ERKEN RÖNESANS DÖNEMİ MİMARLARINDAN FİLİPPO BRUNELLESCHİ’NİN (1376-1446) ESERLERİNDE MATEMATİkSEL ORANLAR VE PERSPEKTİF

Yıl 2023, Sayı: 32 (Dicle Üniversitesi'nin 50. Yılına Özel 50 Makale), 1042 - 1062, 01.03.2023

Rahşan Toptaş

Öz

Çalışmamızda erken Rönesans dönemi mimarlarından biri olarak kabul edilen Filippo Brunellechi ve mimari eserlerinde matematik, oran ve perspektif kullanımı sanatsal bakış açısı ile ele alınmıştır. Çalışmamız Rönesans dönemi ve oluşum süreçleri hakkında bilgilerin verildiği bir bölümle başlamıştır. İkinci bölüm Filippo Brunelleschi’nin sanat hayatı ve eserleri hakkındadır. Üçüncü bölüm sanatçının perspektif bilgisi, matematiksel oran ve bunların etkileri üzerine yoğunlaşmaktadır. Son olarak sanatçının icatlarının yer aldığı bölümün ardından bulgular ve değerlendirme başlığı altında konunun çalışılması ile ortaya çıkan veriler değerlendirilmiştir. Sonuç olarak sanatçının döneminin üzerinde bir mimari algı ve yeteneğinin olduğu, Rönesans mimarisinin temel bir takım uygulamalarını gerçekleştirdiği, perspektif olgusunu insani oranlarla mimariye uyarladığını, özellikle kubbe inşasında başarılması zor birçok eseri meydana getirdiği, icatları ile mühendislik, savunma ve patent alma konularında buluşlar ortaya koyduğu görülmüştür. Perspektif alanında, Orta Çağ boyunca unutulmuş, deneysel çalışmaları sonradan gelecek olan sanatçılara esin kaynağı olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sanat Tarihi, Rönesans Sanatı, Filippo Brunelleschi

THE MATHEMATICAL PROPORTIONS AND PERSPECTIVE IN THE WORKS OF FILIPPO BRUNELLESCHI (1376-1446), AN ARCHITECT OF THE EARLY RENAISSANCE

