DEĞER ODAKLI BİR YÖNETİM YAKLAŞIMI: KAMU DEĞERİ

Yıl 2021, Sayı: 28, 376 - 404, 29.10.2021

Abdullah Çelik Hakan Akca

Öz

Geleneksel kamu yönetimi yaklaşımından bir kopuşu sergileyen yeni kamu işletmeciliği yaklaşımı kapsamında son yıllarda kamu yönetimindeki sorunlar, tutarsızlıklar ve bölünmeler nedeniyle çeşitli eleştiriler ortaya çıkmaktadır. Yeni kamu işletmeciliği yaklaşımının yarattığı sorunlara yönelik eleştiriler çerçevesinde kamu yönetiminde alternatif yaklaşım arayışları söz konusu olmuştur. Bu kapsamda 1995 yılında ilk olarak Moore tarafından ileri sürülen ve süreç içerisinde artan bir ilgiyle ele alınmaya başlanan “Kamu Değeri” yaklaşımı ortaya çıkmıştır. Hem geleneksel kamu yönetimi hem de yeni kamu işletmeciliği yaklaşımlarından temel bazı özellikleri içeriğinde barındıran kamu değeri yaklaşımı, önceki yaklaşımların yarattığı sorunlara, yetersizliklere ve bozulmalara karşı alternatif çözüm önerileri de ortaya koymaktadır. Böylelikle son yıllarda yoğun bir ilgi ile kamu değeri yaklaşımına hem kamu yönetimi literatüründe hem de uygulamada yer verilmesi oldukça dikkat çekmektedir. Genel olarak bu çalışmada kamu yönetiminde alternatif bir yaklaşım olarak nitelendirilen kamu değeri yaklaşımının kavramsal ve kuramsal açıdan kamu yönetimi disiplinindeki yeri incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kamu değeri, Kamu değeri yönetimi, kamu değeri yaklaşımı, yeni kamu işletmeciliği

A VALUE-ORIENTED ADMINISTRATION APPROACH: PUBLIC VALUE

Öz

Within the scope of the new public management approach, which shows a break from the traditional public administration approach, various criticisms have emerged because of the problems, inconsistencies and divisions in public administration in recent years. Within the framework of criticism of the problems created by the new public management approach, there have been searches for alternative approaches in public administration. Thus, the “Public Value” approach, which was first put forward by Moore in 1995 and started to be handled with increasing interest in the process, emerged. The public value approach, which includes some of the main features from both traditional public administration and new public management approaches, also offers alternative solutions to the problems, inadequaies and disruptions created by previous approaches. Hence, the inclusion of the public value approach both in the public administration literature and in practice has attracted great attention in recent years. In general, this study examines the place of public value approach, which is described as an alternative approach in public administration, in the discipline of public administration from a conceptual and theoretical perspective.

Anahtar Kelimeler

Public value, public value management, public value approach, new public management

