Hemşirelikte Bilme Yolları; Spiritüel Bilme

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 4, 557 - 567, 15.10.2022

Esra Danacı Esra Özbudak , Seval Ağaçdiken

https://doi.org/10.46483/deuhfed.961304

Cited By: 1

Öz

Hemşirelik kendine özgü felsefesi ve teorisi olan uygulama ve araştırmaya dayalı bir disiplindir. Hemşirelik disiplinine özgü bilgi çağdaş hemşirelik anlayışı doğrultusunda doğa bilimleri ve sosyal bilimler tarafından kullanılan araştırma yöntemleri ile oluşturulmaktadır. Hemşirelik uygulamalarında bilimsel bilgi Florence Nightingale ile kullanılmaya başlanmış, hemşireler bütüncül bakım sunabilmek için farklı bilme yollarından yararlanmıştır. Hemşirelerin uygulamalarında kullandıkları bilme yolları ampirik, estetik, etik, kişisel ve özgürleştirici bilme şeklinde tanımlanmıştır. Hemşirelik uygulamalarında ampirik bilme, araştırmalar yoluyla bilime özgü kanıtlar oluşturmakta; estetik bilme hemşirenin yaratıcılığını yani sanatsal yönünü yansıtmakta, etik bilme hemşireliğin ahlaki yönünü oluşturmakta; kişisel bilme, bakımda bireyselliğinin ortaya çıkarmasına yardımcı olmakta; özgürleştirici bilme ise hemşirelere savunucu olarak hareket etme yeteneği sunmaktadır. Bununla birlikte diğer bilme yollarından farklı olarak spiritüel bilme, insanların maddi olmayan manevi nitelikleri ile deneyimleri algılaması ve takdir etmesi olarak ifade edilmektedir. Spiritüel bilme hemşirelerin bireyin manevi gereksinimini tanımasına yardımcı olmaktadır. Böylece hemşireler, hemşirelik uygulamaları sırasında spiritüel bilmeyi kullanarak manevi bakım uygulamalarının geliştirilmesini ve manevi bakımın sunulmasını sağlamaktadır. Bu derlemede, hemşirelikte bilme yollarından yeni bir kavram olan spiritüel bilme açıklanarak hemşirelik eğitimi, araştırması ve uygulamasında kullanılması ve gelecekte spiritüel bilme ile ilgili yapılacak araştırmalara zemin oluşturması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bilme Yolları, Hemşirelikte Bilme, Spiritüalite, Spiritüel Bilme.

Ways of Knowing in Nursing; Spiritual Knowing

Öz

Nursing is a practice and research based discipline with its specific philosophy and theory. Knowledge specific to nursing discipline is created with research methods used by natural sciences and social sciences in line with contemporary nursing understanding. In nursing practices, scientific knowledge began to be used with Florence Nightingale and nurses made use of different ways of knowing in order to provide holistic care to individuals. The ways of knowing that nurses use in their practices are defined as empirical, aesthetic, ethical, personal and liberating knowing. In nursing practices, empirical knowing create evidence specific to science through research; knowing aesthetics reflects the creativity of the nurse, that is, her artistic side; ethical knowing constitutes the moral aspect of nursing; personal knowing helps the emergence of individualism in nursing care and liberating knowing offers nurses the ability to act as advocates. However, unlike other ways of knowing, spiritual knowing is described as individuals’ perception and appreciation of experiences with their non-material spiritual qualities. Spiritual knowing helps nurses to recognize individuals’ spiritual needs. Thus, nurses develop spiritual care practices and provide spiritual care by using spiritual knowing during nursing practices. In this review, it is aimed to explain spiritual knowing, which is a new concept in nursing, and to use it in nursing education, research and practice, and to lay the groundwork for future research on spiritual knowing.

