Öz
Fransız düşünür Michel Foucault bilgi üretme yolculuğunda önce özneye odaklanmış, bu amaçla dışlanmışlıkları (deli, suçlu, öğrenci, eşcinsel vb.), bunları üreten ve yeniden üreten söylemi, söylemin ilişkide olduğu iktidarı, iktidarla içkin bir ilişkide olan bilgiyi ve yine iktidarın yarattığı hakikatı açıklamaya girişmiştir. Ancak bir süre sonra rotası özneden iktidara kaymıştır. Düşünür, iktidar nedir gibi bir soruya yanıt vermek yerine iktidarın, dahası iktidar ilişkilerinin nasıllığına yanıt arar. İktidarı gündelik toplumsal ilişkilerde somutlaştıran Foucault, kapatılmayı ve bu kapatılmayı sağlayan kurumlara odaklanarak iktidar ilişkilerinin dönüşümünü bize sunmaktadır. Egemenlikten disiplinci iktidara, yani gözetim toplumuna, oradan da düzenleyici iktidara (biyo-iktidar) nasıl geçildiğini tarihsel bir perspektif ve felsefi bir temelle ortaya koymaktadır. Kendi bilgisini de içeren iktidar, geliştirdiği söylemlerle bedene ve nüfusa yayılmakta ve neyin normal neyin anormal, neyin aynı neyin başka yada örneğin kimin namuslu kimin namussuz olduğuna karar verebilmektedir. İşte bu çalışmada düşünürün iktidar analizi; iktidarın ürettiği hakikat ve iktidarı derinleştiren, dilin desteklediği söylem ve bilgi yardımıyla açıklanmaya çalışılacaktır, ana eksen ise iktidar ilişkilerinin dönüşerek ilerlediği tezi olacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Agamben, G. (2001). Kutsal İnsan: Egemen İktidar ve Çıplak Hayat. Türkmen, İ. (Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Ateş Durç, S. (2012). Namus, Biyopolitika ve Şiddet. V. Tecim, Ç. Tarhan ve C. Aydın (Ed.), Dokuz Eylül Üniversitesi DEKAUM Uluslararası Kadın Konferansı (9-11 Mayıs 2012) Bildiriler Kitabı içinde, (ss. 273-282). İzmir.
- Deveci, C. (1999). Foucault’nun İktidar Kavramsallaştırmasında Siyasal Boyutun Ayrıştırılamazlığı. Doğu- Batı, 9, 25-45.
- Chitty, C. (2017, 24 Aralık). Foucault’da İktidar Kavramı ve Sosyalist Bir Yönetim Sanatı. Boren, A. (Çev.). e-skop: Sanat Tarihi, Eleştiri Dergisi, https://www.e-skop.com/skopbulten/foucaultda-iktidar-kavrami-ve-sosyalist-bir-yonetim-sanati/3628, (Erişim Tarihi: 12.11.2020).
- Davidson, A. I. (2010). Arkeoloji, Genealoji, Etik. V. Urhan (Der.), Foucault içinde (ss. 249-267). İstanbul: Say Yayınları.
- Demir, E. (2014). Foucault’da İktidarı Yeniden Düşünmek. Birikim Dergisi, https://birikimdergisi.com/guncel/541/foucault-da-iktidari-yenidendusunmek, (Erişim Tarihi: 12.11.2020).
- Eribon, D. (2012). Michel Foucault. Çiltaş, Ş. (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Foucault, M. (1995). Ders Özetleri: 1970-1982. Hilav, S. (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Foucault, M. (2005). Özne ve İktidar. Ergüden, I. (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Foucault, M. (2006). Hapishanenin Doğuşu. Kılıçbay, M.Ali( Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
- Foucault, M. (2007). İktidarın Gözü. Ergüden, I. (Çev.). 2. Basım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları
- Foucault, M. (2010). Cinselliğin Tarihi. Tanrıöver, H. Uğur (Çev.). 3. Basım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Foucault, M. (2011a). Toplumu Savunmak Gerekir. Aktaş, Ş. (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Foucault, M. (2011b). Bilginin Arkeolojisi. Urhan, V. (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Keskin, F. (1996). Foucault’da Şiddet ve İktidar. Cogito, 6-7, 91-105.
- Keskin, F. (2005a). Michel Foucault. Michel Foucault (Der.). Özne ve İktidar içinde (ss.7-11), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Keskin, F. (2005b). Özne ve İktidar. Michel Foucault (Der.). Özne ve İktidar içinde (s. 11-21), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Koyuncu, E. (2016). Foucault’nun Siyaset Felsefesinde Biyopolitikanın Doğuşu, Onur Kartal (Der.), Biyopolitika Cilt 2 içinde (ss.21-61), Ankara: NotaBene Yayınları.
- Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. Akındağ, O. (Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları
- Megill, A. (1998). Aşırılığın Peygamberleri. Birkan, T. (Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
- Said, E.W. (1999). Michel Foucault 1926-1984. Doğu-Batı, 9, 185-195.
- Sarup, M. (2004). Post Yapısalcılık ve Post Modernizm. Güçlü, A. (Çev.). 2. Baskı. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
- Saygılı, A. (2005). Modern Devletin Beden İdeolojisi Üzerine Kısa Bir Deneme. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 54(3), 324-339.
- Urhan, V. (2007). Michel Foucault ve Bilgi/İktidar İlişkisinin Soykütüğü. Kaygı, Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 9, 99-118.
- Urhan, V. (2010). Foucault. İstanbul: Say Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Eylül 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 12 Ocak 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 23 Sayı: 3 |