Ege Bölgesi’nde Evsel Katı Atık Üretimi ve Atığın Metan Gazı Enerji Potansiyelinin Belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 61, 311 - 322, 15.01.2019

Elif Duyuşen Güven

Öz

Enerji ihtiyacının büyük bir
çoğunluğunu yabancı ülkelerden temin eden Türkiye’de çöp gazı santrallerinin
kurulu gücü  151,7 MW olup ülke kurulu
gücündeki payı %0,2 civarındadır. Sunulan çalışmada, Türkiye Ege Bölgesinde
oluşacak evsel katı atıkların 20 yıllık süre zarfında depolanması durumunda
oluşacak metan gazı ve bu gazdan elde edilebilecek elektrik enerjisi eşdeğeri
belirlenmiştir. Bunun için Ege Bölgesi’ndeki sekiz il için biyobozunur atık
miktarları 1998-2016 TUİK verilerinden faydalanmak suretiyle 2018-2038 yılları
için hesaplanmıştır. Yıllar içinde oluşacak metan gazı miktarını hesaplamak
için LandGEM v.3.0 programı kullanılmış olup, oluşacak metan gazı miktarı
önümüzdeki 100 yıl için program tarafından belirlenmiştir.  Elde edilen
veriler doğrultusunda yıllık ortalama elektrik enerjisi üretim potansiyeli
İzmir için 125,98 GWh, Manisa ili için 53,26 GWh, Aydın ili için 30,56 GWh ve
Denizli ili için 25,18  GWh olarak
hesaplanmıştır.. Muğla ili için oluşacak metan gazının ortalama elektrik enerji
karşılığı 19,47 GWh iken, bu değerler Afyonkarahisar, Kütahya ve Uşak illeri
için sırasıyla 9,11 GWh, 6,86 GWh, ve 9,12 GWh olarak hesaplanmıştır. Yapılan hesaplamalar sonucunda, metan gazından elde
edilebilecek elektrik ile, Ege Bölgesindeki hane içi elektrik ihtiyacının %1.6
(Kütahya) ila  %5 lik (Manisa) bir
kısmını karşılayabileceği sonucuna varılmıştır.  Elde edilen bu
sonuçlar 20. yılın sonunda depolamanın tamamlandığı öngörüsüyle hesaplanmış
olup, kentte depolamanın devam ettiği düşünüldüğünde daha yüksek miktarda
elektrik ihtiyacının karşılanması mümkündür.

Anahtar Kelimeler

: metan, elektrik enerjisi, evsel atık, Ege Bölgesi

Kaynakça

• Xiaoli, C., Tonjes, D.J., Mahajan, D. 2016. Methane emissions s energy reservoir: context, scope, causes and mitigation strategies, Progress in Energy and Combustion Science, Cilt. 56, s. 33-70. DOI: 10.1016/j.pecs.2016.05.001
• Energy Information Administration Emissions of Greenhouse Gases in the United States ,2003. Comparison of global warming wotentials from the IPCC’s second and third assessment reports. http://www.eia.doe.gov/oiaf/1605/ggrpt/global.html (Erişim tarihi: 01.06.2018)
• Themelis, N.J., Ulluoa, P.A. 2007. Methane generation in landfills. Renewable Energy, Cilt. 32, s. 1243-1257. DOI:10.1016/j.renene.2006.04.020
• Energy Information Administration. US Department of Energy. Growth of the landfill gas industry 1996. http://www.eia.doe.gov/cneaf/solar.renewables/renewable.energy.annual/chap10.html (Erişim tarihi: 18.05.2018)
• Çelebi, M. 2017. Belediye atıklarından çöp gazı (LFG-Landfill gas) elde edilerek elektrik enerjisi üretilmesi ve ülkemizdeki örneklerin incelenmesi. İller Bankası A.Ş. Uzmanlık Tezi. Nisan 2017.
• Resmi Gazete, 2005. Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretim Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun. T.C. Resmi Gazete, 5346, 10 Mayıs 2005.
• TEİAŞ, 2018. Türkiye Elektrik İletim A.Ş.-2016 2016 Türkiye Kurulu Gücünün Birincil Enerji Kaynaklarına Göre Dağılımı. https://www.teias.gov.tr/tr/i-kurulu-guc
• Resmi Gazete, 2013. Elektrik Piyasası Kanunu. T.C. Resmi Gazete, 6446, 14 Mart 2013
• Vikipedia, 2018. Ege Bölgesi. https://tr.wikipedia.org/wiki/Ege_B%C3%B6lgesi (Erişim tarihi: 07.08.2018)
• ÇŞB, 2018. İl Çevre Durum Raporları (2016-2017). T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı http://www.csb.gov.tr/gm/ced/index.php?Sayfa=sayfaicerikhtml&IcId=691&detId=692&ustId=691 (Erişim tarihi: 15.07.2018
• ÇŞB, 2018. Ulusal Atık Yönetimi ve Eylem Planı. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Gelen Müdürlüğü Dokümanı. http://webdosya.csb.gov.tr/db/cygm/haberler/ulusal_at-k_yonet-m--eylem_plan--20180328154824.pdf (Erişim tarihi: 13.08.2018).
• TUİK, 2018. Belediye atık istatistikleri-2016. Türkiye İstatistik Kurumu web sayfası. https://biruni.tuik.gov.tr/bolgeselistatistik/degiskenlerUzerindenSorgula.do#(Erişim tarihi: 06.08.2018)
• ÇOB, 2006. Katı Atık Ana Planı – Katı Atık Oluşumu ve Karakterizasyonu Raporu. Çevre ve Orman Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, Atık Yönetimi Daire Başkanlığı tarafından Mimko A.Ş.’ye hazırlatılan rapor.
• USEPA, 2005. Landfill Gas Emissions Model (LandGEM) Version 3.02 User’s Guide. U.S Environmental Protection Agency Document No: EPA-600/R-05/047. Washington, USA.
• CRA, 2009. Landfill gas generation assessment procedure guidelines. British Columbia Ministry of Environment Document prepared by Conestoga Rovers & Associates (CRA)
• [16] MGM, 2018 . İllere ait yıllık yağış ortalamaları –son iklim periyoduna göre, Meteoroloji Genel Müdürlüğü web sayfası. https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?k=A (Erişim tarihi: 06.05.2018)
• Özal, K., Alamur, D., 2018. Tabii Gaz Projesi, Maden Mühendisleri Odası Dokümanı web sayfası: http://www.maden.org.tr/resimler/ekler/19427579e7b0674_ek.pdf (Erişim tarihi: 08.05.2018)
• TEİAŞ, 2011. Hane başına düşen yıllık elektrik üretimi.; https://gazelektrik.com/faydali-bilgiler/elektrik-tuketimi
• TUİK, 2018. Kullanım yerlerine göre elektrik tüketimi: Toplam tüketim (MWh), Türkiye İstatistik Kurumu, https://biruni.tuik.gov.tr/bolgeselistatistik/degiskenlerUzerindenSorgula.do?durum=yillariGetir&secilenDegiskenListesi=213. (Erişim