Anahtar Kelimeler

Ways of Knowing, Knowing in Nursing, Spirituality, Spiritual Knowing

Kaynakça

• Akten, İ.M., Yaşar, S., ve Özkan, H.A. (2014). Bilim, modern bilim, bilim tarihi ve hemşirelik. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık.
• Bolisani, E., ve Bratianu, C. (2018). Emergent knowledge strategies: Strategic thinking in knowledge management. Springer, 1-22.
• Boztilki, M., ve Ardıç, E. (2017). Maneviyat ve sağlık. Journal of Academic Research in Nursing, 3, 39-45.
• Bratianu, C. (2015). Organizational knowledge dynamics: managing knowledge creation, acquisition, sharing and transformation. Hershey IGI Global.
• Carper, B.A. (1978). Fundamental patterns of knowing in nursing. Advances in Nursing Science, 1, 13-24.
• Chinn, P.L., ve Kramer, M.K. (2011). Nursing’s fundamental patterns of knowing. Integrated Theory and Knowledge Development in Nursing. St. Louis: Elsesiver Mosby.
• Çınar, F., ve Eti Aslan, F. (2017). Spiritüalizm ve hemşirelik: yoğun bakım hastalarında spiritüel bakımın önemi. Journal of Education and Research in Nursing, 3, 37-42.
• Ercan, F., Körpe, G., v e Demir, S. ( 2 0 1 8 ) . Bir üniversite hastanesinde yataklı servislerde çalışan hemşirelerin maneviyat ve manevi bakıma ilişkin algıları. Gazi Medical Journal, 29, 17-22.
• Erişen, M., ve Sivrikaya, S.K. (2017). Manevi bakım ve hemşirelik. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6, 184-190.
• Fradelos, E.C., Tzavella, F., Koukia, E., Papathanasiou, I., Alikari, V., ve Stathoulis, J. (2015). Integrating chronic kidney disease patient’s spirituality in their care: health benefits and research perspectives. Mater Sociomed, 27, 354-358.
• Gurm, B. (2013). Multiple ways of knowing in teaching and learning. International Journal for the Scholarship of Teaching and Learning, 7, 1-7.
• İsmailoğlu, E.G., Özdemir, H., Ahmet, E., v e Zaybak, A. ( 2 0 1 9 ) . Spiritüel bakım gereksinimleri ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 12, 255-263.
• Jadidi, A., Sara, J., ve Hamid, H. (2015). The relationship between spiritual well-being and quality of life among elderly people. Holistic Nursing Practice, 29, 128-135.
• Judith, M.W., Leslie, S.T., Karen, L.B., ve Mable, H.S. (2016). Fundamentals of Nursing. USA: F. A. DavisCompany.
• Mantzorou, M., ve Mastrogiannis, D. (2011). The value and significance of knowing the patient for professionalpractice, according to the Carper’s patterns of knowing. Health Science Journal, 5, 251-261.
• McKenna, H.P., Pajnkihar, M., ve Murphy, F.A. (2014). Fundamentals of Nursing Models, Theories and Practice.USA: John Wiley & Sons, Ltd.
• Meleis, A.I. (2012). Theoretical Nursing: Development and Progress. Philadelphia: Williams & Wilkins.
• Moosavi, S., Rohani, C., Borhani, F., ve Akbari, M.E. (2019). Consequences of spiritual care for cancer patients and oncology nurses: a qualitative study. Asia-Pacific Journal of Oncology Nursing, 6, 137-144.
• Özkan, H.A., ve Karaca, A. (2014). Bilim, toplum ve hemşirelik. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık. Potter, P.A., Perry, A.G., Stockert, P., ve Hall, A. (2013). Fundamentals of Nursing. Elsevier Health Sciences.
• Rachel, H., Chiara, C., Robert, K., ve Francesco, S. (2019). Spiritual care in nursing: an overview o the measures used to assess spiritual care provision and related factors amongst nurses. Acta Biomed, 28,44.
• Snyder, M. (2014). Emancipatory knowing: Empowering nursing students toward reflection and action. Journal of Nursing Education, 53, 65-69.
• Solmaz, T., ve Solmaz, M. (2019). Hemşirelikte bilme yolları. Sağlık Akademisi Dergisi, 6, 250-254.
• Şendir, M. (2017). Hemşirelik Teorileri ve Modelleri. İstanbul: İstanbul Akademi Basın ve Yayıncılık.
• Uğurlu, E.S. (2014). Hemşirelikte manevi bakımın uygulanması. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5.
• Vicdan, A.K. (2020). The ways of knowing in nursing. Journal of Education and Research in Nursing, 17, 110-115.
• Willis, D.G., ve Leone-Sheehan, D.M. (2019). Spiritual knowing: another pattern of knowing in the discipline. Advances in Nursing Science,42, 58-68.
• Zander, P.E. (2007). Ways of knowing in nursing: the historical evolution of a concept. The Fournal of TheoryConstruction & Testing, 11, 7-11.