A Study on Said Nursı's Descrıptıon of The Quran

Yıl 2025, Cilt: 28 Sayı: 1, 20 - 43, 30.06.2025

Musa Güler

https://doi.org/10.58852/dicd.1657535

Öz

The Qur'an is the word of Allah and is a special name given to the last divine book. It is known that many definitions of the Qur'an have been made in the historical process. Considering that the definition is of vital importance in terms of determining the essence of the thing and distinguishing it from similar ones, the importance of identifying the different definitions made for the Qur'an will be better understood. The determination and declaration of the definition of the Qur'an by Said Nursi (d. 1960), who stated that his works are like a commentary on the Qur'an, has a different importance in terms of the science of tafsir. The reason for this importance is that Said Nursi is an influential figure in the establishment of intellectualism in the history of Islamic thought and his works, Risâle-i Nûr, are constantly read by a wide audience, especially in our country. What is the Qur'an and what is its definition? His answer to the questions reveals his definition of the Qur'an. Said Nursi, who handles the issue on the scale of the universe, truth and guidance, defines the Qur'ân al-kerîm as “the last divine book that introduces God Almighty, the universe, truth, guidance and the hereafter, the likes of which are impossible.” Said Nursi emphasized that the one who created and governs the universe and the one who sent the Qur'an are the same power, and in his definition he focused especially on the relationship between the Qur'an and the universe. It is observed that there is a close connection between his definition and the purpose for which the Qur'an was sent. The fact that the definition has a wide scope, that it is compatible with the purpose of the Qur'an, that it contains the general characteristics of the book, and that it combines theoretical discourse and practical effects together reveals the difference of the definition. The research is built on the determination of the relevant definition and the declaration of its nature.

Anahtar Kelimeler

Tafsir , Qur , Said Nursi , Risâle-i Nûr , Universe.

Said Nursi’nin Kur’ân Tarifi Üzerine Bir İnceleme

Öz

Kur’ân-ı Kerîm, Allah kelamı olup son ilahî kitaba verilen özel bir isimdir. Tarihi süreç içerisinde Kur’ân’ın pek çok tarifinin yapıldığı malumdur. Tanımın, eşyanın aslının belirlenmesi ve benzerlerinden ayıklanması açısından hayati öneme sahip olduğu düşünüldüğünde Kur’ân için yapılan farklı tanımları tespit etmenin ehemmiyeti daha iyi anlaşılacaktır. Yazdığı eserlerinin Kur’ân tefsiri mesabesinde olduğunu ifade eden Said Nursi’nin (öl. 1960) Kur’ân tanımının tespit ve beyanı, tefsir ilmi açısından kaydadeğer bir önemi haizdir. Said Nursi’nin, İslam düşünce tarihinde fikriyatın tesisinde etkin bir şahsiyet olması ve Risâle-i Nûr adlı eserlerinin de özellikle ülkemizde geniş bir kitle tarafından sürekli mütalaa ediliyor olması bu önemin nedenidir. Nursi’nin Kur’ân nedir, tarifi nasıldır? sorularına verdiği cevap onun Kur’ân tanımını ortaya koymaktadır. Meseleyi kâinat, hakikat ve hidayet ölçeğinde ele alan Said Nursi Kur’ân-ı Kerîm’i; “Yüce Allah’ı, kâinatı, hakikati, hidayeti ve ahireti tanıtan, benzerinin getirilmesi imkânsız olan son ilahî kitap olarak tanımlamıştır.” Kâinatı yaratan ve idare eden ile Kur’ân’ı gönderenin aynı güç olduğunun altını çizen Said Nursi, tanımında özellikle Kur’ân ve kâinat ilişkisine yoğunlaşmıştır. Onun yaptığı tanım ile Kur’ân’ın gönderiliş amacı arasında sıkı bir irtibatın olduğu gözlemlenmiştir. Tanımın geniş bir kapsama alanına sahip olması, Kur’ân’ın gönderiliş amacıyla uyumlu olması, kitabın genel özelliklerini ihtiva etmesi ve teorik söylem ile pratik etkilerini birlikte cem’ etmesi tanımın farklılığını ortaya koymaktadır. Araştırma ilgili tanımın tesbiti ve mahiyetinin beyanı üzerine inşa olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Tefsir , Kur’ân-ı Kerîm , Said Nursi , Risâle-i Nûr , Kâinat.

