TÜRKİYE’DE İŞGÜCÜ PİYASALARINDA SURİYELİ KADIN MÜLTECİLER: KONFEKSİYON ENDÜSTRİSİ ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 4 - Dokuz Eylül Üniversitesi Uluslararası Konferansı, Göç: Önümüzdeki Yirmi Yılın Projeksiyonu ve Ötesi, 109 - 130, 31.12.2021

Gülten Dursun Seda Nizamoğlu

https://doi.org/10.16953/deusosbil.1055645

Öz

Suriye’de 2011’den bu yana devam eden savaş, başta Türkiye olmak üzere yaklaşık 7 milyon insanın Lübnan, Ürdün, Irak ve Mısır gibi komşu ülkelere zorunlu göçüne neden olmuş ve bu göç dalgası beraberinde potansiyel bir işgücü akımı ortaya çıkarmıştır. Bu büyük yer değiştirme ev sahibi ülkelerde mültecilere yönelik insan hakları ve güvenlik anlamında ortaya çıkardığı sorunların yanı sıra işgücü piyasalarında da sömürünün artmasına yol açmıştır. Göçmen adaptasyonu üzerine yapılan araştırmalar, birleşme biçimi ve göçmenler için bir “çıkış yolu” olarak etnik yerleşim alanına artan ilgiyi yansıtmaktadır. Bu çalışmada, Suriye’den gelen mülteci kadınların Türkiye’de yoğunlaştıkları konfeksiyon sektörü aracılığıyla işgücü piyasalarına nasıl uyum sağladıkları incelenmektedir. Bu amaçla Suriyeli mültecilerin yoğun olarak yerleştikleri İstanbul Bağcılar'da bulunan iki konfeksiyon atölyesinde 15 Suriyeli kadın mülteci işçi ile yarı yapılandırılmış, anlatı ve derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Her iki atölyedeki kadınların tamamı kayıt dışı çalışmaktadır ve geçici işçi statüsündedir. Konfeksiyon atölyelerinde yoğun olarak Suriyeli mülteci kadınların istihdam edilmesinin başlıca nedeni çalışma izni olmaksızın küçük işletmeler bazında faaliyetlerini yürütmeleridir. Diğer bir neden ise üretimde ucuz ve bol işgücü girdisinin firmaların karlılıklarını artırabilmesidir. Çalışmadan elde edilen bulgular Suriyeli kadın mültecilerin vasıfsız işgücü gerektiren bir işgücü kolu olan konfeksiyon atölyelerinde işgücü piyasasına uyum sağladıklarını göstermektedir. Ancak bu çalışma biçimi bir tercih değildir. Çoğu mülteci kadının çalışma izni yoktur. Belirsizlik içindedir, vasıfsızdır ya da eğitimleri yarım kalmıştır. Bu tür nedenlerle fason üretim yapan atölyelerde çalışmak zorundadırlar. Suriyeli mülteci kadınların ortalama ücretlerinin yerli kadın işçilere göre daha düşük olduğu gözlenmemiştir. Kadın göçmenler göç sürecinin tüm aşamalarında yaşadıkları zorluklara ve ayrımcılığa rağmen, işgücü piyasalarında yer alabilmeleri kendilerini ifade etmelerinin önemli bir aracıdır. Kadın göçmen refahının dikkate alınarak, kadınları korumak adına tasarlanan yasaların (vasıfsız işçiler için resmi göç izni gerektiren yasalar gibi) Suriyeli kadın mülteciler için bir baskı ve sömürü kaynağı olsa da bu tür atölyeler mülteci kadınlar için ekonomik özgürlüklerinin artmasına katkıda bulunmaktadır. Ancak bu durum, göçmen kadınların sömürü ve marjinalleşmelerini maskelediğinin bir kanıtı olarak da görülmelidir

