BÖLGESEL KALKINMA ÇALIŞMALARINDA GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP SEKTÖRÜNÜN (GETAT) ROLÜ: DÜZCE İLİ GETAT SEKTÖRÜNÜN ULUSLARARASI REKABETÇİLİK ANALİZİ ÇALIŞMASI

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 2, 925 - 956, 30.06.2021

İsmail Hakkı Eraslan Serhat Fırat

https://doi.org/10.16953/deusosbil.708201

Cited By: 1

Öz

Dünyanın çeşitli bölgelerinde GETAT sektörünün bölge kalkınmasını sağlayacak güce (çekirdek yeteneğe) sahip olması ilgili kurumları, sektörün geliştirilmesi yönünde harekete geçirmiş ve birçok çalışma (akademik ve sektörel gelişim) başlatılmasına vesile olmuştur. Bu bağlamda, Düzce ili GETAT sektörünün uluslararası rekabetçilik gücü düzeyini ortaya çıkarmak ve bölge kalkınması açısından önemini vurgulamak bu çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Sektörün geliştirilmesine yönelik temel stratejilerin ve modellerin belirlenmesi de hedeflenmektedir. Ayrıca sektörün bölgesel ekonomik kalkınmada kaldıraç etkisi yaratacak etkisi de araştırılmıştır.
Araştırmanın amacı doğrultusunda nitel ve nicel araştırma yaklaşımlarına bağlı olarak, birincil ve ikincil veri toplama tekniklerine müracaat edilmiş olup, (1) yüz yüze anket, (2) yarı yapılandırılmış derinlemesine mülakat ve (3) uzman görüşü teknikleri kullanılarak veriler elde edilmiştir. Verilerinin analizi aşamasında, içerik analizi (tematik kodlama) ve betimsel analiz yöntemleri kullanılmıştır. Aynı zamanda araştırma analizleri Elmas Model çerçevesinde değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır. Araştırma analizleri bulgularına göre; Düzce ili GETAT sektörünün uluslararası rekabetçilik gücünün düşük düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Ancak sektörün önemli bir potansiyel taşıdığı bulguları da ortaya çıkarılmıştır.
Aynı zamanda GETAT sektörünün uluslararası rekabetçilik gücünü artıracak 5 farklı ana eksen çerçevesinde 29 farklı alt değişkene yönelik sektörel stratejik gelişme önerileri de ortaya çıkarılmıştır.
Bu bağlamda modelde yer alan değişkenlere bağlı olarak, tüm alt değişkenlerin detaylı analizlerinin yapılıp rekabetçilik güçlerinin arttırılmasına yönelik kümelenme temelli programlar ile desteklenmesi öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bölgesel Kalkınma, Ekonomik Kalkınma, Uluslararası Rekabetçilik, Geleneksel Tıp, Alternatif Tıp

THE ROLE OF TRADITIONAL AND COMPLEMENTARY MEDICINE SECTOR FOR REGIONAL DEVELOPMENT STUDY OF COMPETITIVENESS ANALYSIS OF THE TRADITIONAL AND COMPLEMENTARY MEDICINE (TCM) SECTOR OF DÜZCE PROVINCE

Öz

The fact that the traditional and complementary medicine (TCM) sector has the power (core capability) for regional development in various regions of the world has mobilized the relevant institutions for the development of the sector and led to the initiation of many studies (academic and sectoral development). In this context, revealing the international competitiveness level of the TCM sector in Düzce province is the main aim of this study. It is also aimed to identify basic strategies and models for the development of the sector. In addition, the effect of the sector that will create leverage effect on regional economic development has been investigated.
In accordance with the qualitative and quantitative research approaches, primary and secondary data collection techniques were applied in order to reach the aim of the research. In this context; Data were obtained using (1) face to face questionnaire, (2) semi-structured in-depth interview and (3) expert opinion techniques. In the analysis of research data, content analysis (thematic coding) and descriptive analysis methods were used. At the same time, research analyzes were evaluated and interpreted within the framework of the Diamond Model. According to the research analysis findings; It has been determined that the international competitiveness of the TCM sector in Düzce is low. However, it was also found that the sector has a significant potential.
Strategic development proposals for 29 different sub-variables have been developed within the framework of 5 different main axes that will increase the international competitiveness of the TCM sector. In this context, depending on the variables in the model, it is envisaged that detailed analysis of all sub-variables will be conducted and supported by cluster-based programs to increase their competitiveness.

