YUNUS: HUMAN IN THE MIRROR OF POETRY

Yıl 2021, TÜRK KÜLTÜRÜNÜ MAYALAYANLAR: YUNUS EMRE, HACI BEKTAŞ VELİ, AHÎ EVRAN ÖZEL SAYISI, 19 - 43, 31.12.2021

Osman Bilen

https://doi.org/10.21054/deuifd.1051774

Öz

Poetry, which is one of the language arts, has had its own unique course of development. The fact that poetry has a language style distinct from daily speech and direct expression and that it creates a unique expression medium is a rather closed issue. What makes poetry different in terms of its use of language and style is not its form but its content, that is, its relationship with truth. There is a widespread belief that other forms of narration, such as novels and prose, may more appropriately express the actual or the intended truth. Art theories that try to reveal the relationship between poetry and reality are based on this assumption: Poetry does not reflect the truth; it produces its own truth. Yunus Emre's theory of poetry, on the other hand, points to a third theory apart from these two. Poetry is a way of transcending reality and leading to the experience of true reality. In this paper, I will explore Yunus Emre's mirroring of human beings within the framework of the aforementioned understanding of truth.

Anahtar Kelimeler

Yunus Emre, Language Art, Searching for truth, theory of poetry, mirror image

Yunus: Şiirin Aynasında İnsan

Öz

Dil sanatlarından biri olan şiirin kendine has bir gelişme seyri olmuştur. Şiirin günlük konuşmadan, düz anlatımdan ayrılarak kendine özgü bir ifade mecrası oluşturması ziyadesiyle kapalı kalmış bir konudur. Dili kullanma tarzı ve üslubu bakımından şiiri farklı kılan şekli değil, muhtevası, yani hakikatle ilişkisidir. Nesir ya da düz anlatım biçiminin var olan doğa ya da toplum gerçeğini olduğu gibi aktarmaya daha uygun olduğuna dair yaygın bir inanç vardır. Bazı sanat kuramları şiirin gerçeklikle ilişkisini de bu tür bir kabule dayandırır: Şiir gerçeği yansıtmaz, kendi gerçeğini üretir. Yunus Emre'nin şiirleri ise bu ikisinin dışında üçüncü bir nazariyata işaret eder. Şiir insana doğal ve toplumsal gerçekliğinin ötesinde bir ufuk açarak onun önünde kendini gerçekleştirmeye imkan tanıyan bir anlam penceresi açar. Yunus Emre, doğal varlıklar, yapay nesneler ve insanla ilgili kelimeleri eş zamanlı şekilde hem gerçek hem de mecazi anlamlarıyla kullanarak şiir diliyle insanın kendi gerçekliğine ayna tutar. Bu makalede, insanın anlam ve hakikat arayışına dair bir anlayış çerçevesinde Yunus Emre’nin şiir diliyle insanın kendi gerçekliğine nasıl bir ayna tuttuğu üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yunus Emre, dil sanatı, hakikat arayışı, şiir kuramı, ayna imgesi

Kaynakça

• Aksan, Doğan, Şiir Dili ve Türk Şiir Dili. 6. Baskı, Ankara: Engin Yayınları, 2006.
• Aktulum, Kubilay, Metinlerarası İlişkiler. 2. bs. İstanbul: Öteki Yayınevi, 2000.
• Avşar, Ziya, “Yunus Emre’nin Erik Dalına Çıkan Dört Şarih,”. Türk Yurdu, 101, 297. (2012).
• Bilen, Osman, “Bir Ben Vardır Benden İçeru: Yunus’un Poetikası,”. Merdiven Şiir, 1 (2005).
• Halman, Talat, A’dan Z’ye Yunus Emre. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2003.
• Hoca, M. Nazif, Meşâribü’l-Ervâh. İstanbul: 1974.
• Köprülü, M. Fuat, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar. 3. Baskı, Ankara: Diyanet Yayınları, 1976.
• Plato, The Collected Dialogues of Plato, (Ed.) E. Hamilton ve H. Cairns, New Jersey: Princeton University Press, 1961.
• Tahanevi, Muhammed Ali b. Ali, Keşşafu Istılahati’l- Funün. Kalkuta: 1862.
• Timurtaş, Faruk Kadri, Yunus Emre Divanı, Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul, 1972.
• Volkan, Vamik D., Killing in the Name of Identity: A Study of Bloody Conflicts. Virginia: Pitchstone Puplishing: Charlottesville, 2006.
• Weil, Simone, Sur la Science, Paris: Éditions Gallimard, 1966.
• Yunus Emre, Risaletü’n-Nushiyye ve Divan-ı Yunus Emre: Karaman Nüshası. Haz. Yusuf Yıldırım, İstanbul: Karaman Belediyesi, 2014.
• Yunus Emre, Yunus Emre Divanı. Haz. Dr. Mustafa Tatçı, Ankara: Akçağ Yayınları, 1991.