AKILLI KENT UYGULAMALARINA YÖNELİK VATANDAŞ ALGISI ENVANTERİNİN OLUŞTURULMASI: ANKARA/ ÇANKAYA ÖRNEĞİ

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: 1, 218 - 243

Berfin Göksoy Sevinçli , Menaf Turan

https://doi.org/10.16953/deusosbil.1561414

Öz

Teknolojinin gelişimiyle birlikte dünya kentlerini dijital bir dönüşüme sevkeden akıllı kent modeli, kentlerin küresel rekabet edebilirliklerini artırmakta ve onları cazip hale getirmektedir. Yıllık olarak yayınlanan Akıllı Kentler Endeksi’nde yer alan kentler, akıllı kent olma yolunda başarılı görülmektedir. Bu noktada kentleri deneyimleyen kentlilerin akıllı kente yönelik algıları da akıllı kentin başarısında önemli bir faktördür. Dolayısıyla kentlilerin akıllı kente yönelik algılarının değerlendirilmesi, kentlerin akıllı kent olma yolunda tecrübelerini zenginleştirecektir. Bu çalışmanın amacı, akıllı kent uygulamalarına yönelik vatandaş algısını ortaya koymaktır. Çalışmanın amacını gerçekleştirmeye yönelik yöntem olarak nicel yöntemlerden anket tekniği seçilmiştir. Anket tekniğiyle küresel olarak önem atfedilen Akıllı Kentler Endeksi’nde yer alan Ankara/Çankaya kentinden veri toplanmıştır. 422 kişiden toplanan verilerin analizi sonucunda akıllı ekonomi bileşeninin kentin sorunlarını çözme noktasında geliştirilebileceği, akıllı yönetişim konusunda algının henüz gelişmediği, akıllı çevre, akıllı ulaşım, akıllı insan, akıllı yaşam boyutlarında kentte yaşama süresi uzadıkça algının da arttığı bulgulanmıştır. Eğitim müfredatında akıllı kente yönelik bilgilerin detaylandırılması çalışmanın önerisi olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Akıllı Kent, Akıllı Kent Uygulamaları, Akıllı Kent Bileşenleri, Vatandaş Algısı, Ankara/Çankaya

CREATING CITIZEN PERCEPTION INVENTORY TOWARDS SMART CITY APPLICATIONS: THE EXAMPLE OF ANKARA/ÇANKAYA

Öz

The Smart City model serves as a catalyst for digital transformation across urban areas globally, enhancing their competitiveness and appeal. Cities that are featured in the annual Smart Cities Index are recognized for their success in this transition to smart city status. At this juncture, the perceptions of citizens who engage with smart city initiatives play a crucial role in determining the overall success of such developments. Consequently, evaluating citizens' views on smart city applications will augment the experiences of urban areas striving to achieve smart city status. This study aims to elucidate citizens' perceptions regarding these applications. To fulfill this objective, a survey methodology was employed, utilizing quantitative methods to gather data from the Ankara/Çankaya region, which is recognized in the globally significant Smart Cities Index. Based on the analysis of data obtained from 422 individuals, the findings indicate that the smart economy component can be enhanced through addressing urban issues. It was also observed that the concept of smart governance has not yet fully matured, although awareness of it tends to grow with the length of residency in the city across the dimensions of smart environment, smart transportation, smart people, and smart life. The study recommends incorporating comprehensive information about smart cities into the educational curriculum.

