelerin anne sütü ile ilgili sağlık okuryazarlık düzeylerini değerlendirme aracı geliştirme, sağlık okuryazarlık düzeylerini ve etkileyen faktörleri saptama. Tıp Fakültesi Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Gaziantep, Türkiye.
• Connelly, R. A., & Speer M. E. (2017). Health literacy and health communication. In Connelly, R.A., & Turner, T. (Ed.), Health literacy and child health outcomes (pp. 1-13). Houston: Springer Briefs in Public Health.
• Çopurlar, C. K., & Kartal, M. (2016). What is health literacy? How to measure it? Why is it important? TJFM & PC, 10 (1), 42-47.
• Dennis, C. L., & Faux, S. (1999). Development and psychometric testing of the breastfeeding self-efficacy scale. Research in Nursing & Health, 22 (5), 399-409.
• Durusu-Tanrıöver, M., Yıldırım, H. H., Demiray-Ready, F. N., Çakır, B., & Akalın, H. E. (2014). Türkiye sağlık okuryazarlığı araştırması (1rd ed). Ankara: Sağlık-Sen Yayınları.
• Gerçek, E., Sarıkaya Karabudak S., Ardıç Çelik, N., & Saruhan, A. (2017). The relationship between breastfeeding self-efficacy and LATCH scores and affecting factors.J ClinNurs., 26(7-8): 994-1004.
• Gillis, D. E., Gray, N. J., & Murphy, E. (2012). Multiple domains of health literacy as reflected in breastfeeding promotion practice: A Canadian case study. Journal of Health Psychology, 18 (8), 1023–1035.
• Gönenç, İ. M. (2015). Kadın sağlığı açısından sağlık okuryazarlığı. In F. Yıldırım, & A. Keser (Ed.), Sağlık okuryazarlığı (pp.61-74).Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Guideline: protecting, promoting and supporting breastfeeding in facilities providing maternity and newborn services. Geneva: World Health Organization. (2017). Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO. Erişim Tarihi: 12.12.2017 http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/259386/1/9789241550086-eng.pdf?ua=1
• Johri, M., Subramanian, S. V., Sylvestre, M. P., Dudeja, S., Chandra, D., Koné, D. K., et. al. (2015). Association between maternal health literacy and child vaccination in India: a cross-sectionalstudy. J Epidemiol Community Health, 69, 849–57.
• İnce, T., Aktaş, G., Aktepe, N., & Aydın, A. (2017). Annelerin emzirme öz yeterlilikleri ve emzirme başarılarını etkileyen özelliklerin değerlendirilmesi. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hast. Dergisi, 7 (3), 183-190.
• Kaufman, H., Skipper, B., Small, L., Terry, T., & McGrew, M. (2001). Effect of literacy on breastfeeding outcomes. South Med J., 94 (3), 293-6.
• Khorasani, E. C., Peyman, N., & Esmaily, H. (2017). Relations between breastfeeding self-efficacy and maternal health literacy among pregnant women. Evidence Based Care Journal, 6 (4), 18-25.
• Khorasani, E. C., Peyman, N., & Esmaily, H. (2018). Measuring maternal health literacy in pregnant women referred to the health care centers of Mashhad, Iran, in 2015. Journal of Midwifery and Reproductive Health, 6 (1), 1157-1162
• Kilfoyle, K. A., Vitko, M., O'Conor, R., Bailey, S. C. (2016). Health Literacy and Women's Reproductive Health: A Systematic Review.J Womens Health (Larchmt). 25(12):1237-1255.
• Kohan, S., Ghasemi, S., & Dodange, M. (2006). Associations between maternal health literacy and pregnancy outcomes. Iran J Nurs Midwifery Res., 3 (32), 33-42.
• Nielsen-Bohlman, L., Panzer Allison, M., & Kindig David, A. (2004). Health Literacy: ‘a prescription to end confusion (pp.65-81). Committee on Health Literacy. Institute of Medicine of The National Academies. Washington DC: The National Academies Press.
• Peyman, N., Behzad, F., Taghipour, A., & Esmaeily, H. (2016). Assessment of the effect of a health literacy educational program for health personnel on promoting self-efficacy among patients with chronic diseases. Health System Research, 12 (3),350-357.
• Stafford, J. D., Lathrop, E., & Haddad, L. (2016). Health Literacy and Associated Outcomes in the Postpartum Period at Grady Memorial Hospital. Obstetrics & Gynecology, 127.
• Taş, T. A., & Akış, N. (2016). Sağlık okuryazarlığı. Sted, 25, 3, 119-124.
• Toçi, E., Burazeri, G., Sorensen, K., Jerliu, N., Ramadani, N., Roshi, E., et al. (2013). Health literacy and socioeconomic characteristics among older people in transitional Kosovo. British Journal of Medicine & Medical Research, 3, 4, 1646-1658.
• Tsai, T., Huang, S., & Lee, S. Y. D. (2015). Maternal and hospital factors associated with first-time mothers’ breastfeeding practice: A prospective study. Breastfeeding Medicine, 10 (6), 334-340.
• Yenal, K., Tokat, M. A., Ozan, Y. D., Çeçe, Ö., & Abalın, F. B. (2013). Annelerin emzirme öz-yeterlilik algıları ile emzirme başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 10 (2), 14-19.
• Yılmazel, G., & Çetinkaya, F. (2016). Sağlık okuryazarlığının toplum sağlığı açısından önemi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15 (1), 69-74.
• Yılmaz, M., & Tiryaki, Z. (2016). Sağlık okuryazarlığı nedir? Nasıl ölçülür? Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9 (4), 142-147.
• World Health Organization (1998). Division of health promotion, education and communications health education and health promotion unit. Health Promotion Glossary. World Health Organization, Geneva.
• World Health Organization (2013). Health literacy: The solid facts. World Health Organization, Regional Office for Europe, Copenhagen. Erişim: 21 Aralık 2017.http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0008/190655/e96854.pdf
• Wu, Y. H., Ho, Y. J., Han, J. P., & Chen, S. Y. (2018). The Influence of Breastfeeding Self-Efficacy and Breastfeeding Intention on Breastfeeding Behavior in Postpartum Women. Hu Li Za Zhi., 65(1): 42-50.