AR-GE / TASARIM MERKEZİ NEDİR? TÜRKİYE’DE AR-GE ve TASARIM MERKEZİ KURULUM SÜRECİNE İLİŞKİN BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 3, 1381 - 1404, 30.09.2021

Güzide Karakuş

https://doi.org/10.16953/deusosbil.774880

Cited By: 1

Öz

Araştırma ve Geliştirme faaliyetleri işletmeler için verimliliği ve karlılığı arttırmada önemli bir gereklilik olmak ile birlikte ülke yönetimleri için de ekonomik ve sosyal refahın anahtarıdır. Devletler katma değeri yüksek ürünler üreten işletmeleriyle büyür ve küresel kararlarda etkin rol oynayabilirler. Bu farkındalık ile birlikte kamu otoriteleri uzun yıllardan beri işletmelerin yeni veya önemli ölçüde iyileştirilmiş ürün, hizmet ve süreç geliştirme faaliyetlerine yönelmesi için Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) yatırımlarını arttırmaya yönelik çeşitli teşvikler sunmaktadırlar.
Türkiye’de de 2008 tarihinde yayınlanan 5746 Sayılı “Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun” ile birlikte Ar-Ge ve Tasarım Merkezi kavramları tanımlanmıştır. Kanun doğrultusunda Ar-Ge faaliyetlerine yönelik kamu desteklerinin tek noktada birleştirilmesi, teşviklerin daha sistemli ve izlenebilir bir biçimde sunulması ve çıktıların ölçülebilmesi hedeflenmiştir. Bu çalışmada öncelikle Ar-Ge ve Tasarım merkezinin ne olduğu ve kurulum süreci hakkında bilgi verilmiştir. Uygulama bölümünde ilk olarak bir işletmenin Ar-Ge/Tasarım Merkezi olma süreci içerisinde yer alınarak süreç gereklilikleri ve oluşum aşamaları ortaya konulmuştur. Arkasından konu hakkında danışmanlık faaliyeti yürüten bir işletmenin gözlem ve değerlendirmeleri doğrultusunda Ar-Ge ve Tasarım merkezi kurulum sürecinde karşılaşılan sorunlar belirlenmiş ve Pareto Prensibi doğrultusunda analiz edilmiştir. Çalışmanın sonuçlarının yasa koyucular, uygulayıcılar ve alanda çalışan akademisyenler için fayda sağlaması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Araştırma ve Geliştirme, Tasarım, Ar-Ge, Sürdürülebilir Ar-Ge, Kamu Teşviki, Pareto Analizi