Anahtar Kelimeler

Regional Development, Economic Development, International Competitiveness, Traditional Medicine, Alternative Medicine

Kaynakça

• Ahuja, V., ve Ahuja, A. (2011). Apitherapy-a sweet approach to dental diseases. Part II: Propolis. Journal of Advanced Oral Research, 2(2), 1-8.
• Akbaş, Z. ve Karadağ, A. (2010). Enerji kaynaklarının stratejik önemi uluslararası güvenliğe ve Türk dış politikasına yansımaları ve Türkiye açısından fırsatlar ve tehditler. (Editör: İsmail Hakkı Eraslan). Sürdürülebilir rekabet avantajı elde etmede enerji sektörü: sektörel stratejiler ve uygulamalar. İstanbul: Mos Ajans, 43-65.
• Al-Faris, E. A., Al-Rowais, N., Mohamed, A. G., Al-Rukban, M. O., Al-Kurdi, A., Balla Al-Noor, M. A., ... ve Sheikh, A. (2008). Prevalence and pattern of alternative medicine use: the results of a household survey. Annals of Saudi Medicine, 28(1), 4-10.
• Arslan, M., Şahne, B. S., ve Şar, S. (2013). Alternatif bir tedavi sistemi: homeopati. Journal of Literature Pharmacy Sciences, 2(2), 47-54.
• Aslan, R. (2016). Hekimlikte alternatif ve tamamlayıcı tıbbi yaklaşımlar. Kocatepe Veteriner Dergisi, 9(4), 363-371.
• Ayhan, H., ve Mollahaliloğlu, S. (2018). Tıbbi sülük tedavisi: hirudoterapi. Ankara Medical Journal, 18(1), 141-148.
• Bilgin, M. (2002). Yerel yönetimlerin bölgesel kalkınmadaki etkinliği: göller bölgesi uygulaması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 313-330.
• Bodeker, G. ve Burford, G., (2007). Traditional, complementary an alternative medicine: policy and public health perspectives. Singapore: Mainland Press.
• Buckley, P.J., Pass, C.L. ve Prescott, K. (2010). Measures of international competitiveness: a critical survey. Journal of Marketing Management, 4(2), 175-200.
• Bulu, M., Eraslan, İ. H., ve Şahin, Ö. (2004). Elmas (Diamond) modeli ile Ankara bilişim kümelenmesi rekabet analizi. 3. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 25-26, Kasım, Eskişehir.
• Bulu, M., Eraslan, İ.H., ve Barca, M. (2007). Türk gıda sektörünün uluslararası rekabetçilik düzeyinin analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 9(1), 311-335.
• Bulu, M., Eraslan, İ.H., ve Kaya, H. (2006). Türk elektronik sektörünün rekabetçilik analizi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (19), 49-66.
• Covington, H., ve Crosby, C. (1997). Music therapy as a nursing intervention. Journal of Psychosocial Nursing and Mental Health Services, 35(3), 34-37.
• Creswell, J.W. ve Clark, V.L.P. (2011). Karma yöntem desen seçimi. (Çeviri Editörleri: Yüksel Dede ve Selçuk Beşir Demir, 2015). Karma yöntem araştırmaları: tasarımı ve yürütülmesi. Anı Yayıncılık: Ankara.
• Çelik Yılmaz, A. (2017). Bel ve boyun fıtığı olan hastaların ameliyat öncesi ağrı gidermede kullandıkları tamamlayıcı yaklaşımlar. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• DAP (Doğu Anadolu Projesi). (2016). DAP bölgesi büyükbaş ve küçükbaş hayvancılık sektörünün uluslararası rekabetçilik analizi raporu. (Rapor No: yok). Erzurum. T.C. Kalkınma Bakanlığı DAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı.
• Debas, H. T., Laxminarayan, R., ve Straus, S. E. (2006). Complementary and alternative medicine. Disease Control Priorities in Developing Countries, 1281-1291.
• Di Paolo, N., Bocci, V., ve Gaggiotti, E. (2004). Ozone therapy. The International Journal of Artificial Organs, 27(3), 168-175.
• EFCAM (European Federation for Complementary and Alternative Medicine). (2019). Research. http://www.efcam.eu/, (Erişim Tarihi: 03.01.2020)
• El-Dahshan, N. A., Ismail, M. A., ve Metwally, A. S. (2015). Use of complementary and alternative medicine among families having patients with chronic diseases: el-mahsama village-ısmailia governorate. Therapy, 6, 139.
• Eraslan, İ. H. (2008a). The Effects of Competitive strategies on firm performance: a study in Turkish textile and apparel industry considering the mediating role of value chain activities. Unpublished Doctoral Dissertation. Boğaziçi University Social Sciences Institute, İstanbul.
