GATED COMMUNITIES IN ISTANBUL AND IZMIR IN THE CONTEXT OF INVESTOR FIRM’S QUALITIES

Yıl 2009, Cilt: 11 Sayı: 2, 1 - 9, 01.05.2009

Eylem Bal Didem Akyol Altun

Öz

At the end of 20th century, the transformations throughout the world have also caused changes in housing production
methods. These transformations that base on economical processes, are shaped in relation with capitalist re-structuring
processes in upper scale. In this context, the gated communities that originated as controlled and planned living areas in the
city or on the periphery of the city were discovered in the ‘80s as a new way of offering the consumers the classical house
structure with a different spatial organization. This new kind of housing modal which has firstly emerged in American cities
has spread out other cities of the world in a short period of time. Beginning with the foreign expansion process in first half of
1980’s, adopting the neo-liberal policies, articulating re-structuring process of capitalism in the world, accumulating the
capital over cities and becoming a rant tool of the urban space have been fundamental motivations for emerging of gated
communities in Turkey.These housing settlements have developed especially at the end of 1990s through high scale real
estate investments of enterprises of big investor firms. Development of gated communities has initially introduced in İstanbul,
where investments have been concentrated and rapidly spread out the other metropolises of Turkey; furthermore, number of
gated communities has also increased in İzmir as in Ankara in recent years. At that point, considering Izmir and Istanbul,
gated communities have differed through investor firms’ qualifications. Though gated communities have some common
characteristic in Turkey, investor firm’s qualifications differ depending on city’s share from capital accumulation. This
situation inevitably affects the quality of housing settlement. In result, main objective of this study is to introduce the
differences of gated communities in Istanbul and Izmir in terms of investor firm’s qualifications.

Anahtar Kelimeler

Kapalı konut siteleri, Yatırımcı firma, İstanbul, İzmir

YATIRIMCI FİRMALARIN NİTELİKLERİ BAĞLAMINDA İSTANBUL VE İZMİR’DEKİ KAPALI KONUT SİTELERİ

Öz

20.yüzyılın sonlarında dünya genelinde yaşanan dönüşümler konut üretim biçimlerinde de farklılıklar yaratmıştır.
Ekonomik süreçlere temellenen bu dönüşümler, üst ölçekte kapitalizmin yeniden yapılanma süreçleri ve neoliberal
politikalarla ilişkili olarak şekillenmektedir. Bu bağlamda kent içinde ya da çeperlerinde, kontrollü ve planlanmış yaşam
alanları olarak ortaya çıkan kapalı konut siteleri, klasik konut yapısını farklı bir mekânsal örgütlenme ile tüketiciye sunmanın
yeni bir yolu olarak 80’li yıllarda keşfedilmiştir. Amerika’da ilk örnekleri görülen ve dünyaya yayılan kapalı siteler,
Türkiye’de de önemli bir dışa açılım sürecinin yaşandığı 1980 yılı sonrasında, neo-liberal politikaların benimsenmesi ve
dünyadaki kapitalist yeniden yapılanma sürecine eklemlenme ile birlikte, sermaye birikiminin kentlerde yoğunlaşması ve
kentsel mekanın bir rant aracı haline gelmesiyle yaygınlaşmışlardır. Küreselleşme dinamiklerinin en hızlı işlediği ve sermaye
birikiminin yoğunlaştığı kent olan İstanbul, bahsedilen gelişmelerin en net okunabildiği kent olmuştur. Büyük sermaye
gruplarının gayrimenkul alanındaki üst ölçekli yatırımları doğrultusunda özellikle 90’ların sonlarında gelişmeye başlayan bu
konut alanları, yatırımların büyük bir kısmını kendine çeken İstanbul kentinde başlayarak ülkenin diğer büyük kentlerine
yayılmış; Ankara’dan sonra İzmir’de de sayıları giderek artmaya başlamıştır. Bu noktada, İzmir ve İstanbul’u
kıyasladığımızda, kapalı konut sitelerinin niteliklerinin bunları geliştiren yatırımcı firmalara bağlı olarak değiştiği
görülmektedir. Türkiye genelinde kapalı siteler benzer karakteristikler gösterse de, yatırımcı firmanın sermaye gücü ve ölçeği
bazında farklılaşmakta ve bu durum konut alanlarının niteliklerini etkilemektedir. Bu doğrultuda bu çalışmanın amacı,
İstanbul ve İzmir’deki kapalı konut sitelerinin farklılıklarını yatırımcı firmaların nitelikleri bağlamında analiz etmektir.

Anahtar Kelimeler

Gated communities, Investor firm, İstanbul, İzmir

Kaynakça

• Bali R. (2002): “Tarz-ı Hayat’tan Life Style’a, Yeni Seçkinler, Yeni Mekanlar, Yeni Yaşamlar”. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bilgin İ. (2000): “Türkiye’de Toplu Konut Üretimi ve Mimarlık. Konut Politikaları ve Uygulamaları Sempozyumu: Türkiye ve Fransa Örnekleri”, Arkitera Platform, http://www.arkitera.com/platform.php?action=displaySession&ID=25&year=&aID=142, Erişim Tarihi: 03.09.2009.
• Blakely E. J., Snyder M. G. (1997): “Fortress America. Gated Communities in the United States”, Brookings Institution Press: Washington, D.C.
• Featherstone M. (1996): “Postmodernizm ve Tüketim Kültürü”, Çev.: M. Küçük, Ayrıntı Yayınları: İstanbul, orijinal basım tarihi: 1991.
• Grant J., Mittelsteadt L. (2004): “Types of Gated Communities”, Environment and Planning B: Planning and Design, Cilt 31, ss. 913-930.
• Harvey D. (1997): “Postmodernliğin Durumu”, Metis Yayınları: İstanbul.
• Kurtuluş H. (2003): “Mekanda Billurlaşan Kentsel Kimlikler: İstanbul’da Yeni Sınıfsal Kimlikler ve Mekansal Ayrışmanın Bazı Boyutları”, Doğu-Batı, Sayı 23, ss. 75-96.
• Kurtuluş H. (Ed.) (2005): “İstanbul’da Kapalı Yerleşmeler Beykoz Konakları Örneği”, İstanbul’da Kentsel Ayrışma, Bağlam Yayınları: İstanbul, ss.161-186.
• Lefebvre H. (1998): “Modern Dünyada Gündelik Hayat”, Çev.: I. Gürbüz, Metis Yayınları: İstanbul.
• Low S. (2003): “Behind the Gates: Life, Security and the Pursuit of Happiness in Fortress America”, Routledge: New York ve London.
• Perouse J. F,. Danış A. D. (2005): “Zenginliğin Mekanda Yeni Yansımaları: Istanbul’da Güvenlikli Siteler”, Toplum ve Bilim, Sayı 104, ss.92-123.
• Perouse J. F. (2011): “İstanbul'la Yüzleşme Denemeleri-Çeperler Hareketlilik ve Kentsel Bellek”, İletişim Yayınları: İstanbul.
• Ritzer G. (2000): “Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek”, Çev.: Ş. S. Kaya, Ayrıntı Yayınları: İstanbul.
• Şengül T. (2009): “Kentsel Çelişki ve Siyaset”, İmge Kitabevi: Ankara.
• Thorns D. C. (2004): “Kentlerin Dönüşümü. Kent Teorisi ve Kentsel Yaşam”, Çev.: E. Nal, H. Nal, Soyak Yayınları: İstanbul.