Kaynakça

• Akbey, F. (2014). Ar-Ge, inovasyon ve kalkınma ilişkisine yönelik bir literatür taraması: Kuramsal özet. Maliye Dergisi, 166 (2014), 1-16.
• Akbulak, Y. & Akbulak, S. (2010). Türkiye’nin rekabet gücü bağlamında araştırma & geliştirme (Ar-Ge) faaliyetlerinin özendirilmesi. Finans Politik Ekonomik Yorumlar Dergisi, 47 (544), 7-14.
• Akdemir, A. (1990). Küçük ve orta ölçekli işletmelerin Ar-Ge olanakları. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (1), 215-227.
• Ali-Yrkkö, Jyrki (2004). Impact of public R&D financing on private R&D: Does financial constraint matter?, ETLA Discussion Papers, No. 943, The Research Institute of the Finnish Economy (ETLA), Helsinki.
• Ali-Yrkkö, J. (2005). Impact of public R&D financing on employment, ETLA Discussion Papers, No. 980. The Research Institute of the Finnish Economy, (ETLA), Helsinki. Altın, O. & Kaya, A. (2009). Türkiye’de Ar-Ge harcamaları ve ekonomik büyüme arasındaki nedensel ilişkinin analizi. Ege Akademik Bakış, 9 (1), 251-259.
• Altıntaş, H. & Mercan, M. (2015). Ar-Ge harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: OECD ülkeleri üzerine yatay kesit bağımlılığı altında panel eşbütünleşme analizi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 70 (2), 345-376.
• Arrow, K. J. (1972). Economic welfare and the allocation of resources for invention. In Readings in industrial economics (pp. 219-236). Palgrave, London.
• Aschhoff, B., Fier, A. & Löhlein, H. (2006). Detecting behavioural additionality-an empirical study on the impact of public R&D funding on firms' cooperative behaviour in Germany. ZEW-Centre for European Economic Research Discussion Paper, (06-037).
• Baudin, M. (2012). Revisiting Pareto in manufacturing. Industrial Engineer, 44 (1), 28-33.
• Bellucci, A., Pennacchio, L. & Zazzaro, A. (2019). Public R&D subsidies: collaborative versus individual place-based programs for SMEs. Small Business Economics, 52 (1), 213-240.
• Bircan, H. & Gedik, H. (2003). Tekstil sektöründe istatistiksel proses kontrol teknikleri uygulaması üzerine bir deneme. CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4 (2), 69-79.
• Boeing, P. (2014). China's R&D subsidies–allocation and effectiveness. ZEW-Centre for European Economic Research discussion paper, (14-103).
• Cappelen, A., Raknerud, A. & Rybalka, M. (2012). The effects of R&D tax credits on patenting and innovations. Research Policy, 41 (2), 334-345.
• Carboni, O. A. (2017). The effect of public support on investment and R&D: An empirical evaluation on European manufacturing firms. Technological Forecasting and Social Change, 117, 282-295.
• Çelebi, A. K. & Kahriman, H. (2011). Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye’de AR-GE faaliyetlerine yönelik vergi teşvikleri ve bunların karşılaştırmalı analizi. Maliye Dergisi, 161 (2011), 33-63.
• Coccia, M. (2011). The interaction between public and private R&D expenditure and national productivity. Prometheus, 29 (2), 121-130.
• Craft, R. C., & Leake, C. (2002). The Pareto principle in organizational decision making. Management Decision.
• David, P. A., Hall, B. H. & Toole, A. A. (2000). Is public R&D a complement or substitute for private R&D? A review of the econometric evidence. Research policy, 29 (4-5), 497-529.
• Er, Alper (26 Nisan 2006). Tasarım, Ar-Ge ve inovasyonun neresinde? Radikal Tasarım Eki, 6.
• Erdoğan, S. & Canbay, Ş. (2016). İktisadi büyüme - araştırma ve Ggeliştirme (Ar-Ge) harcamaları ilişkisi üzerine teorik bir inceleme. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (2), 29-43.
• Guellec, D., & Van Pottelsberghe De La Potterie, B. (2003). The impact of public R&D expenditure on business R&D. Economics of innovation and new technology, 12 (3), 225-243.
• Gülmez, A. & Yardımcıoğlu, F. (2012). OECD Ülkelerinde Ar-Ge harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: Panel eşbütünleşme ve panel nedensellik analizi (1990-2010). Maliye Dergisi, 163 (1), 335-353.
• Güzel, S. (2009). Ar-ge harcamaları ve vergi teşvikleri: belirli ülkeler karşısında Türkiye’nin durumu. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 4 (2), 29-48.
• Huergo, E., Trenado, M. & Ubierna, A. (2016). The impact of public support on firm propensity to engage in R&D: Spanish experience. Technological Forecasting and Social Change, 113, 206-219.
• Ilina, I., Streltsova, E., Borodin, A. & Yakovenko, I. (2019). The impact of public investment on the competitiveness of the Russian R&D sector. Int. J. Mech. Eng. Technol. IJMET, 10, 1128-1140.
• Klimova, V., Zitek, V. & Kralova, M. (2019). How public R&D support affects research activity of enterprises: Evidence from the Czech Republic. Journal of the Knowledge Economy, 1-20.
• Lee, C. Y. (2011). The differential effects of public R&D support on firm R&D: Theory and evidence from multi-country data. Technovation, 31 (5-6), 256-269.
• Liu, X., Li, X. & Li, H. (2016). R&D subsidies and business R&D: Evidence from high-tech manufacturing firms in Jiangsu. China Economic Review, 41, 1-22.
• Lööf, H., & Heshmati, A. (2005). The impact of public funds on private R&D investment: New evidence from a firm level innovation study. MTT Discussion Papers 3.
• Mamuneas, T. P. & Nadiri, M. I. (1996). Public R&D policies and cost behavior of the US manufacturing industries. Journal of Public Economics, 63 (1), 57-81.
• Marino, M., Lhuillery, S., Parrotta, P. & Sala, D. (2016). Additionality or crowding-out? An overall evaluation of public R&D subsidy on private R&D expenditure. Research Policy, 45 (9), 1715-1730.
• Nelson, R. R. (1959). The simple economics of basic scientific research. Journal of political economy, 67 (3), 297-306.
• Özcan, S. (2001). İstatistiksel proses kontrol tekniklerinden pareto analizi ve çimento sanayinde bir uygulama, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Cumhuriyet Üniversitesi, 2 (2), 151-174.
• Özgüvenç, D. (2011). Kalite problemlerinin sınıflandırılmasında çok kriterli Pareto analizi, İstanbul Teknik Ünversitesi, Fen Bilimeri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Rao, N. (2016). Do tax credits stimulate R&D spending? The effect of the R&D tax credit in its first decade. Journal of Public Economics, 140, 1-12.
• Sanayi Bakanlığı, https://agtm.sanayi.gov.tr/, (Erişim Tarihi: 17.07.2020).
• Sanayi Bakanlığı (2020), Ar-Ge ve tasarım merkezleri bilgilendirme ve tanıtım sunumu, file:///C:/Users/gezgi/Downloads/Dosya-313-519.pdf, (Erişim Tarihi: 11.06.2020).
• Taş, Ş., Taşar, İ. & Yunus, A. Ç. C. I. (2017). Ar-Ge harcamaları ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Türkiye örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 (2), 178-187.
• Ünal, T. & Seçilmiş, N. (2013). Ar-Ge göstergeleri açısından Türkiye ve gelişmiş ülkelerle kıyaslaması. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 1 (1), 12-25.
• Zhu, Pingfang, Xu, Weimin & Lundin, N. (2006). The impact of government's fundings and tax incentives on industrial R&D investments—Empirical evidences from industrial sectors in Shanghai. China Economic Review, 17 (1), 51-69.
• Ziesemer, T. (2019). The effects of R&D subsidies and publicly performed R&D on business R&D: A survey (No. 036). United Nations University-Maastricht Economic and Social Research Institute on Innovation and Technology (MERIT).