• Eraslan, İ. H., ve Dönmez, C. Ç. (2017). Endüstriyel kümelenme uygulamalarının Türkiye genelinde incelenmesi: sanayi, tarım ve hizmet sektörleri açısından bir değerlendirme. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(61), 325-368.
• Eraslan, İ. H. (2014). Rekabet stratejileri kararlarının firmaların finansal performansı üzerindeki etkileri: stratejik düşünce perspektifinden bir analiz. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 5(10), 21-71.
• Eraslan, İ. H., Bakan, İ., ve Helvacıoğlu Kuyucu, A. D. (2008b). Türk tekstil ve hazırgiyim sektörünün uluslararası rekabetçilik düzeyinin analizi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (13), 265-300.
• Eraslan, İ. H., Karataş, A., ve Kaya, H. (2007). Türk plastik sektörünün rekabetçilik analizi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (11), 203-219.
• Erci, B. (2007). Attitudes towards holistic complementary and alternative medicine: a sample of healthy people in Turkey. Journal of Clinical Nursing, 16(4), 761-768.
• Erel, Ö.,ve Erel, K. V. (2014). Hipnoz ve genel tıp pratiğinde kullanımı. Türkiye Klinikleri Family Medicine-Special Topics, 5(4), 46-48.
• Ernst, E. (2008). Complementary medicine in Germany.
• Fırat, S. (2019). Düzce ilinin geleneksel ve tamamlayıcı tıp (GETAT) sektörünün uluslararası rekabetçilik analizi. Yüksek Lisans Tezi. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Düzce.
• Field, A. (2018). Discovering statistics using IBM SPSS statistics. (Fifth Edition). London: SAGE Publications Ltd.
• Gençel, Ö. (2006). Müzikle tedavi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 697-706.
• Getatportal, (2020). Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Daire Başkanlığı. https://getatportal.saglik.gov.tr/, (Erişim Tarihi: 08.01.2020).
• Grammaticos, P. C., ve Diamantis, A. (2008). Useful known and unknown views of the father of modern medicine, hippocrates and his teacher democritus. Hell J Nucl Med, 11(1), 2-4.
• Hori, S., Mihaylov, I., Vasconcelos, J. C., ve McCoubrie, M. (2008). Patterns of complementary and alternative medicine use amongst outpatients in Tokyo, Japan. BMC Complementary and Alternative Medicine, 8(1), 14.
• Işık, M., ve Aksoy, N.A. (2012). Tıbbî sülük tedavisi (hirudoterapi) ve hacamat. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, 22, 80-84. http://www.sdplatform.com/Dergi/602/Tibb-suluk-tedavisi-hirudoterapi-ve-Hacamat.aspx, (Erişim Tarihi: 07.01.2020)
• Jin, B., ve Moon, H. C. (2006). The diamond approach to the competitiveness of korea’s apparel industry: Michael Porter and beyond. Journal of Fashion Marketing and Management: An International Journal, 10(2), 195-208.
• Johnson, S. B., Park, H. S., Gross, C. P., ve James, B. Y. (2018). Complementary medicine, refusal of conventional cancer therapy, and survival among patients with curable cancers. JAMA Oncology, 4(10), 1375-1381.
• Karahancı, O. N., Öztoprak, Ü. Y., Ersoy, M., Zeybek Ünsal, Ç., Hayırlıdağ, M., ve Örnek Büken, N. (2015). Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları yönetmeliği ile Yönetmelik Taslağı’nın karşılaştırılması. Türkiye Biyoetik Dergisi, 2(2), 117-26.
• Kaya, E., ve Altınbilek, T. (2019). Osteopati yaklaşımı; bel ve boyun ağrılarında yeri. Journal of Biotechnology and Strategic Health Research, 3, 85-90.
• Kılıç, Y. (2014). Turizm sektörü istihdamının eğitim durumu ve insangücü planlaması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 419-436.
• Kökten, G. (2017). Bir üniversite hastanesinde polikliniğe başvuran cildiye hastalarında tamamlayıcı ve alternatif tıp yöntemlerinin kullanımı. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Lindquist, R., Tracy, M. F., ve Snyder, M. (Eds.). (2013). Complementary & alternative therapies in nursing. (Seventh Edition), Springer Publishing Company.
