Hemşirelik Öğrencilerinin COVID-19 Aşısı Yaptırmama Nedenlerinin Belirlenmesi: Nitel Bir Çalışma

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 2, 173 - 188, 15.04.2023

Kübra Sultan Dengiz , Filiz Hisar

https://doi.org/10.46483/deuhfed.976519

Cited By: 2

Öz

Giriş: Pandemi sürecinde hemşirelik öğrencileri mesleki uygulama dersine yüzyüze devam etmiştir. Aşılamada hemşirelik öğrencileri öncelikli grupta yer almıştır. Bu önemli gelişmelere karşı COVID-19 aşı tereddütleri bulunmaktadır.

Amaç: COVID-19 aşısı olmak istemeyen hemşirelik öğrencilerinin aşı olmama nedenlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.

Yöntem: Nitel araştırma yöntemlerinden betimleyici fenomenoloji türünde tasarlanan araştırmanın evrenini son sınıf mesleki uygulama dersi alan ve COVID-19 aşısı yaptırmayan 31 hemşirelik öğrencisi oluşturmaktadır. Veriler doygunluğa ulaştığında görüşmeler sonlandırılmış ve 11 kişi araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Sağlık İnanç Modeli’ne göre düzenlenen yapılandırılmamış görüşme formuyla derinlemesine bireysel görüşmeler yapılmıştır. Kaydedilen ses dökümlerinin yazılması ve içerik analizlerinin yapılmasıyla temalar oluşturulmuştur.

Bulgular: Katılımcıların 6’sı kadın; yaş ortancası 22.0’dır. Öğrenciler mevsimsel grip aşısı yaptırmamıştır. Tamamı sosyal medyayı aktif olarak kullanmaktadır. Görüşmeler doğrultusunda kodlamalar yapılmış, 18 alt tema ve 6 ana tema belirlenmiştir. Aşıya güvenmeme, aşının yan etkileri, hastalanmayacağını düşünme, aşının yerli olmaması, güncel kaynaklardan bilgi alma, kişisel koruyucu önlemler alma bu araştırmanın ana temalarını oluşturmaktadır.

Sonuç: Öğrencilerin aşı yaptırmama kararının odak noktası aşıya güven konusundaki olumsuz tutumları olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aşı Tereddütü, COVID-19 Aşıları, Hemşirelik, Öğrenciler, Pandemi

Teşekkür

Çalışma boyunca sabırla destek veren tüm öğrencilere teşekkür ederiz.

Determining the Reasons for Nursing Students for Not Accepting COVID-19 Vaccine: A Qualitative Study

Öz

Background: During the pandemic, nursing students continued their professional practice course face-to-face. Nursing students were included in the priority group in vaccination. There are hesitations about the COVID-19 vaccine against these important developments.

Objectives: It is aimed to determine the reasons for nursing students who do not want to be vaccinated with COVID-19 vaccine.

Methods: The universe of the study, which was designed in the type of descriptive phenomenology, which is one of the qualitative research methods, consists of 31 nursing students who took the last year professional practice course and did not receive the COVID-19 vaccine. When the data reached saturation, the interviews were terminated and 11 people formed the sample of the study. In-depth individual interviews were conducted with the unstructured interview form arranged according to the Health Belief Model. Themes were created by writing the recorded voice transcripts and making content analysis.

Results: Six of the participants are women, and the median age is 22.0. Students did not receive seasonal flu vaccination. All of them actively use social media. Codes were made in line with the interviews, and 18 sub-themes and 6 main themes were determined. Not trusting the vaccine, side effects of the vaccine, thinking that one will not get sick, the vaccine is not native, getting information from current sources, taking personal protective measures are the main themes of this study.

Conclusion: The focus of the students’ decision not to vaccinate was determined as their negative attitudes towards vaccine trust.