Anahtar Kelimeler

Suriyeli göçmen kadınlar, işgücü piyasaları, enformel sektör, Türkiye

SYRIAN WOMEN REFUGEES IN THE TURKEY LABOUR MARKET: THE CASE OF CLOTHING INDUSTRY

Öz

The ongoing war in Syria since 2011, initially just about Turkey, it caused the forced migration of approximately 7 million people to neighboring countries such as Lebanon, Jordan, Iraq and Egypt and this wave of immigration has brought along a potential labor flow. This major displacement has led to increased exploitation in the labor markets, as well as the human rights and security issues for refugees in host countries. In this study, Syrian refugee women are examined how they adapt to the labor market, through their clothing industry concentrated in Turkey. For this purpose, semi-structured, narrative, and in-depth interviewing were made with 15 Syrian women refugee workers in two clothing factory established in Bağcılar, Istanbul, where Syrian immigrants are concentrated. All women in both workshops work informally and are temporary workers. The main reason for Syrian refugee women being employed intensively in clothing factory is that they carry out their activities on a small business basis without a work permit. Another reason is that cheap and abundant labor input in production can increase the profitability of companies. Findings obtained from the study show that Syrian women refugees have adapted to the labor market in ready-made clothing sector, a branch of labor that requires unskilled labor. However, this way of working is not a preference. Most refugee women do not have a work permit. It is uncertain, unqualified, or their education is incomplete. For these reasons, they have to work in factory producing contract manufacturing. It has not been observed that the average wages of Syrian women refugee are lower than domestic women workers. Despite the difficulties and discrimination that women refugee experience at all stages of the migration process, their participation in the labor markets is an important tool for them to express themselves. Although the laws designed to protect women by taking into account the welfare of women migrants (such as laws requiring official immigration permits for unskilled workers) are a source of pressure and exploitation for Syrian women refugees, such factory contribute to increasing their economic freedom for refugee women. However, this situation is also evident as a proof that migrant women mask their exploitation and marginalization.

Anahtar Kelimeler

Syrian refugee women, labor market, informal sectors, Turkey.