• Magretta, J. (2012). Understanding michael porter. the essential guide to competition and strategy. Boston, MA, ABD: Harvard Business Review Press.
• McKay, A., ve M Wangchuk, D. (2018). Traditional medicine in Bhutan. Asian Medicine, 1(1), 204-218.
• Mollahaliloğlu, S., Uğurlu, F. G., Kalaycı, M., ve Öztaş, D. (2015). Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarında yeni dönem. Ankara Medical Journal, 15(2).
• Neven, D., ve Droge, C.L.M., (2001). A diamond for the poor? assessing Porter’s Diamond Model for the analysis of agro-food clusters in the developing countries, proceedings of the 11th annual world food and agribusiness forum and symposium, 25-28 June, Australia.
• Özgök, A. (2013). Hipnoz ve anestezi. Anestezi Dergisi, 21(1), 11-16.
• Özler, M., Öter, Ş., ve Korkmaz, A. (2009). Ozon gazının tıbbi amaçlı kullanılması. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(1).
• Özmen, S., Demir, H. Y., Yavuzer, R., ve Atabay, K. (2005). Alternatif estetik uygulamalar-1: mezoterapi. Türk Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Dergisi, 13(3), 195-201.
• Öztürk, O., ve Selçuk, M. Y. (2016). Apitherapy in primary care. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 10(3), 124-125.
• Pal, S. K. (2002). Complementary and alternative medicine: an overview. Current Science-Bangalore-, 82(5), 518-524.
• Park, Y. L., Huang, C. W., Sasaki, Y., Ko, Y., Park, S., ve Ko, S. G. (2016). Comparative study on the education system of traditional medicine in China, Japan, Korea, and Taiwan. Explore, 12(5), 375-383.
• Porter, M. E. (1989). How competitive forces shape strategy. In Readings in Strategic Management, (pp. 133-143).
• Porter, M. E. (1991). Towards a dynamic theory of strategy. Strategic Management Journal, 12(S2), 95-117.
• Porter, M. E. (1998). Clusters and the new economics of competition. Boston, MA: Harvard Business School Press, 76(6), 77-90.
• Porter, M. E., ve Van der Linde, C. (1995). Toward a new conception of the environment-competitiveness relationship. Journal of Economic Perspectives, 9(4), 97-118.
• Porter, M.E. (1990). The competitive advantage of nations. The MacMillan Press Ltd., London and Basingstoke, 1(1), 70-91.
• Rabago, D., Slattengren, A., ve Zgierska, A. (2010). Prolotherapy in primary care practice. Primary Care: Clinics in Office Practice, 37(1), 65-80.
• Rao, N. J., Subash, K. R., ve Kumar, K. S. (2012). Role of phytotherapy in gingivitis: a review. Int J Pharmacol, 1, 1-5.
• Riasi, A. (2015). Competitive advantages of shadow banking ındustry: an analysis using Porter Diamond Model. Business Management and Strategy, 6(2), 15-27.
• S.B. (T.C. Sağlık Baakanlığı). (2019). 2. Uluslararası geleneksel ve tamamlayıcı tıp kongresi özet kitabı. 2019, Ankara.
• Sarı, D. (2016). Gaziantep ili Oğuzeli ilçe merkezinde 18 yaş ve üstü erişkinlerde biyolojik ve alternatif/ tamamlayıcı tıbbi tedavi kullanma durumu ve etkileyen faktörler. Uzmanlık Tezi, Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi, Gaziantep.
• Schwenger, D., Straub, T., ve Borzillo, S. (2014). Non-governmental organizations: strategic management for a competitive world. Journal of Business Strategy, 35(4), 11-19.
• Selli, F., Eraslan, İ. H., Chowdhury, D., ve Sukumar, A. (2010). International competitiveness: analysis of Turkish animal husbandry: an empirical study in GAP region. Enterprise Risk Management, 2(1), 100-114.
• Singh, V., Raidoo, D. M., ve Harries, C. S. (2004). The prevalence, patterns of usage and people’s attitude towards complementary and alternative medicine (CAM) among the Indian community in Chatsworth, South Africa. BMC Complementary and Alternative Medicine, 4(1), 3.
• Somer, P., ve Vatanoğlu, E.E. (2017). Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği’nin hukuki ve etik açıdan değerlendirilmesi. Anadolu Kliniği, 22(1). 58-65.
