VİJİLANTİZM: BİR ŞİDDET VEYA BASKI TÜRÜNÜN KAVRAMSAL ANALİZİ

Yıl 2021, Sayı: 26, 129 - 140, 25.02.2021

Candaş Can

Öz

Çağımızın en yaygın şiddet ve baskı türlerinden biri olan vijilantizm, neredeyse tüm dünyada görülen bir olgudur.
Vijilantizme yönelik çalışmalar, dünya genelinde oldukça ilgi çekmesine rağmen, kavram Türkiye’de yeterli ilgiyi
bulamamıştır. Vijilantizm literatürü içerisinde sosyolojik, politik, hukuksal vb. birçok farklı açıdan incelemenin
yürütüldüğü çalışmalar yer almaktadır. Bu farklı epistemolojilere dayanan yaklaşımlar da kavramın anlaşılmasını
muğlaklaştırmaktadır. Bu nedenle çalışma kapsamında; literatürdeki farklı yaklaşımlar çerçevesinde ‘vijilanti kimdir?’,
‘vijilantizm nasıl bir eylemdir?’, ‘vijilantizmin farklı türleri nelerdir?’ ve ‘vijilantizm ne zaman/hangi durumlarda
gerçekleşir?’ soruları üzerinden kavramın neye işaret ettiği ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Nihayetinde bu kavramsal
sorgulama Türkçe vijilantizm literatürüne bir katkı sağlamayı da amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Şiddet, Kolektif Şiddet, Vijilanti, Vijilantizm.

Kaynakça

• Abrahams, Ray (1998), Vigilant Citizens: Vigilantism and the State, Polity Press, Malden, MA.
• Adorno, Theodor W. (2011), Kültür Endüstrisi-Kültür Yönetimi, İletişim Yayınları,İstanbul.
• Agoramoorthy, Govindasamy, ve Minna J. Hsu (2012) “The Significance of Cows in Indian Society between Sacredness and Economy”, Anthropological Notebooks, V. 18 (3), s. 5-12.
• Akın, Şeyma (2016), “Darbeler ve Batı Medyası: 28 Şubat Darbesi Üzerinden Bir Analiz”, Liberal Düşünce Dergisi, S. 21(84), s. 35-56.
• Arendt, Hannah (2018), Şiddet Üzerine, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Bajoria, Jayshree (2019), Violent Cow Protection in India: Vigilante Groups Attack Minorities, Human Rights Watch, New York.
• Bardakoğlu, Ali (1997), “Hak”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 15, İstanbul, s.139-51.
• Bayrak, Emek (2019), “Şiddet Tekelinin Tarihsel Gelişimi ve Bugüne Dair Notlar”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 68(1), s. 57-82, doi: 10.33629/auhfd.553895.
• Belew, Kathleen (2014), “Lynching and Power in the United States: Southern, Western, and National Vigilante Violence: Lynching and Power in the United States”, History Compass, V. 12(1), pp. 84-99, doi: 10.1111/hic3.12121.
• Berg, Manfred (2017), “Linç: Küresel Bir Bakış Açısıyla, Amerika’nın ‘Ulusal Suçu’”. Kitleleri Yeniden Düşünmek: Hukuk Şiddet Demokrasi, (Editör: Z. Koçak), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, s.117-130.
• Bora, Tanıl (2014), Türkiye’nin Linç Rejimi, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Brown, Richard Maxwell (1975), Strain of Violence: Historical Studies of American Violence and Vigilantism, Oxford University Press, Newyork.
• Cohen, Lloyd R. (1989), “The Legitimacy of Vigilanteism”, BYU Law Review, V. 4, pp. 1261-76.
• Cohen, Michael (2007), “‘The Ku Klux Government’: Vigilantism, Lynching, and the Repression of the IWW”, Journal for the Study of Radicalism, V. 1(1), ss. 31-56.
• Coogan, Peter (2006), Superhero: The Secret Origin of a Genre, MonkeyBrain, Austin, Texas.
• Dönmez, Rasim Özgür (2008) “Vigilantism in Turkey: Totalitarian Movements and Uncivil Society in a Post‐9/11 Democracy”, Totalitarian Movements and Political Religions, V. 9(4), pp. 551-73, doi: 10.1080/14690760802436183