Anahtar Kelimeler

Smart City, Smart City Applications, Smart City Components, Citizen Perception

Kaynakça

• Akıllı Şehir. (2024). Türkiye’den Akıllı Şehir Örnekleri- Ankara. https://www.akillisehir.com/idet/11/680/ankara, (Erişim Tarihi: 20.07.2024).
• Al-Maqashi, S., Al-Maqashi, M., Abdullah, M., Al-Rumaim, A., ve Almansob, S. (2024). The Impact of ICTS in the Development of Smart City: Opportunities and Challenges. IntechOpen. doi: 10.5772/intechopen.114156.
• Arslan, M. (2024). Belediye birliklerinin akıllı şehircilik faaliyetleri: Türkiye, Almanya ve Hollanda örneklerinin incelenmesi. TESAM Akademi Dergisi, 11 (1), 169-211.
• Aslan, M. M., ve Bulut, Y. (2019). Akıllı kent uygulamalarının kentsel güvenlik açısından önemi. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergisi, 52-60.
• Ateş, M. (2024). Akıllı şehirlerde erişilebilirlik. Şura Akademi, (5), 81-88.
• Balcı, D. (2023). Akıllı Kent Perspektifinde Belediyeler: Çorum Belediyesi’nde Akıllı Kent Uygulamaları. (Yayınlanmış Doktora Tezi). HBVÜ Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Ankara.
• Barış, Ş., Zülfikar, A. C., Korkmaz, M. ve Tunç, S. (2023). Akıllı şehirlerde afet riski azaltılması uygulamaları. Şura Akademi, (2), 27-41.
• Bimay, M. (2021). Yerel yönetimlerin akıllı kent adaptasyonu. Bulut, Y., Aslan, M. M. (Ed.). Akıllı kentler (Uygulamalar, sorunlar ve çözümler). Bursa: Ekin Yayınevi.
• Bozdoğan, R. ve Palancıoğlu, M.H. (2021). Hayat kalitesi yüksek kentlerde akıllı kent uygulamaları, akıllı kentler: uygulamalar, sorunlar ve çözümler, Ed. Yakup Bulut ve M. Miraç Aslan, Bursa: Ekin Kitabevi.
• Cem, H. (2021). Endüstri 4.0’dan toplum 5.0’a dijital dönüşüm. Ankara: Orion Kitabevi.
• Chiesa, G., Boffa, M., Lanza, C., Baldoni, V., Fabiani, F., ve Ravera, A. (2023). Automatic identification of urban functions via social mining. Cities, 137, 104262.
• Cohen, B. (2014). The Smartest Cities In The World 2015: Methodology. Fast Company: https://www.fastcompany.com/3038818/the-smartest-cities-in-the-world-2015-methodolog , (Erişim Tarihi: 03.04.2023).
• Çelikyay- Hamza, H. (2017). İstanbul perspektifinden akıllı şehirlere bakış: şehirleri akıllı kılan sadece teknoloji mi?. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 505-512.
• Çubukçu, Z., Memiş, L. ve Babaoğlu, C. (2024). Akıllı şehirlerde acil durum ve afet yönetiminde dijital ikiz teknolojisi: potansiyeller ve uygulamalar, TYB Akademi: Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (40), 9-24.
• Del-Real, C., Ward, C., ve Sartipi, M. (2023). What do people want in a smart city? Exploring the stakeholders’ opinions, priorities and perceived barriers in a medium-sized city in the united states. International Journal of Urban Sciences, 27(sup1), 50-74.
• Erdoğan, C. (T.Y.). Bilimsel Anketler İçin Örneklem Sayısı Hesaplama https://avesis.akdeniz.edu.tr/resume/downloadfile/caner?key=e0cb3acb-8733-4a57-bdbd-3766f9e6ed3e, (Erişim Tarihi: 02.11.2023).
• Fettermann D, Christoffel P, Castillo J ve Sant’Anna A, (2024). The role of performance in smart meter’s acceptance: a survey in joinville, Brazil. Urban Science. 2024; 8 (1):1.
• Giffinger, R., Fertner, C., Kramar, H., ve Meijers, E. (2007). Smart Cities Ranking of European Medium-Sized Cities (p. 11). Vienna, UT: Centre of Regional Science. http://www.smart-cities.eu/download/city_ranking_final.pdf (Erişim Tarihi: 01.09.2024).
• Göksoy Sevinçli, B. (2023). Akıllı kent uygulamalarına yönelik ölçek geliştirme ve geçerlik çalışması. Kent Akademisi, 16 (3), 1497-1524.
• Gürsoy, O. (2019). Akıllı Kent Yaklaşımı ve Türkiye’deki Büyükşehirler İçin Uygulama İmkânları. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gürsoy, O., ve Ömürgönülşen, U. (2019). Akıllı kent bileşeni olarak “akıllı vatandaş” bağlamında bir test sahası olarak üniversite kampüsleri. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 2 (1), 19-28.
• Gürbüz, S. (2021). Amos ile yapısal eşitlik modellemesi. Ankara: Seçkin.
• Hair, F. (2013). Multivariate data analysi. Pearson Education Limited.
• IMD. (2024). City Index, https://issuu.com/docs/e7a60c053affbf9e98fcba93afe857af?fr=xKAE9_zU1NQ, (Erişim Tarihi: 12.7.2024).
• Janik A, Ryszko A ve Szafraniec M. (2023). Intelligent and environmentally friendly solutions in smart cities’ development-empirical evidence from poland. Smart Cities. 2023; 6 (2):1202-1226.
• Karagöz, Y. (2016). SPSS ve AMOS uygulamalı istatistiksel analizler. Ankara: Nobel.
• Kaya, Ş. (2024). Akıllı Kent Uygulamalarının Kent Kimliğinde Ortaya Çıkardığı Dönüşüm: Amsterdam Örneği. (Yayınlanmış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Kline, R. (2010). Principles and practice of structural equation modeling (3rded.). New York: The Guilford Press.
