TÜRKİYE’DE BÜTÇE AÇIKLARININ GELİŞİMİ ÜZERİNE DÖNEMSEL BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2018, Sayı: 21, 42 - 59, 01.12.2018

Mehmet Dağ

Öz

Modern devlet anlayışının bir gereği olarak ekonomide kamu kesiminin hacmi artmış ve kamu harcamaları hızla büyümüştür. 1929 Dünya Ekonomik Krizi sonrasında bütçe açıklarının bir ekonomi politikası aracı olarak kullanılması ekonomide çeşitli sorunlara yol açmıştır. Çoğu gelişmekte olan ülkede olduğu gibi Türkiye’de de özellikle 1980 sonrası dönemde bütçe açıkları ekonomik istikrarsızlığın temel nedeni olmuştur. Hükümetlerin açıkların finansmanında sık sık iç borçlanmaya başvurması nedeniyle bütçe açıklarının gelişimi olumsuz yönde etkilenmiş ve 1990’lı yıllar itibarıyla bütçe açıkları sürdürülemez hale gelmiştir. 2002 yılından itibaren uygulanmaya başlanan istikrar programları bütçe açıklarının azaltılmasını sağlanmıştır

Anahtar Kelimeler

Devlet Bütçesi, Bütçe Açıkları, Kamu Maliyesi

A PERIODIC REVIEW ON THE DEVELOPMENT OF BUDGET DEFICITS IN TURKEY

Öz

As a requirement of modern state understanding, the volume of the public sector in the economy has increased and public expenditures have grown rapidly. The use of budget deficits as a means of economic policy after the 1929 World Economic Crisis has caused various problems in the economy. As in most developing countries, especially in the post-1980 era budget deficits in Turkey it has been the main cause of economic instability. The development of budget deficits has been adversely affected by the fact that governments often resort to domestic borrowing in the financing of deficits, and budget deficits have become unsustainable in the 1990s