• Suci, M. (2015). Türk savunma sanayiinin sürdürülebilir rekabet avantajına ulaşmasında talep koşullarının etkisi ve önemi. Yüksek Lisans Tezi, Harp Akademileri Stratejik Araştırmalar Enstitüsü. İstanbul.
• Şahin, S. (2017). Geleneksel, tamamlayıcı, alternatif tıp uygulamalarına genel bir bakış. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 21(4), 159-162.
• Şarışen, Ö., ve Çalışkan, D. (2005). Fitoterapi: bitkilerle tedaviye dikkat (!). Sted, 14(8), 182-187.
• T.C. Resmî Gazete- 1. Akupunktur tedavi yönetmeliği, Resmî Gazete Sayı No:20885 (29.05.1991).
• T.C. Resmî Gazete- 2. Akupunktur tedavisi uygulanan özel sağlık kuruluşları ile bu tedavinin uygulanması hakkında yönetmelik, Resmî Gazete Sayı No:24879 (17.09.2002). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2002/09/20020917.htm, (Erişim Tarihi: 07.01.2020)
• Tanyüksel, M., Koru, Ö., Araz, E., Kılbaş, H. Z. G., Yıldız, Ş., ve Alaca, R. (2014). Kronik yaraların tedavisinde steril lucilia sericata larva uygulamaları. Gulhane Med J, 56(4), 218-22.
• Tekiner, H. (2019). Kronik hastalıklarda geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarının tarihsel kaynağı olarak tıp yazmalarının kullanımı: mevcut durum ve gelecek. 2. Uluslararası Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Kongresi. (54-55). Ankara: Sağlık Bakanlığı.
• Thomson, P., Jones, J., Evans, J. M., ve Leslie, S. L. (2012). Factors influencing the use of complementary and alternative medicine and whether patients inform their primary care physician. Complementary Therapies in Medicine, 20(1-2), 45-53.
• Timurçin, D. (2010). Türkiye’de KOBİ’lerin rekabet gücü ve rekabet üstünlüğü sağlamada kümelenmenin etkisi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Toksarı, M., Mürütsoy, M., ve Bayraktar, M. (2014). Tüketici algılarını etkileyen faktörlerde sosyal medyanın rolü: Niğde Üniversitesi İİBF örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(20), 1-28.
• Tolunay, A., ve Akyol, A. (2006). Kalkınma ve kırsal kalkınma: temel kavramlar ve tanımlar. Türkiye Ormancılık Dergisi, 7(2), 116-127.
• TTB (Türk Tabipler Birliği). (2017). Tıbbın alternatifi olmaz! geleneksel alternatif ve tamamlayıcı tıp uygulamaları. (Hazırlayan: Serpil Tütüncü ve Nilay Etiler). Ankara.
• TTB (Türk Tabipler Birliği). (2017). Tıbbın alternatifi olmaz! geleneksel alternatif ve tamamlayıcı tıp uygulamaları. (Hazırlayanlar: Serpil Tütüncü Nilay Etiler), Türk Tabipleri Birliği Halk Sağlığı Kolu, 7, Ankara Türk Tabipleri Birliği Yayınları.
• Turan, N., Öztürk, A., ve Kaya, N. (2010). Hemşirelikte yeni bir sorumluluk alanı: tamamlayıcı terapi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 3(1), 93-8.
• Tütüncü, S. ve Etiler, N. (2017). Tıbbın alternatifi olmaz! geleneksel alternatif ve tamamlayıcı tıp uygulamalar. Ankara: Türk Tabipler Birliği Yayınları.
• Uyar, M., ve Akın Korhan, E. (2011). Yoğun bakım hastalarında müzik terapinin ağrı ve anksiyete üzerine etkisi. AĞRI, 23(4):139-146.
• Ünal, M., ve Dağdeviren, H. N. (2019). Geleneksel ve tamamlayıcı tıp yöntemleri. Fam Med, 8(1), 1-9.
• WHO (The World Health Organization), (2020). Collaborating centres: WHO collaborating centres database & portal. https://www.who.int/about/who-we-are/structure/collaborating-centres, (Erişim Tarihi: 03.01.2020)
• WHO (The World Health Organization). (2001). Legal status of traditional medicine and complementary/alternative medicine: a worldwide review. World Health Organization, Geneva.
• WHO (The World Health Organization). (2005). Kayropraktikte temel eğitim ve güvenliği üzerine WHO rehber kitapçığı. (Çeviri; Kayropraktik Derneği). Cenevre.
• WHO (The World Health Organization). (2013). WHO traditional medicine strategy 2014- 2023. World Health Organization, Geneva.
• WHO (The World Health Organization). (2019). WHO global report on traditional and complementary medicine. Luxembourg. Geneva.
• Yüksel, A., ve Eraslan, İ. H., (2015). Kırsal kalkınma: genel yaklaşım ve havza yönetimi uygulamaları, Sage Yayıncılık.