SELF-PRESENTATION ON SOCIAL MEDIA: AN ANALYSIS OF POSTGRADUATE THESES IN TURKEY

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: 3, 1295 - 1325, 15.09.2025

Özge Arslan

https://doi.org/10.16953/deusosbil.1636944

Öz

This study examines postgraduate theses in Turkey related to self-presentation on social media, evaluating 47 theses, including 39 master’s and 8 doctoral theses. This descriptive study used document analysis for data collection and quantitative content analysis for data interpretation. The theses were analysed regarding general characteristics, research methodology, theoretical approach, sampling type, sample profile, data collection tools, data analysis methods, and the social networking site studied. The findings revealed a sharp upward trend in the number of theses on self-presentation in social media since 2019. Marmara University emerges as the institution with the highest number of theses, while Public Relations and Advertising stands out as the leading department. Notably, 87.2% of the theses were written by female authors. Instagram is found to be the most frequently studied social media platform. One of the most significant findings is the recurring methodological problems encountered in these postgraduate studies.

Anahtar Kelimeler

Self-Presentation , New Media , Social Media , Digital Self , Digital Communication

Etik Beyan

Ethics committee approval was not required for this article.

Destekleyen Kurum

There is no supporting institution

Teşekkür

The authors have no acknowledgments to declare.

SOSYAL MEDYADA BENLİK SUNUMU: TÜRKİYE’DEKİ LİSANSÜSTÜ TEZLER ÜZERİNE BİR ANALİZ

Öz

Sosyal medyada benlik sunumu ile ilişkili Türkiye’deki lisansüstü tezlerin incelenmesini amaçlayan bu araştırmada, 39’u yüksek lisans, 8’i doktora olmak üzere 47 lisansüstü tez değerlendirilmiştir. Betimsel nitelikte olan araştırmanın veri toplama aşamasında doküman incelemesi tekniğinden yararlanılmış ve veriler niceliksel içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Tezler; tezin genel özellikleri, araştırma yöntemi, kuramsal yaklaşım, örnekleme türü, örneklem profili, veri toplama araçları, veri çözümleme tekniği ve tezin konusu olan sosyal ağ sitesi ölçütleri açısından incelenmiştir. Araştırma sonuçları, sosyal medyada benlik sunumuyla ilgili tezlerin 2019 yılından bu yana hızlı bir artış eğiliminde olduğunu göstermiştir. Marmara Üniversitesi, en fazla tezin yazıldığı üniversite olurken Halkla İlişkiler ve Tanıtım ise en fazla tezin tamamlandığı anabilim dalı olarak öne çıkmaktadır. Tezlerin %87,2’sinin kadın yazarlar tarafından yazılması araştırmanın dikkat çeken bulgularındandır. Tezlerde en yaygın şekilde araştırma konusu olan sosyal paylaşım platformunun Instagram olduğu gözlenmiştir. Araştırmanın önemli bulgularından biri de lisansüstü tezlerde sıklıkla karşılaşılan metodoloji sorunu olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Benlik Sunumu , Yeni Medya , Sosyal Medya , Dijital Benlik , Dijital İletişim.

Etik Beyan

Bu makale için etik kurul onayı gerekmemektedir.

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum bulunmamaktadır.

Teşekkür

Yazarların beyan edecek bir teşekkür notu bulunmamaktadır.