Kaynakça

• Akçakaya, Murat (2017), “Geleneksel Kamu Yönetiminden Yeni Kamu Yönetimine Kamu Yönetimi Disiplininin Gelişimi”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 34, s. 189-219.
• Algan, Fatma (2015), “Kamu Hizmetlerinin Standartlaşması ile Verimliliğin Artırılması”, Verimlilik Dergisi, Sayı: 1, s. 87-108.
• Ayhan, Emrah ve Önder, Murat (2017), “Yeni Kamu Hizmeti Yaklamışımı: Yönetişime Açılan Bir Kapı”, Cilt: 3, Sayı: 2, Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, s. 19-48.
• BBC (2004), Building Public Value: Renewing The BBC For A Digital World, BBC, London.
• Bozeman, Barry (2003), “Public-Value Failure: When Efficient Markets May Not Do”, Public Administration Review, Volume: 62, Issue: 2, pp. 145-161.
• Bozeman, Barry (2009), “Public Values Theory: Three Big Questions”, International Journal of Public Policy, Volume: 4, Issue: 5, pp. 369-375.
• Bracci Enrico - Gagliardo Enrico Deidda - Bigoni Michele (2014), “Performance Management Systems And Public Value Strategy: A Case Study”, Public Value Management, Measurement and Reporting, Volume: 3, pp. 129-157.
• Çiner, Can Umut ve Olgun, Burcu, (2015), “Neo-Weberyan Devlet: Yeni Kamu İşletmeciliği Reformları İçin Yeni Bir Tartışma”, Kamu Yönetiminde Paradigma Arayışları: Yeni Kamu İşletmeciliği ve Ötesi, (Editörler: Özer Köseoğlu ve Mehmet Zahid Sobacı), Dora, Bursa, s. 205-230.
• Erten, Şerafettin (2021), “Kamu Değeri: Tanımı ve Ölçülmesi Üzerine Bir İnceleme”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 1, s. 104-125.
• Eryılmaz, Bilal (2020), Kamu Yönetimi Düşünceler - Yapılar - Fonksiyonlar - Politikalar, Umuttepe Yayınları, İzmit-Kocaeli.
• Gençosman, Fatih, (2018), Kamu Değeri Bağlamında Kamu-Özel Ortaklıkları, Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa.
• Hartley, Jean - Alford, John - Knies, Eva - Douglas, Scott (2017). “Towards An Empirical Research Agenda For Public Value Theory”. Public Management Review, Volume: 19, Issue: 5, s. 670-685.
• Hatipoğlu, İbrahim, (2015), “Bütünleşik Kamu Yönetimi: Yeni Kamu İşletmeciliğinin Parçalayıcı Doğasına Yönelik Bir Sorgulama”, Kamu Yönetiminde Paradigma Arayışları: Yeni Kamu İşletmeciliği ve Ötesi, (Editörler: Özer Köseoğlu ve Mehmet Zahid Sobacı), Dora, Bursa, s. 153-170.
• Hills, Dione ve Sullivan, Fay. (2006). Measuring Public Value 2: Practical Approaches. The Work Foundation, London.
• Hood, Christopher (1991), “A Public Management For All Seasons?”, Public Administration, Volume: 69, Issue: 1, pp. 3-19.
• Horner Louise - Fauth Rebecca - Mahdon Michelle (2007), Creating Public Value: Case Studies, The Work Foundation, London.
• Kalfa, Ceren (2011), “Kamu Yönetimi Disiplininin Gelişimi ve Kimlik Tartışmaları”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 1, s. 403-417.
• Karasu, Koray (2004), “Kamu Yönetimi Disiplininin Kökenine İlişkin Bir Not”, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, s. 225-242.
• Karkın, Naci (2012), “Kamu Siyasalarının Üretilmesinde Yeni Bir Ölçüt: Kamusal Değer Kavramı ve Kritiği”, Kamu Politikalarında Dönüşüm-KAYFOR, TODAİE, s. 359-372.
• Karkın, Naci, (2013), “Yönetim ve Örgüt Teorileri”, Yönetim Bilimi, (Editörler: Elif Yücetürk ve Serdar H. Öge), Lisans Yayıncılık, İstanbul, s. 27-54.
• Karkın, Naci, (2015), “Kamu Değeri Kavramı ve Kamu Değeri Yönetiminin Kamu Yönetimi Kuramı Bağlamındaki Yeri”, Kamu Yönetiminde Paradigma Arayışları: Yeni Kamu İşletmeciliği ve Ötesi, (Editörler: Özer Köseoğlu ve Mehmet Zahid Sobacı), Dora Yayıncılık, Bursa, s. 249-272.
• Karkın, Naci, (2019), “Kamu Değeri”, Kamu Yönetimi Ansiklopedisi, (Editörler: Yasemin Mamur Işıkçı ve Esmeray Alacadağlı), Astana Yayınları, 2. Baskı, Ankara, s. 435-439.
• Kaya, Fevzi (2017), “Kamu Yönetimi Yaklaşımlarının Karşılaştırmalı Analizi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 53, s. 747-755.
• Kaymal, Cansu, (2020), “Kamu Yönetiminde “Yeni Ötesi” Bir Arayış: “Yeni Kamu Yönetimi Ötesi””, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt/Sayı: 32, s. 134-144.
• Kelly Gavin - Mulgan Geoff, - Muers Stephen (2002), Creating Public Value: An Analytical Framework For Public Service Reform, Strategy Unit, Cabinet Office, London.
• Köseoğlu, Özer ve Sobacı, Mehmet Zahid (2015), “Kamu Yönetimi Kuramının Geleceği: Yeni Kamu İşletmeciliğinden Hibritleşmeye Doğru”, Kamu Yönetiminde Paradigma Arayışları: Yeni Kamu İşletmeciliği ve Ötesi, (Editörler: Özer Köseoğlu ve Mehmet Zahid Sobacı), Dora, Bursa, s. 297-314.
• Köseoğlu, Özer ve Sobacı Zahid (2014), “Kamu Politikaları Yoluyla Kamu Değeri Üretmek”, Kamu Yönetiminde Değişim: KAYFOR XII Bildiriler Kitabı, Aydın, s. 434-450.