Kaynakça

• Ackerman, X. (2014). Education for Syrian refugees: Beyond camps. Retrieved from https://www.brookings.edu/blog/education-plus-development/2014/01/17/ education-for-syrian-refugees-in- turkey-beyond-camps/ (Erişim Tarihi: 03 Feb 2021).
• Almakhamreh, S., Asfour, H. Z. & Hutchinson, A. (2020). Negotiating patriarchal relationships to become economically active: an insight into the agency of Syrian refugee women in Jordan using frameworks of womanism and intersectionality. British Journal of Middle Eastern Studies, 1-19, DOI: 10.1080/13530194.2020.1836609.
• Aygül, H. H. & Kaba, E. M. (2019). Suriyeli kadınların işgücüne katılımı ve deneyimleri (İstanbul-Sultanbeyli örneği). Turkish Studies-Social Sciences, 14(4), 1255-1275.
• Balcılar, M. & Nugent, J. B. (2019). The migration of fear: An analysis of migration choices of Syrian refugees. The Quarterly Review of Economics and Finance, 73, 95-110.
• Baklacıoğlu, N. Ö. (2017). The violence of tolerated temporality. Syrian women refugees on the out skirts of İstanbul. J. Freedman, Z. Kıvılcım & N. Ö. Baklacıoğlu (Der.), A gendered approach to the Syrian refugee crisis içinde (ss. 42-61). London and New York: Routledge.
• Bernard, W. S. (1976). Immigrants and refugees: Their similarities, differences, and needs. International Migration, 14(4), 267-280.
• Braun, V. & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77-101.
• Canefe, N. (2018). Invisible lives: gender, dispossession, and precarity amongst Syrian refugee women in the Middle East. Canada's Journal on Refugees, 34(1), 39-49.
• Coşkun, E. (2018). Criminalisation and prostitution of migrant women in Turkey: A case study of Ugandan women. Women’s Studies International Forum, 68, 85-93.
• Culcasi, K. (2019). “We are women and men now”: intimate spaces and coping labour for Syrian women refugees in Jordan. Royal Geographical Society, 44, 463-478.
• ÇSGB (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı) (2016). Uluslararası İşgücü Kanunu (No. 6735). Mevzuat Online.
• https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=6735&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 (Erişim tarihi: 20 Aralık 2020).
• ÇSGB (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı) (2019). Yabancıların çalışma izinleri. 2019 yılı raporu.
• https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/63117/yabanciizin2019.pdf (Erişim tarihi: 06 Şubat 2021).
• De Geus, A. & Fargues, F. (2016). Preface: Work is key for integration to work. I. Martín, A. Arcarons, J. Aumüller et al., (Eds.), From refugees to workers: mapping labour market integration support measures for asylum-seekers and refugees in EU member states. Volume I: Comparative Analysis and Policy Findings, Technical Report içinde (ss.6-7), Bertelsmann Shiftung.
• Del Carpio, X., Demir Şeker, S. & Yener, A. L. (2018). L’intégration des réfugiés au marché turc du travail. www.fmreview.org/fr/economies. (Erişim tarihi: 09.04.2021).
• Dustmann, C., Vasiljeva, K. & Damm, A. P. (2019). Refugee migration and electoral outcomes. The Review of Economic Studies, 86(5), 2035-2091.
• Duran, N. (2018). Dual discrimination of syrian refugee women in the labour markets in europe and turkey: identifying the challenges. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 75, 43–67.
• Erdoğdu, S. (2018). Syrian refugees in Turkey and trade union responses. Globalizations, 15(6), 838–853.
• European Commission (2020). Turkey 2020 Report. Commission Staff Working Document, Brussels.
• Fluri, J. L. (2020). Accessing racial privilege through property: Geographies of racial capitalism. Geoforum, In Press, Corrected Proof. https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2020.06.013.
• Ferdous, J. & Mallick, D. (2019). Norms, practices, and gendered vulnerabilities in the lower Teesta basin, Bangladesh. Environmental Development, 31, 88-96.
• Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik (2016).
• https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/3.5.20168375.pdf (Erişim tarihi: 06 Şubat 2021).
• Hanmer, L., Rubiano, E., Santamaria, J. & Arango, D. J. (2020). How does poverty differ among refugees? Taking a gender lens to the data on Syrian refugees in Jordan. Middle East Development Journal, 12(2), 208-242.
• Hayata Destek (2016). İstanbul'daki Suriyeli mültecilere ilişkin zarar görebilirlik değerlendirme raporu. www.hayatadestek.org (Erişim tarihi: 04 Şubat 2021).
• Herwig, R. (2017). Strategies of resistance of Syrian female refugees in Şanlıurfa. Movement, 3(2), 179-194.