Anahtar Kelimeler

Vaccine Hesitancy, COVID-19 Vaccines, Nursing, Students, Pandemic

Kaynakça

• Aloğlu, N. ve Sönmez, M. (2021). Türkiye’de COVID-19 pandemisi ve aşısına yönelik tutum ve davranışların bazı değişkenler ile incelenmesi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 7(3), 520– 535. https://dergipark.org.tr/en/pub/usaysad/ issue/67428/1050153 adresinden erişildi.
• Altuğ Özsoy, S. (2021). Nitel araştırma hemşirelik alanından örnekler. (S. Altuğ Özsoy, Ed.) (1.Baskı.). Antalya: Çukurova Nobel Tıp Kitabevi.
• Alzoubi, H., Alnawaiseh, N., Al-Mnayyis, A., Lubad, M. A., Aqel, A. ve Al-Shagahin, H. (2020). COVID-19-knowledge, attitude and practice among medical and non-medical University Students in Jordan. J Pure Appl Microbiol, 14(1), 17–24.
• Arslan, R. ve Filiz, M. (2020). Sağlık eğitimi alan öğrencilerin COVID-19 salgınına yönelik algılarının değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), 1–18. doi:https://doi.org/10.37880/ cumuiibf.745861
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368– 388. doi:https://dergipark.org.tr/en/pub/aeusbed/ article/598299
• Birimoğlu Okuyan, C., Karasu, F. ve Polat, F. (2020). Hemşirelik öğrencilerinin Covid 19’a maruz kalma korkularının sağlık kaygısı düzeyleri üzerine etkisi: Bir üniversite örneği. Van Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(COVID-19 Özel Sayı), 45–52. https://dergipark.org.tr/ en/download/article-file/1126674 adresinden erişildi.
• Champion, V. L. ve Skinner, C. S. (2008). Health behavior and health education: Theory, research, and practice. K. Glanz, B. . Rimer ve K. Viswanat (Ed.), Health Belief Model içinde (ss. 45–65). San Francisco: Jossey-Bass.
• Connelly, L. M. (2016). Trustworthiness in qualitative research. Medsurg Nursing, 25(6), 435.
• Denzin, N. K. ve Lincoln, Y. S. (2008). Introduction: The discipline and practice of qualitative research. Strategies of qualitative inquiry. SAGE Publications Inc.
• Deutsche Welle Türkçe. (2021). CoronaVac aşısı için acil kullanım onayı çıktı. Deutsche Welle Türkçe. 14 Şubat 2021 tarihinde https://www. dw.com/tr/coronavac-aşısı-için-acil-kullanım onayı-çıktı/a-56216298 adresinden erişildi.
• Edwards, B., Biddle, N., Gray, M. ve Sollis, K. (2021). COVID-19 vaccine hesitancy and resistance: Correlates in a nationally representative longitudinal survey of the Australian population. PLOS ONE, 16(3), e0248892. doi:https://doi.org/10.1371/journal. pone.0248892
• Erkekoğlu, P., Köse Erdemli, S. B., Balcı, A. ve Yirün, A. (2020). Aşı kararsızlığı ve COVID-19’un etkileri. Literatür Eczacılık Bilimleri Dergisi, 9(2), 208–220. doi:https://doi. org/10.5336/pharmsci.2020-76102
• Gök, G. ve Güzel, Ü. (2022). Covid-19 aşısı olma durumu ve Covid-19’dan korunmanın sağlık inanç modeli bağlamında değerlendirilmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (12), 231–248. https://dergipark.org.tr/en/download/article file/1955221 adresinden erişildi.
• Graupensperger, P. S., Abdallah, D. A. ve Lee, C. M. (2021). Social norms and vaccine uptake: College students’ COVID vaccination intentions, attitudes, and estimated peer norms and comparisons with influenza vaccine. Vaccine, 39(15), 2060–2067. doi:https://doi. org/10.1016/j.vaccine.2021.03.018
• Grix, J. (2010). The foundations of research. London: Palgrave macmillan. (J. Grix, Ed.) (Second edi.). London: Red Global Press.
• Hatabu, A., Mao, X., Zhou, Y., Kawashita, N., Wen, Z., Ueda, M., … Tian, Y.-S. (2020). Knowledge, attitudes, and practices toward COVID-19 among university students in Japan and associated factors: An online cross-sectional survey. PloS One, 15(12), e0244350. doi:https:// doi.org/10.1371/journal.pone.0244350
• International Council of Nurses (ICN). (2020). ICN calls on WHO member states for health worker COVID-19 data. ICN. https:// www.2020yearofthenurse.org/story/icn-calls on-who-member-states-for-health-worker covid-19-data/ adresinden erişildi.
• Janz, N. K. ve Becker, M. H. (1984). The health belief model: A decade later. Health Education Quarterly, 11(1), 1–47. doi:10.1177/109019818401100101
• Kara, E., Demirkan, K. ve Ünal, S. (2020). COVID-19 hakkında eczacıların ve eczacılık öğrencilerinin bilgi ve tutumları. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 8(3), 763–778. doi:https:// dergipark.org.tr/en/pub/inonusaglik/ issue/57876/747766
• Keskin, M. ve Özer, D. (2020). COVID-19 sürecinde öğrencilerin web tabanlı uzaktan eğitime yönelik geri bildirimlerinin değerlendirilmesi. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 59–67. https://dergipark. org.tr/en/pub/ikcusbfd/issue/55773/754174 adresinden erişildi.
