TÜKETİM TOPLUMUNDA GÖZETİMİN TEMEL GÖRÜNÜMLERİ: BİR PANORAMA

Yıl 2014, Sayı: 12, 185 - 198, 01.12.2014

Ayşe Mermutlu

Öz

Gözetim süreç ve pratikleri, modernlik sürecinde yüklendiği yeni işlevler ve geç modern koşulların kapsamlı getirileri doğrultusunda kazandığı yeni görünümleri ile çağdaş toplumun belirleyici bir bileşeni olmaya devam etmektedir. Çağdaş toplum söz konusu olduğunda “bilişim teknolojileri”ne dayalı olarak ölçek ve kapsam bakımından yeni boyutlara ulaşan gözetimin, başka alanların yanısıra, toplumun tanımlayıcı bir yönünü oluşturan tüketim süreç ve pratikleri boyunca işlerlik kazandığı görülmektedir. “Tüketim toplumu”nun özgül koşulları çerçevesinde belirlenen ve işlerlik kazanan gözetim süreçlerinin doğası, bu makalenin konusunu oluşturmaktadır. Söz konusu çerçevede öncelikle gözetimin yeni araçları üzerinde durulacak, daha sonra tüketim üzerinden işlerlik kazanan gözetim süreç ve pratikleri ele alınarak bunların mevcut toplumsal eşitsizlikleri koruma ve yeniden üretme potansiyeline işaret edilecektir

Anahtar Kelimeler

Tüketim toplumu, Tüketim, Gözetim, Bilişim teknolojileri, Veri tabanları

MAIN ASPECTS OF SURVEILLANCE IN CONSUMER SOCIETY: A PANORAMA

Öz

Surveillance processes and practices continue to be a decisive component of contemporary society with new functionalities gained through the process of modernity and new aspects acquired in line with the comprehensive gainings of the conditions of late modernity. It is seen that surveillance reaching new heights in terms of scale and coverage based on information technology becomes operational, among other areas, through consumption process and practices which constitute a defining aspect of contemporary society. Characteristics of the surveillance processes determined and rendered operational by the specific context of the consumer society is the subject of this article. Firstly it will be elaborated on the new tools of surveillance, then surveillance processes and practices rendered operational through consumption will be dealt with and their potential of maintaining and reproducing the current social inequalities will be pointed

Anahtar Kelimeler

Consumer society, Consumption, Surveillance, Information technology, Databases

Kaynakça

• Bauman, Zygmunt. (1999a), Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar, çev. Ümit Öktem, Sarmal Yayınları, İstanbul. Bauman, Zygmunt. (1999b), Küreselleşme: Toplumsal Sonuçları, çev. Abdullah Yılmaz, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Bauman, Zygmunt. (2000), Postmodernlik ve Hoşnutsuzlukları, çev. İsmail Türkmen, Ayrıntı Yayınları, İstanbul. Bocock, Robert. (1997), Tüketim, çev. İrem Kutluk, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara
• Bozkurt, Veysel. (2000), “Gözetim ve İnternet: Özel Yaşamın Sonu mu?”, Birikim, Ağustos, Sayı: 136
• Featherstone, Mike. (1996), Postmodernizm ve Tüketim Kültürü, çev. Mehmet Küçük, Ayrıntı Yayınları, İstanbul. Hall Stuart, Jacques Martin (1995), Yeni Zamanlar: 1990’larda Politikanın Değişen Çehresi, çev. Abdullah Yılmaz, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Huxley, Aldous. (2000), Cesur Yeni Dünya, 2.b., çev. Ümit Tosun, İthaki Yayınları, İstanbul.
• Kumar, Krishan. (1999), Sanayi Sonrası Toplumdan Postmodern Topluma Çağdaş Dünyanın Yeni Kuramları, çev. Mehmet Küçük, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara
• Lyon, David. (1997), Elektronik Göz: Gözetim Toplumunun Yükselişi, çev. Dilek Hattatoğlu, Sarmal Yayınları, İstanbul.
• Lyon, David. (2006), Gözetlenen Toplum: Günlük Hayatı Kontrol Etmek, çev. Gözde Soykan, Kalkedon Yayınları, İstanbul.
• Lyon, David. (2012), Vesikalı Yurttaş: Gözetim Aracı Olarak Kimlik Kartları, çev. Barış Baysal, Kalkedon Yayınları, İstanbul.
• Lyon, David. (2013), Gözetim Çalışmaları: Genel Bir Bakış, çev. Ali Toprak, Kalkedon Yayınları, İstanbul.
• Ritzer, George. (2000), Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek, çev. Şen Süer Kaya, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.