Kaynakça

• Arı, G. S., Armutlu, C., Tosunoğlu, N. G. & Toy, B. Y. (2009). Nicel araştırmalarda metodoloji sorunları: Yüksek lisans tezleri üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 64 (4), 16-37.
• Arkin, R. M. (1981). Self-presentation style. J. T. Tedeschi (Der.), Impression Management Theory and Social Psychological Research içinde (ss. 311-333). Academic Press.
• Arslan, Ö. & Görgülü Aydoğdu, A. (2022). Dijital kamusal alanda benlik sunumu. H. Hülür ve C. Yaşın (Ed.), Yeni medya, toplum ve kamusal alan içinde (ss. 647-684). Ütopya Yayınları.
• Bargh, J. A., McKenna, K. Y. A. & Fitzsimons, G. M. (2002). Can you see the real me? Activation and expression of the ‘true self’ on the internet. Journal of Social Issues, 58 (1), 33-48.
• Bauman, Z. & Lyon, D. (2013). Akışkan gözetim (E. Yılmaz, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9 (2), 27-40.
• Boyd, D. (2010). Social network sites as networked publics: Affordances, dynamics, and implications (taslak metin). Zizi Papacharissi (Ed.), Networked self: Identity, community, and culture on social network sites içinde (ss. 1-18). Routledge. (Orijinal metin ss. 39-58).
• Choi, S., Williams, D. & Kim, H. (2020). A snap of your true self: How self-presentation and temporal affordance influence self-concept on social media. New Media & Society, 1-22.
• Corbin, J. & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Sage.
• Coşkun, R. (2022). Nitel araştırmalarda sorunlar: Seçilmiş makalelerin eleştirel bir incelemesi ve bazı öneriler. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23 (1), 165-189.
• Coşkun, R. (2019, Ekim 27-28). Nitel araştırmalarda tasarım, örneklem ve veri edinme ve çözümleme sorunları [Konferans bildirisi]. 9. Uluslararası Balkanlarda Sosyal Bilimler Kongresi, Kuşadası, Türkiye. Erişim: https://www.researchgate.net/publication/338101200
• Çilingir, A. (2017). İletişim alanında içerik analizi yöntemi kullanılarak yapılan yüksek lisans ve doktora tezleri üzerine bir inceleme. Erciyes İletişim Dergisi, 5 (1), 148-160.
• Devito, M. A., Birnholtz, J. & Hancock, J. T. (2017). Platforms, people, and perception: Using affordances to understand self-presentation on social media. CSCW 2017 - Proceedings of the 2017 acm conference on computer supported cooperative work and social computing içinde (ss. 740-754). Association for Computing Machinery. https://doi.org/10.1145/2998181.2998192
• Erdoğan, İ. (2001). Sosyal bilimlerde pozitivist-ampirik akademik araştırmaların tasarım ve yöntem sorunları. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Güz, 119-134.
• Erkul, H. & Kanten, P. (2019). Metodolojik açıdan lisansüstü bitirme tezleri üzerine nitel bir araştırma. Management and Political Sciences Review, 1 (1), 11-37.
• Franzosi, R. (2008). Content analysis: Objective, systematic, and quantitative description of content. Thousand Oaks Sage Publications
• Gabrielle, L. & Titus, A. (2018). Online interactions: Comparing self-disclosure and self-presentation between friendship and dating. Psychology and Behavioral Science International Journal 9 (3), 001-008.
• Geray, H. (2017). Toplumsal araştırmalarda nicel ve nitel yöntemlere giriş. Ütopya Yayınları.
• Goffman, E. (1959/2014). Gündelik yaşamda benliğin sunumu (B. Cezar, Çev.). Metis Yayınları
• Gray, T., Norton, C., Breault-Hood, J., Christie, B. & Taylor, N. (2018). Curating a public self: Exploring social media images of women in the outdoors. Journal of Outdoor Recreation, Education, and Leadership, 10 (2), 153-170.
• Hollenbaugh, E. E. (2021). Self-presentation in social media: Review and research opportunities. Review of Communication Research, 9, 80-98.
• Huang, W. (2018). Analysis on self-presentation in internet social media. 3rd International Social Sciences and Education Conference Web of Proceedings Series içinde (ss. 19-22). FrancisAcademic Press.
• Joinson, A. N. (2001). Self-disclosure in computer-mediated communication: The role of self-awareness and visual anonymity. European Journal of Social Psychology, 31 (2), 177-192.