Öz

Kaynakça

• Alberti, L. B. (1972). On painting and sculpture: the latin texts of “de pictura” and “de statua”. Phaidon.
• Argan, G. C. & Robb, N. A. (1946). The architecture of brunelleschi and the origins of perspective theory in the fifteenth century. Journal of the warburg and courtauld ınstitutes, 9, 96–121. doi:10.2307/750311.
• Averlino, A. P. (1965). Treatise on architecture. Yale University Press.
• Bartoli, L. (1977). La rete magica di filippo brunelleschi: ıe seste, iı braccio, ıe misure. Nardini.
• Bartoli, M.T. & Cohen, M. (2015). Beyond beauty: reexamining architectural proportion through the basilicas of san lorenzo and santo spirito in flörence. J (17), Nexus Netw, 327–329. https://doi.org/10.1007/s00004-014-0229-1.
• Benevolo, L. (2003). The architecture of the Renaissance- Volume I. Routledge.
• Chelazzi, G. (1991). Ò Filippo Brunelleschi. Cengage Gale.
• Chant, C. & Goodman, D. (1999). Pre-ındustrial cities &tecnologies, Routledge.
• Cohen, M. A. (2014). Ten principles for the study of proportional systems in the history of architecture. Architectural Histories, 2 (1), 1-15.
• Crıcchıo, M. (2014). Santa maria degli angeli a firenze. l’evoluzione del monastero camaldolese attraverso la genesi dei suoi chiostri. Rivista della Scuola di Specializzazionein Beni Storico-Artistici Dell’università di Bologna, 2, 47-55.
• Demirkent, I. (1996). Haçlılar. İslam Ansiklopedisi, c.14, 525-546.
• Eugenio B. (1981). Filippo Brunelleschi: the complete work. Rizzoli.
• Fanelli, G. (2004). Brunelleschi's cupola: past and present of an architectural masterpiece. Flörence. Mandragora.
• Franklin K. B. & Toker, B. (1978). Florence Cathedral: the design stage. The art bulletin, 60 (2), 214-231. http://www.jstor.org/stable/3049777.
• Gärtner, Peter (1998). Brunelleschi (in French). Konemann.
• Gombrich, B. H. (1999). Sanatın Öyküsü (Çev. E. Ö. Erduran). Remzi Kitabevi.
• Janson, W. & Janson. A. (2004). History of art: the western tradition. Pearson Education.
• Johnson, L. C. (1951). A comparatıve analysıs of developments ın archıtecture and landscape archıtecture durıng the renaıssance perıod İıtaly, [Unpublished Master Thesis]. Michigan State University.
• Habermas, J. (1992). The structural transformation of public sphere: an inquiry into a category of bourgeois society. MIT Press.
• Hamerman, N. & Rossi, C. (1989). The apollo project of the golden renaissance brunelleschi's dome. 21st Century.
• Heydenreich, L. H. (1996). Architecture in Italy 1400-1500. Yale University Press.
• W. Heyd, (1975). Yakın-Doğu Ticaret Tarihi (Çev. E. Z. Karal). Türk Tarih Kurumu Yayınları. Hyman, I. (1974). Brunelleschi in perspective. Prentice-Hall.
• Kemp, Martin (1978). Science, non-science and nonsense: the ınterpretation of brunelleschi's perspective. Art History. 1 (2): 134–161. doi:10.1111/j.1467-8365.1978.tb00010.x.
• King, R. (2000). Brunelleschi’s dome: the story of the great cathedral in florence. Pımplico Edition.
• King, Ross (2000). Brunelleschi's Dome: How a renaissance genius reinvented architecture. Walker.
• Kemp, M. (1990). The science of art, Yale University Press.
• Kleiner, F. (2006). Gardner’s art through the ages: the western perspective II. Wadworth.
• Leader, S. (1901). Fılıppo dı ser brunellesco, George Bell & Sons.
• Maltaş, M. Ş. (2019). Rönesansta, matematik içerikli yeni bir sanat bağlamında doğrusal (lınear) perspektif, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 223-238.
• Manetti, A. (1970). The life of Brunelleschi. The Pennsylvania State University Press.
• Millingchamp, H. (1911). Florence and her treasures, Mac Millan Company.
• Moffett, M. Fazio, M. & Wodehouse, L. (2003) World history of architecture. Lawrence King Publishing.
• Murray, P. (1992). The architecture of the ıtalian renaissance. Thames & Hudson.
• Nauert, C. G. (2011). Avrupa’da Hümanizma ve Rönesans Kültürü (Çev. B. Tırnakçı). TC. İş Bankası Kültür Yayınları.
• Perry, M., Chase, M., Jacob, M. & Jacob, J. (2009). Western civilization: ıdeas, politics and society. Houghton Mifflin Harcourt Publishing.
• Prager, F. D. (1946). Brunelleschi's patent. Journal of the patent office society. 28 (2), 109-135.
• Reynolds, M. A. (2003). Perspectiva geometrica. Nexus netw, 5, 137–150. https://doi.org/10.1007/s00004-002-0008-2.
• Rocky, R. (2017). Santo spirito in florence: brunelleschi, the opera, the quartiere, and the cantiere, The university of exeter.
• Runciman, S. (1986). Haçlı Seferleri Tarihi, Birinci Haçlı Seferi Ve Kudüs Krallığı’nın Kuruluşu, (Çev. F. Işıltan). Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Saalman, H. (1993). Filippo Brunelleschi: the buildings. Penn State Press.
• See, H. (2000). Modern Kapitalizmin Doğuşu, Yöneliş Yayınları.
• Smıth, P. (2009). Rönesans ve reform ağı, bir sosyal arkaplan çalışması, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Steinber, L. (1974). Pontormo’s copponi chapel. The art bulletin, 56 (3), 385-399.
• Tignor, R., et al. Worlds Together, Worlds Apart- A History of the World Volume two: From 1000 CE to the present, Third Edition, New York, London: WW Norton & Company, 2011.
• Vasari, G. (2006). The lives of the most excellent painters, sculptors and architects- modern library classics (Çev. Gaston du C. De Vere). Random House.
• Vitrivius, (2015). Mimarlık Üzerine On Kitap (Çev. Güven, S.). Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı Yayınları.
• Waldman, L. A. (2002). Source new light on the capponi chapel in s. felicita. The art bulletin, 84 (2), 293-314.