• Ibesh, R., Ahmad, W., Chikhou, R., Jumah, R., Sankar, H. & Thurston, A. (2021). The educational experiences of Syrian women in countries of safety/asylum. International Journal of Educational Research Open, 2(2), 1-10.
• International Rescue Committee (2019). Scaling economic opportunities for refugee women: understanding and overcoming obstacles to women’sneconomic empowerment in Germany, Niger & Kenya. IRC.
• https://reliefweb.int/report/kenya/scaling-economic-opportunities-refugee-women-understanding-and-overcoming-obstacles (Erişim tarihi: 05 Şubat 2021).
• Kabir, R., & Klugman, J. (2019). Unlocking refugee women’s potential: closing economic gaps to benefit all. International Rescue Committee and Georgetown Institute for Women, Peace and Security, GIWPS. https://www.rescue.org/ (Erişim tarihi: 05 Şubat 2021).
• Kaya, Y. (2019). Türkiye'de tekstil sektörü. https://www. ekovitrin.com/turkiye-de-tekstil-sektoru-makale,1482.html/ (Erişim tarihi: 08 Nisan 2021).
• Kaygısız, İ. (2017). Suriyeli mültecilerin Türkiye işgücü piyasasına etkileri. İstanbul: Fredrich Ebert Stiftung Vakfı.
• Kıvilcım, Z. (2016). Legal violence against Syrian female refugees in Turkey. Feminist Legal Studies, 24(2), 193-214.
• Kıvılcım, Z. (2017). Lesbian, gay, bisexual and transsexual (LGBT) Syrian refugees in Turkey, J. Freedman, Z. Kıvılcım & N. Ö. Baklacıoğlu (Der.), A gendered approach to the Syrian refugee crisis içinde (ss. 26-41). London and New York: Routledge.
• Knappert, L., Kornau, A. & Figengül, M. (2018). Refugees' exclusion at work and the intersection with gender: Insights from the Turkish-Syrian border. Journal of Vocational Behavior, 105, 62–82.
• Luik, M., Emilsson, H. & Bevelander, P. (2016). Explaining the Male Native-Immigrant Employment Gap in Sweden: The Role of Human Capital and Migrant Categories. IZA Discussion Papers, No. 9943.
• Lutz, H. (2010). Gender in the migratory process. Journal of Ethnic and Migration Studies, 36(10), 1647-1663.
• Mutlu, P., Mısırlı, K. Y., Kahveci, M., Akyol, A. E., Erol, E., Gümüşcan, İ., Pınar, E. & Salman, C (2018). Suriyeli göçmen işçilerin İstanbul ölçeğinde tekstil sektörü emek piyasasına eklemlenmeleri ve etkileri.
• Çalışma ve Toplum Dergisi, 56(1), 69-92.
• Nyberg, K., Hecht, L. & Ross, J. (2003), Sociology. Encyclopedia of Information Systems, 121-219.
• Özdemir, Ö. (2015). Savaş ve çatışmalarda şiddetin kurbanları kadınlar. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(39), 310-318.
• Pinedo-Caro, L. (2020). Türk işgücü piyasasında Suriyeli mülteciler. ILO Türkiye Ofisi.
• https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva / ---ilo-ankara/documents/publication/wcms_739463.pdf (Erişim tarihi: 08 Şubat 2021).
• Roberson, Q. M. (2006). Disentangling the meanings of diversity and inclusion in organizations. Group & Organization Management, 31, 212-236.
• Rodgers, G. (2004). Hanging out with forced migrant: Methodological and ethical challenges. Migration Review, 21, 48-49.
• Saleh, E. (2016). The master cockroach: scrap metal and Syrian labour in Beirut’s informal economy. Contemporary Levant, 1(2), 93-107.
• Shore, L. M., Randel, A. E., Chung, B. G., Dean, M. A., Ehrhart, K. H., & Singh, G. (2011). Inclusion and diversity in work groups: A review and model for future research. Journal of Management, 37(4), 1262-1289.
• Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü (2020). Hazır Giyim Sektör Raporu. Türkiye Cumhuriyeti-Ticaret Bakanlığı.
• Tümtaş, M. S. (2020). Nöbetleşe Dışlanma, 1. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ulutaş Ünlütürk, Ç. & Akbaş, S. (2018). Ötekilerin ötekisi: denizli işgücü piyasasında Suriyeli kadınlar. Ç. Ünlütürk Ulutaş (Der), Feminist Sosyal Politika: Bakım, Emek, Göç içinde (ss.281-308), İstabul: Renas Yayıncılık.
• United Nations (UN) (2019). International Migration 2019. UN Department of Economic and Social Affairs.
• UNHCR (2015). Worldwide displacement hits all-time high as war and persecution increase. www.unhcr.org/558193896.html (Erişim tarihi: 03 Şubat 2021).
• UNHCR (2019). Global Trends 2019. UN Department of Economic and Social Affairs.
• UNHCR (2020). Turkey, Operational Update.
• https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/UNHCR%20Turkey%20Operational%20Update%20December%202020%20FINAL.pdf (Erişim tarihi: 08 Şubat 2021).
• UNWOMEN (2018). Geçici koruma altındaki Suriyeli kadın ve kız çocuklarının ihtiyaç analizi. UN Kadın Birimi.
• Warren, T. (2003). Class-and gender-based working time? Time poverty and division of domestic labour. Sociology, 37(4), 733-752.