• Kim, J.S., ve Feng, Y. (2024). Understanding complex viewpoints in smart sustainable cities: the experience of suzhou, China. Cities, 14, 104832.
• OECD (2020). Measuring Smart Cities’ Performance, Do Smart Cities Benefit Everyone. 2nd OECD Roundtable Smart Cities and Inclusive Growth, December. https://www.oecd.org/cfe/cities/Smart-cities-measurement-framework-scoping.pdf. (Erişim Adresi: 7.09.2023).
• Örselli, E., Bayrakcı E. ve Göksoy, B. (2019). “Teknolojinin Kent Yaşamına Yansıması: Akıllı Kentler Bağlamında Değerlendirme”, Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Kongresi Tam Metin Kitabı, 2-4 Mayıs, Şırnak, Asos Yayınevi, 232-243.
• Örselli, E., ve Akbay, C. (2019). Teknoloji ve kent yaşamında dönüşüm: akıllı kentler. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 2 (1), 228-241.
• Örselli, E., ve Bilici, Z. (2023). Akıllı kentler- akıllı kentler uygulamalarından memnuniyet Konya örneği. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Yayınları.
• Özel-Mazlum, Z., ve Yalçıner-Ercoşkun, Ö. (2024). Kentsel dönüşüm alanlarında akıllı şehir ölçümü: İstanbul Esenler örneği. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 40 (1), 59-72.
• Qian, X., Chen, M., Zhao, F., & Ling, H. (2024). An assessment framework of global smart cities for sustainable development in a post-pandemic era. Cities, 150, 104990.
• Pektaş, E. (2009). Coğrafi ve kent bilgi sistemi uygulamaları ve Afyonkarahisar ili örneği . Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11 (2) , 241-260.
• Richter, I., Neef, N. E., Moghayedi, A., Owoade, F. M., Kapanji-Kakoma, K., Sheena, F., ve Ewon, K. (2023). Willing to be the change: perceived drivers and barriers to participation in urban smart farming projects. Journal of Urban Affairs, 1-19.
• Sadioğlu, U., ve Dinç, B. (2019). Yaşam boyu öğrenme ve akıllı kentler. Kamu Yönetimi ve Teknoloji Dergisi, 1 (1), 63-88.
• Saravanos A, Pissadaki EK, Singh WS ve Delfino D.(2024). Gauging public acceptance of conditionally automated vehicles in the united states. Smart Cities. 7 (2):913-931.
• Savastano, M., Suciu, M. C., Gorelova, I., ve Stativă, G. A. (2023). How smart is mobility in smart cities? An analysis of citizens' value perceptions through ıct applications. Cities, 132, 104071.
• Schelings C, Defays A ve Elsen C.(2023). Profiling citizens in the smart city: a quantitative study in Wallonia. Smart Cities. 2023; 6 (4):2125-2149.
• Sepehr, P. (2024). Mundane urban governance and ai oversight: the case of Vienna’s intelligent pedestrian traffic lights. Journal of Urban Technology, 1-18.
• Shtebunaev, S., Gullino, S., ve Larkham, P. J. (2023). Planning the smart city with young people: teenagers' perceptions, values and visions of smartness. Urban Planning, 8 (2), 57-69.
• Silik, C. E., ve Özdemir Akgül, S. (2021). Akıllı şehir endeksi kapsamında ankara’ya ilişkin karşılaştırmalı bir analiz. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5 (1), 542-557.
• Spicer, Z., Goodman, N., & Wolfe, D. A. (2023). How ‘smart’are smart cities? Resident attitudes towards smart city design. Cities, 141, 104442.
• Şentürk, Y. (2024). Investigating The Cooling Affect Of Green Spaces İn Urban Areas Within The Smart Cities Framework. (Yayınlanmış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics: pearson new ınternational edition. Northridge: Pearson.
• T.C. Ankara Valiliği, Ankara, http://www.ankara.gov.tr/ilcelerimiz , (Erişim Tarihi: 25.07.2024).
• Uçar, A., Negiz, N., ve Şemşit, S. (2017). Avrupa birliği akıllı kent uygulamaları ve Türkiye’deki yansımaları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22 (Kayfor 15 Özel Sayısı), 1785-1798.
• WeGo (T.Y). WeGo Smart City, https://we-gov.org/, (Erişim Tarihi: 12.7.2024)
• Wielicka-Gańczarczyk K, Jonek-Kowalska I. (2023). Perceptions and attitudes toward risks of city administration employees in the context of smart city management. Smart Cities. 2023; 6 (3):1325-1344.
• Wojewnik-Filipkowska, A., Gierusz-Matkowska, A., ve Krauze-Maślankowska, P. (2024). Fundamental power of the city-a proposition of a new paradigm and index for city development. Cities, 144, 104630.
• Yaşar, S., Poyraz, Z., Yumuşak, R., ve Eren, T. (2022). ANP ve PROMETHEE yöntemleri ile akıllı şehir analizi: Ankara’da bir uygulama. Gazi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 8 (1), 15-28.
• Yavuz, H. R. (2024). Akıllı şehirlerde ulaşım özelinde İstanbul örneği. Premium E-Journal of Social Sciences (PEJOSS), 8 (38), 91–96.