Kaynakça

• Birışık, Abdulhamit. “Kur’ân”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 26/383-388. İstanbul: TDV Yayınları, 2002.
• Bulut, Hasan. “Dilbilimsel Açıdan Kur’ân’da, İ’caz (Örnekler Üzerinden Bir Değerlendirme)”. Academic Knowledge 1/1 (2018), 36-51.
• Bulut, Hasan. Kur’ân Kıssalarının Motivasyona Etkisi. İstanbul: Kitap Dünyası Yayınları, 2023.
• Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdurrahman ed-Dârimî. Sünen-i Dârimî. thk. Nebil b. Haşim el-Gamrî. Beyrut: Daru’l Beşairi’l İslamiyye, 1983.
• Debûsî, Abdullah b. Muhammed b. Ömer b. İsâ. Takvîmü’l-Edille fî Usûli’l-Fıkh. thk. Halil Muhyiddin el-Meys. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2001.
• Değamin, Ziyad Halil Muhammed. “Bediüzzaman Said Nursi’ye Göre Kur’ân’ın Mûcizeligini Açıklama Metodu”. 20. Asırda İslâm Düşüncesinin Yeniden Yapılanması ve Bediüzzaman Said Nursi, Uluslararası Bedıuzzaman Sempozyumu-III. ed. Mehmet Paksu. İstanbul: Nesil Matbaacılık, 1995.
• Demirci, Mustafa. Kur’ân Tarihi. İstanbul: MÜİFV Yayınları, 2011.
• Derveze, Muhammed İzzet. Kur’ân’ı Anlamada Usul. çev. Vahdettin İnce. İstanbul: Ekin Yayınları, 2012.
• Dihlevî, Şah Veliyullah. el-Fevzu’l Kebir fi Usuli-t Tefsir. trc. Adullah Samed Afaracı. İstanbul: İtisam Yayınları, 2015.
• Duman, M. Zeki. Beyânu’l-Hak. İstanbul: Kayseri Gündem Gazetesi Yayınları, 2014.
• eṭ-Ṭaberî, Ebû Ca‛fer Muḥammed b. Cerîr b. Yezîd b. Ğâlib. Câmi‛u’l-beyân‛an te’vîli âyi’l-Ḳur’ân. thk. Abdullâh b. Abdilmuḥsin et-Turkî. Kahire: Dâru Hicr, 2001.
• Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed. el-Müstasfâ min İlmi’l-Usûl. thk. Muhammed b. Süleyman el-Eşkar. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1997.
• Günay, Hacı Mehmet. “Su”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37/432-437. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Hayri Bolay, Süleyman. “Alem”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 2/357-360. İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
• İsfehânî, Râgıb. el-Müfredat fi Garib’il Kur’ân. thk. Muhammed Seyyid Keylânî. Beyrut: Daru’l-Meârif, ty, “âlem” md.
• Karaman, Hayreddin vd. Kur’ân Yolu Türkçe Meal ve Tefsiri. İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2012.
• Karaman, Hayreddin. “Dağlar Ne İşe Yarar?”, Yenişafak (03 Nisan 2022). https://www.yenisafak.com/yazarlar/hayrettin-karaman/daglar-ne-ise-yarar-2062465
• Kurtubî, Muhammed b. Ahmed. el-Câmî‘li-ahkâmî’l-Kur’ân. Kahire: Daru’l-Kutubi’l-Mısrî,1939.
• Kutub, Seyid. Kur’ân’da Edebi Tasvir. trc. İsmail Aslan. İstanbul: Ravza Yayınları, 1999.
• Mevdudi, Ebu’l A‘lâ. Tefhimu’l-Kur’ân. çev. Muhammed Han Kayanî vd. İstanbul: İnsan Yayınları, 1987.
• Nu’mân b. Sâbit b. Zutâ, Ebû Hanîfe. el-Fıkhu’l-Ekber. Birleşik Arap Emirlikleri: Mektebetü’l-Furkân, 1999.
• Nursi, Said. İşârâtü’l-İ’câz. trc. Abdülmecid Nursi İstanbul: Söz Basım Yayın, 2006.
• Nursi, Said. Lem’alar. İstanbul: Söz Basım Yayın, 2006.
• Nursi, Said. Mektubat. İstanbul: Söz Basım Yayın, 2006.
• Nursi, Said. Sözler. İstanbul: Söz Basım Yayın, 2006.
• Nursi, Said. Şuâlar. İstanbul: Söz Basım Yayın, 2006.
• Nursi, Said. Mesnevî-i Nuriye. İstanbul: Söz Basım Yayın, 2006.
• Okuyan, Mehmet. Kur’ân-ı Kerîm’den Mesajlar. İstanbul: Kıraat Yayınları, 2017.
• Râzî, Fahreddin Muhammed b. Ömer. Mefâtîhu’l gayb. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1981.
• Rıfâî, Muhammed Nesib. Teysiru’l-Aliyyi’l-Kadir li-İhtisari Tefsir-i İbn Kesir. Riyad: Mektebetu’l-Meârif, 1989.
• Sâlih, Subhî. Mebâhis fî Ulûmi'l-Kur’ân. Beyrut: Dârü’l-İlm lil-Melâyîn,1988.
• Sarıçam, İbrahim. Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2005.
• Suyûtî, Celaleddin Abdurrahman. Muhtasar el-İtkân fi ulûm’il Kur’ân. Thk. Salahaddin Arkahdan. Beyrut: Daru’n-nefais, 1990.
• Şevkânî, Muhammed. İrşâdü’l-Fuḥûl. nşr. Ebû Mus‘ab M. Saîd el-Bedrî. Beyrut: yy.1992.
• Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr. Câmiʿu’l-beyân ʿan teʾvîli âyi’l-Ḳurʾân. thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî. Kahire: Dâru Hicr, 2001.
• Tok, Fatih. “Ebû Hanîfe’ye Göre Kur’ân ve Tercümesi”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2 (2015), 269-292.
• Uludağ, Süleyman. “Hitap”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 18/163. İstanbul: TDV Yayınları, 1998.
• Uzun, Nihat. “Kur’ân’ı Tanımlamanın Keyfiyeti: Kur’ân Tanımlarının Tarihsel Serencamı Üzerine Bir İnceleme”. Tefsir Araştırmaları Dergisi 2/1 (Nisan 2018), 100-140.
• Ünal, Mehmet. “Kur’ân Kendisini Nasıl Tanıtır”. Diyanet İlmi Dergi Kur’ân Özel Sayısı. ed. Yüksel Salman. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2015.
• Yazır, M. Hamdi. Hak Dini Kur’ân Dili. sad. İsmail Karaçam vd. İstanbul: Azim Dağıtım, 2011.
• Yılmaz, Musa Kazım. “Kur’ân’ın Meydan Okumasının Arkasındaki Gerçekler”. Katre Dergisi Kur'ân’ın İ’câzı Sayısı. ed. Ali Bakkal. İstanbu: İstanbul İlim ve Kültür Vakfı Yayınları, 2016.