• Kılınç, E. ve Gür, K. (2018). Okul yaralanmalarını önlemede sağlık inanç modelinin etkisi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 5(3), 467–475.
• Kocoglu‐Tanyer, D., Dengiz, K. S. ve Sacikara, Z. (2020). Development and psychometric properties of the public attitude towards vaccination scale–Health belief model. J Adv Nurs., 76(6), 1458–1468. doi:https://doi. org/10.1111/jan.14349
• Kürtüncü, M. ve Kurt, A. (2020). COVID-19 pandemisi döneminde hemşirelik öğrencilerinin uzaktan eğitim konusunda yaşadiklari sorunlar. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 66–77. https://dergipark.org.tr/ en/pub/asead/issue/54658/725503 adresinden erişildi.
• Li, Q., Guan, X., Wu, P., Wang, X., Zhou, L., Tong, Y., … Feng, Z. (2020). Early transmission dynamics in Wuhan, China, of novel coronavirus– infected pneumonia. New England Journal of Medicine, 382(13), 1199–1207. doi:10.1056/ NEJMoa2001316
• Manning, M. Lou, Gerolamo, A. M., Marino, M. A., Hanson-Zalot, M. E. ve Pogorzelska Maziarz, M. (2021). COVID-19 vaccination readiness among nurse faculty and student nurses. Nursing Outlook, 69(4), 565–573. doi:https:// doi.org/10.1016/j.outlook.2021.01.019
• Patton, M. . (1987). How to use qualitative methods in evaluation. Newbury Park, CA: Sage.
• Randolph, H. E. ve Barreiro, L. B. (2020). Herd immunity: Understanding COVID-19. Immunity, 52(5), 737–741. doi:https://doi.org/10.1016/j. immuni.2020.04.012
• Rosenstock, I. M. (2005). Why people use health services. Milbank Memorial Fund Quarterly, 83(4), 1–32. doi:https://doi.org/10.1111/j.1468- 0009.2005.00425.x
• Schuchat, A., Covid, C. D. C. ve Team, R. (2020). Public health response to the initiation and spread of pandemic COVID-19 in the United States, February 24–April 21, 2020. Morbidity and Mortality Weekly Report, 69(18), 551. doi:https://doi.org/10.15585/mmwr.mm6918e2
• Strauss, A. ve Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques. CA: Newbury Park.
• Sturm, L., Kasting, M. L., Head, K. J., Hartsock, J. A. ve Zimet, G. D. (2021). Influenza vaccination in the time of COVID-19: A national US survey of adults. Vaccine, 39(14), 1921–1928. doi:https:// doi.org/10.1016/j.vaccine.2021.03.003
• Tong, A., Sainsbury, P. ve Craig, J. (2007). Consolidated criteria for reporting qualitative research (COREQ): A 32-item checklist for interviews and focus groups. International Journal for Quality in Health Care, 19(6), 349– 357. doi:https://doi.org/10.1093/intqhc/mzm042
• Türk Tabipler Birliği [TTB]. (2021). Yeni koronavirüs pandemisi sürecinde Türkiye’de COVID-19 aşılaması ve bağışıklama hizmetlerinin durumu (s. 40). Ankara. https:// www.ttb.org.tr/userfiles/files/yeni_koronavirus_ pandemisi_surecinde_turkiyede_covid19_ asilamasi_ve_bagisiklama_hizmetlerinin_ durumu.pdf#page=26 adresinden erişildi.
• Vatan, F., Ünsal Avdal, E., Yağcan, H. ve Şanlı, D. (2020). COVID-19 pandemisi ve hemşirelik eğitimi derneği faaliyetleri. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Araştırma ve Geliştirme Dergisi, 17(4), 369–73. doi:doi:10.5222/ KUHEAD.2020.32858
• Xia, S., Duan, K., Zhang, Y., Zhao, D., Zhang, H., Xie, Z. ve Al., E. (2020). Effect of an inactivated vaccine against SARS-CoV-2 on safety and immunogenicity outcomes: Interim analysis of 2 randomized clinical trials. JAMA, 324(10), 951–60.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Nitel araştırmada geçerlik ve güvenirlik. H. Ş. Ali Yıldırım (Ed.), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri içinde (9.Baskı., s. 290). Ankara: Seçkin Yayıncılık San.ve Tic. A.Ş.
• Yılmaz, D., Karaman, D. ve Yılmaz, H. (2021). İntörn hemşirelik öğrencilerinin koronavirüs (COVID-19) korkusunun aşı karşıtlığına etkisinin incelenmesi. Jour Turk Fam Phy, 12(4), 179–191. http://turkishfamilyphysician.com/wp content/uploads/2021/12/JTFM-2021-4-Yayin yeni.pdf#page=15 adresinden erişildi.
• Yılmaz, H. İ., Turğut, B., Çıtlak, G., Mert, O., Paralı, B., Engin, M., … Alimoğlu, O. (2021). Türkiye’de insanların COVID-19 aşısına bakışı. Dicle Tip Dergisi, 48(3), 583–594. doi:10.5798/ dicletip.988080
• Yüksekol, Ö. D., Orhan, İ. ve Yılmaz, A. N. (2021). Ebelik ve hemşirelik bölümü öğrencilerinin COVID 19 salgını ile ilgili bilgi düzeyleri ve önleyici davranışları üzerine bir çalışma. Acıbadem Univ. Sağlık Bilim. Derg., 12(2), 487–495. doi:https://doi.org/10.31067/ acusaglik.851937