Anahtar Kelimeler

State Budget, Budget Deficits, Public Finance

Kaynakça

• Aytaç, D. ve Sağlam, M. (2014), “Kamu Açıkları İç Borç ve Faiz Oranı İlişkisi: Türkiye Örneği”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt:9, Sayı:1, ss. 131- 149.
• Çavdar Çalışkan, Ş. ve Karaman, F. (2013), “Cari Açık ve Bütçe Açığını Etkileyen Faktörlerin Nedensellik İlişkilerinin Diyagram Yoluyla Gösterimi: Türkiye Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:18, Sayı:1, ss.405-416.
• Demir, Osman. (2003), “Türkiye Ekonomisinin Temel Bir Sorunu: Yüksek Kamu Açıklarının Uzun Süre Devam Etmesi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt:17, Sayı:1- 2, ss.75-89.
• Dökmen Gökhan. (2012), “Kamu Harcamaları ve Kamu Gelirleri Arasındaki İlişki: Panel Nedensellik Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:27, Sayı:2, ss.115-143.
• Egeli, Haluk. (1997), Türkiye’de Planlı Dönemde Bütçe Açıklarının Bütçeleme Sistemleri Açısından Ekonomik Etki ve Sonuçlarının Değerlendirilmesi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Egeli Haluk, Özen Ahmet. (2013), Teoride ve Uygulamada Bütçe Politikası, İkinci Basım, Altın Nokta Basım Yayın Dağıtım, İzmir
• Eğilmez, Mahfi. “Kasım 2000 Krizi Üzerine”, Güncel Sorunlar, 2006, http://ekonomi.blogcu.com/kasim-2000-krizi-uzerine-mahfi-egilmez/130899 ,(Erişim Tarihi: 25.06.2018)
• Günaydın, İhsan. (2004), “Vergi-Harcama Tartışması: Türkiye Örneği”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt:5,Sayı:2, ss.163-181
• Gürdal, T. ve Yardımcıoğlu F., (2005), “Türkiye’de Faiz Dışı Fazlanın Gelişimi ve Ekonomik Etkileri Açısından Değerlendirilmesi”, Sayıştay Dergisi, Sayı:58, ss.21-39
• HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI, Kamu Borç Yönetimi Raporu Haziran 2014, http://www.hazine.gov.tr (Erişim Tarihi: 17.06.2018)
• Kantarcı, H.B. ve Karacan, R. (2008), “Mali Disiplinin Sağlanması Açısından Türkiye IMF İlişkilerinin Değerlendirilmesi”, Maliye Dergisi, Sayı 155, ss.144-158
• MALİYE BAKANLIĞI. Yıllık Ekonomik Rapor 2013, http://www.maliye.gov.tr/YillikEkonomikRapor/Yıllık%20Ekonomik%20Rapor%202013.pdf, (Erişim Tarihi: 24.06.2018)
• MALİYE BAKANLIĞI BÜTÇE VE MALİ KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. 2014 Yılı Bütçe Gerekçesi, http://www.bumko.gov.tr/Eklenti/7862,butceperformansi2014pdf.pdf?0 (Erişim Tarihi: 23.06.2018)
• MALİYE BAKANLIĞI, Yıllık Ekonomik Rapor 2017, http://api.maliye.gov.tr/icerik/uploads/2017/10/Yıllık-Ekonomik-Rapor-2017.pdf (Erişim Tarihi: 03.06.2018)
• MALİYE BAKANLIĞI, BÜTÇE VE MALİ KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, 2018 Yılı Bütçe Gerekçesi, http://www.bumko.gov.tr/Eklenti/7923,2014yilibutcegerekcesi.pdf?0, (Erişim Tarihi: 01.07.2018)
• Oktayer, Asuman. (2010), “Türkiye’de Bütçe Açığı, Para Arzı ve Enflasyon İlişkisi”, Maliye Dergisi, Sayı:158, ss.431-447.
• Öztürk İbrahim. (2012). Küresel Kriz ve Türkiye Ekonomisinin Dönüşümü, İstanbul Ticaret Odası, Türkiye Ekonomisi Araştırmaları, Yayın No:2012-25, İstanbul
• Pınar, Abuzer, Önder, İzzetin ve Gümüş, Erdal., (2013) Maliye Politikası II, (Ed. Beyhan Ataç), Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını, Eskişehir
• Sakal Mustafa. (2003), Türkiye’de Mali Disiplin Sorunu: Kamu Açıkları ve Borçlanmanın Sürdürülebilirliği (1988-2000 Dönem Analizi), Gazi Kitabevi, İzmir
• Susam, Nazan. (2009), Türkiye’de Uygulanan Maliye Politikaları 1923-2008, Derin Yayınları, İstanbul
• Susam N, Şeker M. ve Kılıçer E.. Türkiye Ekonomisi 2014 Bütçe Büyüklükleri ve Bütçe Performansı Raporu, İstanbul Üniversitesi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi, 18.11.2013, http://iktisat.istanbul.edu.tr/ifesam/wpcontent/uploads/2013/12/butce_performans_raporu.pdf, (Erişim Tarihi: 06.06.2018)
• Şen Hüseyin , Sağbaş, İsa. (2004). Bütçe Açıkları Teori ve Türkiye Uygulaması, Seçkin Yayıncılık, Ankara
• Tüğen Kâmil. Devlet Bütçesi, 12. Baskı, Bassaray Matbaası, İzmir, 2013. TÜSİAD. 2011’e Girerken Dünya ve Türkiye Ekonomisi Raporu, Aralık 2010, http://www.tusiad.org/__rsc/shared/file/ekonomi-raporu-2011.pdf (Erişim Tarihi: 01.06.2018)
• Yılmaz, Binhan Elif ve Ataer Sinan. (2014) Kamu Finansmanı ve Borç Göstergeleri, İstanbul Üniversitesi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi, http://iktisat.istanbul.edu.tr/ifesam/wpcontent/uploads/2014/05/kamu_finansmani_ve_borc_gosterg eleri.pdf (Erişim Tarihi: 24.06.2018)
• Yıldırım K., Karaman D. ve Taşdemir M. (2008), Makroekonomi, Yedinci Basım, Seçkin Yayınevi, Eskişehir