İŞLEVLERİ AÇISINDAN DİNİ SEMBOL

Yıl 2018, Sayı: 21, 30 - 42, 01.12.2018

Hayreddin Kızıl

Öz

Dinî semboller, bireysel ve toplumsal açılardan farklı işlevlere sahiptir. Yaşayan herhangi bir dinî sembolün en önemli işlevi dini bir hakikati açığa çıkarmasıdır. Dinî bir hakikati açığa çıkarması diğer işlevlerin de ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Gizli bir anlamı açığa çıkarma, dindar bireyin kutsalla iletişim kurmasını sağlamakta, bireyin hayatını anlamlandırmaktadır. Herhangi bir toplumda yaşayan farklı bireylerin aynı sembol etrafında toplanması hem toplumsal birlikteliği hem de aidiyet duygusunu güçlendirmektedir. Belli bir sembol etrafında toplanan bireylerin ortak ülküler için hareket etmesi sembolün birey ve toplumu harekete geçirebildiğini göstermektedir. Birey ve toplumun harekete geçmesi hem yıkıcı hem de yapıcı sonuçları doğurabilir. Sembolün ifade edilen işlevleri görmemesi onun ölümü olarak kabul edilebilir. İşlevlerini kaybeden sembolün anlamı tarih içerisinde unutulmakta yerine aynı işlevi devam ettiren başka bir sembol geçmektedir

Anahtar Kelimeler

Sembol, sembolün işlevleri, aidiyet duygusu, kutsal

RELIGIOUS SYMBOLS IN TERMS OF THEIR FUNCTIONS

Öz

Religious symbols have different functions in terms of individual and social aspects. The most important function of the alive symbol is to reveal a religious truth. Revealing a religious truth bring about other functions to occur as well. The function of revealing a secret meaning makes it possible for a religious individual to communicate with the Sacred, and the individual’s life meaningful. Since different individuals living in any society are gathered around the same symbol, this situation develops both unity and sense of belonging. The movement of individuals gathered around a particular symbol for a common ideal demonstrates that the symbol can move the individual and society into action. The individual and society’s movement can lead to destructive and constructive consequences. Failure of the symbol to perform its functions can be regarded as its death. The meaning of the symbol that not fulfilling its functions is being forgotten in history and another symbol emerges which maintains the same function