• Jones, E. E. & Pittman, T. S. (1982). Toward a general theory of strategic self-presentation. Jerry Suls (Ed.), Psychological perspectives on the self içinde (ss. 231-232). Lawrance Erlbaum: Hillsdale.
• Jürgens, P. (2012). Communities of communication: Making sense of the “social” in social media. Journal of Technology in Human Services, 30 (3-4), 186-203.
• Kampen, A.V., Phillips, M. J. & Devenport, S. (2024). Young women’s conceptualisation and self-representation in online dating: A qualitative analysis, SN Social Sciences, 4 (11), 1-27.
• Kleinheksel, A.J., Rockich-Winston, N., Tawfik, H. & Wyatt, T.R. (2020). Demystifying content analysis. American Journal of Pharmaceutical Education, 84, (1), 127-137.
• Locatelli, E. (2017). Images of breastfeeding on instagram: Self-representation, publicness, and privacy management. Social Media + Society, 3 (2), 1-14.
• Marwick, A. E. & Boyd, D. (2010). I tweet honestly, I tweet passionately: Twitter users, context collapse, and the imagined audience. New Media & Society, 13 (1), 114-133.
• Moller, D. W. (1986). Book Reviews [Joshua Meyrowitz tarafından yazılan No sense of place: the impact of electronic media on social behavior başlıklı kitabın değerlendirmesi]. Social Science Quarterly, 67 (1), 222.
• Nalçaoğlu, H. (2007). İnternet ve görselin imhası: İnternet içeriğini analiz etmek için kuramsal model arayışları. M. Binark (Der.), Yeni medya çalışmaları içinde (ss. 45-68). Dipnot Yayınları.
• Papacharissi, Z. (2002a). The presentation of self in virtual life: Characteristics of personal home pages. Journalism & Mass Communication Quarterly, 79 (3), 643-660.
• Papacharissi, Z. (2002b). The self online: The utility of personal home pages. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 46 (3), 346-368.
• Posos Devrani, A. E. & Kesici, İ. (2020). Yeni medya araştırmalarında yöntemler ve araçlar ne kadar yeni? Türkiye’deki lisansüstü tezlere dair bir meta analiz çalışması. Selçuk İletişim, 13 (1), 273-293.
• Punch, K. F. (2005). Sosyal araştırmalara giriş: Nicel ve nitel yaklaşımlar (D. Bayrak, H.B. Arslan & Z. Akyüz, Çev.) Siyasal kitabevi.
• Schlenker, B. R. (1985). Identity and self-identification. B. R. Schlenker (Ed.), The self and social life içinde (ss. 65-99). McGraw-Hill.
• Schlenker, B. R. & Weigold, M. F. (1992). Interpersonal processes involving impression regulation and management. Annual Review of Psychology, 43, 133-168.
• Shumaker, C., Loranger, D. & Dorie, A. (2017). Dressing for the Internet: A study of female self-presentation via dress on Instagram. Fashion, Style & Popular Culture, 4 (3), 365-382.
• Smulowitz, S. (2017). Document analysis. J. Matthes (Ed.), The International Encyclopedia of Communication Research Methods içinde (ss.1-8). Wiley.
• Swann, W.B., Jr. (1983). Self-verification: Bringing social reality into harmony with the self. J. Suls & A. G. Greenwald (Der.), Psychological perspectives on the self içinde (ss. 33-66). NJ:Erlbaum.
• Steinke, J., Coletti, A. & Gilbert, C. (2024). #WomenInSTEM: Exploring self-presentation of identity on Instagram. Journal of Science Communication, 23 (01), 1-33.
• Taylor, S., Peplau, L. A. & Sears, D. O. (2007). Sosyal psikoloji (A. Dönmez, Çev.). İmge Kitabevi.
• Toma, C. L., Hancock, J. T. & Ellison, N. B. (2008). Separating fact from fiction: An examination of deceptive self-presentation in online dating profiles. Personality and Social Psychology Bulletin, 34 (8), 1023-1036.
• Vitak, J. (2012). The impact of context collapse and privacy on social network site disclosures. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 56 (4), 451-470.
• Yücel Toy, B. & Güneri Tosunoğlu, N. (2007). Sosyal bilimler alanındaki araştırmalarda bilimsel araştırma süreci, istatistiksel teknikler ve yapılan hatalar. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 1-20.
• Zhang, Y. & Wildemuth, B.M. (2005). Qualitative analysis of content. Human Brain Mapping 30 (7), 2197-2206.
• Zhou, Z., Wang, Z. & Zimmer, F. (2023). Anonymous expression in an online community for women in China. Proceedings of the 56th Hawaii International Conference on System Sciences içinde (ss. 2051- 2060). Erişim: https://arxiv.org/abs/2206.07923