• Köseoğlu, Özer ve Tuncer, Aziz, (2014), “Kamu Yönetiminde Yeni Bir Yaklaşım Olarak Kamu Değeri: Kavramsal ve Kuramsal Açıdan Bir Tartışma”, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 24, s. 145-170.
• Meynhardt, Timo (2009). “Public Value Inside: What is Public Value Creation?” International Journal of Public Administration, Volume: 32, Issue: 3-4, s. 192-219.
• Meynhardt, Timo (2015). “Public Value - Turning a Conceptual Framework into a Scorecard”, Public Value and Public Administration, (Editors: J. M. Bryson, B. C. Crosby ve L. Bloomberg), Georgetown University Press, Washington DC, s. 147-169.
• Meynhardt, Timo ve Jasinenko, Anna (2020). “Measuring Public Value: Scale Development And Construct Validation” International Public Management Journal, Volume: 24, Issue: 2, s. 222-249.
• Moore, Mark H. (1994), “Public Value As The Focus Of Strategy”, Australian Journal of Public Administration, Volume: 53, Issue: 3, pp. 296-303.
• Moore, Mark H. (1995), Creating Public Value: Strategic Management In Government, Harvard University Press, London.
• Moore, Mark H. (2003), “The Public Value Scorecard: A Rejoinder and an Alternative to “Strategic Performance Measurement and Management in Non-Profit Organizations” by Robert Kaplan”, Hauser Center for Nonprofit Organizations Working Paper, Volume: 18, (May 2003).
• O’Flynn, Janine (2007), “From New Public Management to Public Value: Paradigmatic Change and Managerial Implications”, The Australian Journal of Public Administration, Volume: 66, Issue: 3, pp. 353-366.
• Ömürgönülşen, Uğur, (2003), “Kamu Sektörünün Yönetimi Sorununa Yeni Bir Yaklaşım: Yeni Kamu İşletmeciliği”, Çağdaş Kamu Yönetimi I: Konular, Kuramlar, Kavramlar, (Editörler: Muhittin Acar ve Hüseyin Özgür), Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, s. 3-44.
• Özalp, Sevinç Soyocak (2020). “Yönetim Tartışmalarında Kamu Yararından Kamu Tercihine Ve Kamu Değerine”, Akademik Hassasiyetler, Cilt: 7, Sayı: 13, s. 241-265.
• Özer, Mehmet Akif (2018), “Yeni Kamu Yönetimi “Nereye?” Türkiye İçin Öngörüler”, Türk İdare Dergisi, Sayı: 486, s. 259-294.
• Parlak, Bekir ve Gençosman, Fatih (2020), “Kamu Değeri Yönetimi: Uygulamaya Yönelik Bir Yöntem Önerisi”, İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 13, s. 318-330.
• Stoker, Gerry (2006), “Public Value Management: A New Narrative for Networked Governance?”, American Review of Public Administration, Volume: 36, Issue: 1, pp. 41-57.
• Talbot, Colin (2008), Measuring Public Value: A Competing Values Approach, The Work Foundation, London.
• Taylor, Frederick W. (2016), “Bilimsel Yönetim”, (Çev. Cevdet Zengin), Kamu Yönetimi Klasikleri, (Eds: Jay M. Shafritz ve Albert C. Hyde), (Çeviri Editörleri: Hüseyin Akdoğan ve Serkan Altuntop), Global Politika ve Strateji, Ankara, s. 41-45.
• Tuncer, Aziz ve Usta, Sefa (2013), “İki Kriz Arasında Yönetim: Yeni Kamu İşletmeciliği”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 30, s. 181-195.
• Turkel, Eli ve Turkel, Gerald (2016), “Public Value Theory: Reconciling Public Interests, Administrative Autonomy and Efficiency”, Review of Public Administration and Management, Volume: 4, Issue: 2, pp. 1-7.
• Uysal, Yusuf, (2020), “Klasik Kamu Yönetiminden Yeni Kamu İşletmeciliği Ve Post-YKİ'ye Kamu Hizmetlerinin Değişimi ve Dönüşümü Üzerine Bir Değerlendirme”, International Journal of Management and Administration, Cilt: 4, Sayı: 7, s. 112-135.
• Uzun, Abdullah ve Demir, Tülay (2019), “Kamu Değeri Üzerine Bir Literatür Analizi: Kuram Ve Uygulama”, Contemporary Issues in Labor, Public Finance & Administration, (Editörler: Derya Demirdizen Çevik ve Osman Geyik), IJOPEC Publication, London, pp. 73-90.
• Üstüner, Yılmaz (2000), “Kamu Yönetimi Kuramı ve Kamu İşletmeciliği Okulu”, Amme İdaresi Dergisi, , Cilt: 33, Sayı: 3, s. 15-31.
• Wal, Zeger Van der - Nabatchi, Tina, - Graaf, Gjalt de (2015), “From Galaxies to Universe: A Cross-Disciplinary Review and Analysis of Public Values Publications From 1969 to 2012”, American Review of Public Administration, Volume: 45, Issue: 1, pp. 13-28.
• Weber, Max, (2016), “Bürokrasi”, (Çev. Cevdet Zengin), Kamu Yönetimi Klasikleri, (Eds: Jay M. Shafritz ve Albert C. Hyde), (Çeviri Editörleri: Hüseyin Akdoğan ve Serkan Altuntop), Global Politika ve Strateji, Ankara, s. 55-63.
• Wilson, Woodrow, (2016), “İdarenin İncelenmesi”, (Çev. Cevdet Zengin), Kamu Yönetimi Klasikleri, (Eds: Jay M. Shafritz ve Albert C. Hyde), (Çeviri Editörleri: Hüseyin Akdoğan ve Serkan Altuntop), Global Politika ve Strateji, Ankara, s. 1-24.