Anahtar Kelimeler

Symbol, functions of symbol, sense of belonging, sacred

Kaynakça

• ADIBELLİ, Ramazan (2011), Mircea Eliade ve Din Mircea Eliade’nin Din Bilimi Çalışmalarının
• Etimolojik Açıdan Değerlendirilmesi, İz Yayıncılık, İstanbul. ATASAĞUN, Galip (1997), “Sembol ve Sembolizm”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.7, s.369-388.
• BAHADIR, Abdulkerim (2010), Jung ve Din, İz Yayıncılık, İstanbul.
• BİLGİN, Vejdi (2011), İbadet Şekilsel, Sembolik ve Toplumsal, Emin Yayınları, Bursa.
• BORELLA, Jean (2016), Dinsel Simgeciliğin Bunalımı, çev: Lütfi Fevzi Topaloğlu, İnsan Yayınları, İstanbul.
• BORGEAUD, Philippe (2008), Dinler Tarihinde Başlangıçlar, Çev: Adnan Kâhiloğulları, Dost
• Kitabevi Yayınları, Ankara. CAİN, Seymour (2002), “Din Çalışmalarının Tarihi”, Batıda Din Çalışmaları, Derleyen ve Çev
• Ömer Mahir Alper, Metropol Yayınları, İstanbul. CASSİRER, Ernst (2005), İnsan Üstüne Bir Deneme, Çev: Necla Arat, Say Yayınları, İstanbul.
• COHEN, Anthony P. (1999), Topluluğun Simgesel Kuruluşu, çev: Mehmet Küçük, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
• COX, James L. (2004) Kutsalı İfade Etmek Din Fenomenolojisine Giriş (Teori, Metot ve Uygulama)
• Çev: Fuat Aydın, İz Yayıncılık, İstanbul. ÇEVİK, Dolunay (baskı tarihi yok), Sembolik Etkileşim, Belvak Yayınları, (baskı yeri yok) ÇINAR, Aliye (2007), Varoluşçu Teoloji Paul Tillich’te Din ve Sembol, İz Yayıncılık, İstanbul.
• …………….. (2006), “Din Dili: Dini Sembol ve Ritüel”, Dindarlık Olgusu (Sempozyum Tebliğ ve Müzakereleri, Kurav (Kur’an Araştırmaları Vakfı) Yayınları, Bursa.
• DALICI, Emine. (2010), Kimlik Temsilinde Tarz, İmaj ve Simgelerin Yeri, Selçuk Üniversitesi
• Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya. DURAND, Gilbert (1998), Sembolik İmgelem, çev: Ayşe Meral, İnsan Yayınları, İstanbul.
• ELİADE, Mircea (2003) “Dinlerdeki Sembollerin Araştırılması Konusunda Metodolojik
• Düşünceler”, Dinler Tarihinde Metodoloji Denemeleri, (Editörler) Mircea Eliade ve Joseph M. Kitagawa, Çev: Mehmet Aydın, Mehmet Şahin Mehmet Soyhun, Konya. ……………… (2005), Dinler Tarihi (İnançlar ve İbadetlerin Morfolojisi), çev: Mustafa Ünal
• Serhat Kitabevi, Konya. ……………… (1991), Kutsal ve Din Dışı, Çev: Mehmet Ali Kılıçbay, Gece Kitapları, Ankara.
• ……………… (1992), İmgeler Simgeler, Çev: M. Ali Kılıçbay, Gece Yayınları, Ankara.
• ……………… (2000) “Kutsal Mimari ve Sembolizm”, Din ve Fenomenoloji Mircea Eliade’ın
• Eserlerine Toplu Bakış, Yayına Hazırlayan: Constantin Tacou, Çev: Havva Köser, İz Yayıncılık, İstanbul. GADAMER, Hans-Georg (2008), Hakikat ve Yöntem, c.I, Çev: Hüsamettin Arslan ve İsmail
• Yavuzcan, Paradigma Yayıncılık, İstanbul. GUÉNON, René (2010), İnisiyasyona Toplu Bakışlar I-II, Çev: Mahmut Kanık, Hece Yayınları, Ankara.
• JUNG, Carl Gustave (2007), İnsan ve Sembolleri, Çev: Ali Nihat Babaoğlu, Okuyan Us Yayınları, İstanbul.
• KİRMAN, Mehmet Ali (2011), Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü, Rağbet Yayınları, İstanbul.
• KOÇ, Turan (1998), Din Dili, İz Yayıncılık, İstanbul.
• KÖKTÜRK, Milay (2014), Kültür ve Sembol –Bir Cassirer İncelemesi, Aktif Düşünce Yayınları, Ankara.
• KUŞÇU, Emir (2011), Din Fenomenolojisi Wilfred Cantwell Smith Örneği, Sarkaç Yayınları, Ankara.
• MARDİN, Şerif (1992), Din ve İdeoloji, İletişim Yayınları, İstanbul.
• MAUI, Jacques (2000), “Mitoslar ve Semboller”, Din ve Fenomenoloji Mircea Eliade’ın
• Eserlerine Toplu Bakış, Yayına Hazırlayan: Constantin Tacou, Çev: Havva Köser, İz Yayıncılık, İstanbul. MAY, Rollo (1961), “The Significance of Symbols”, Symbolism in Religion and Literature
• Editör: Rollo May, USA. NORTHBOURNE, Lord (2003), Modern Dünyada Din, Çev: Şahabeddin Yalçın, İnsan Yayınları, İstanbul.
• PERŞEMBE, Erkan (1998), “Dinde Sembolün Fonksiyonu ve İslâm’da Sembolik Değerlerin Bugünü”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy: 10, s.89-101.
• RICOEUR, Paul (2007), Yorum Teorisi Söylem ve Artı Anlam, Çev: Gökhan Yavuz Demir, Paradigma Yayıncılık, İstanbul. SCHIMMEL, Annamarie (1954), “Dinde Sembolün Fonksiyonu Nedir?”, Ankara Üniversitesi
• İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: III-IV, Ankara, s.67-73. SCHWARZ, Fernand (1997), Kadim Bilgeliğin Yaniden Keşfi, Çev: Ayşe Meral Aslan, İnsan Yayınları, İstanbul.
• SEZEN, Yümni (2004), İslam’ın Sosyolojik Yorumu, İz Yayıncılık, İstanbul.
• TILLICH, Paul (2002), “Din Dilinin Doğası”, Çev: Aliye Çınar, Uludağ Üniversitesi İlahiyat
• Fakültesi Dergisi, c.XI, sayı: 2, ss. 227-236. ……………. (2000), “İmanın Sembolleri”, Çev: Aliye Çınar, Uludağ Üniversitesi İlahiyat
• Fakültesi Dergisi, c.IX, sayı: 9, ss.767-774. TOKAT, Latif (2004), Dinde Sembolizm, Ankara Okulu Yayınları, Ankara.
• WHITEHEAD, Alfred North (1961), “Uses of Symbolism”, Symbolism In Religion And Literature
• Editör: Rollo May, New York, ss.236-250. WHITEHEAD, Alfred North (2009), Sembolizm, Çev: Kadir Yılmaz, Şûle Yayınları, İstanbul.
• YILMAZ, Hüseyin (2003), Ezeli Hikmet ve Dinler Dinler Tarihinde Tradisyonel Perspektif, İnsan Yayınları, İstanbul.