GENÇ YETİŞKİNLERDE DİJİTAL BAĞIMLILIK VE ÖZ-KONTROL İLİŞKİSİNDE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIĞIN ARACI ROLÜ

Yıl 2023, Sayı: 34, 467 - 495, 21.10.2023

Sinem Arslankoç , Çağla Salduz Doruk , Orhan Koçak

https://doi.org/10.15182/diclesosbed.1300592

Cited By: 1

Öz

Dijital teknolojilerin aşırı veya sorunlu kullanılması ile oluşan dijital bağımlılık kavramı birçok kavramla etkileşim halinde olmakta ve bu kavramlar arasında öz-kontrol ve psikolojik sağlamlık kavramları yer almaktadır. Bireylerin öz-kontrolleri veya psikolojik sağlamlıkları dijital bağımlılık düzeylerini etkilemektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı genç yetişkinlerde dijital bağımlılık ve öz kontrol ilişkisinde psikolojik sağlamlığın aracı rolünü basit aracılık modeliyle incelemektir. Bu noktada nicel araştırma yöntemiyle tasarlanan çalışmanın örneklemi İstanbul’da ikamet eden 18-30 yaş arası genç yetişkin bireylerdir ve tamamen gönüllülük esasına dayalı bir şekilde toplam 316 kişi çalışmaya dahil edilmiştir. Araştırmanın amaçları doğrultusunda veriler SPSS 23.0 programı ve Process v 4.0 eklentisi ile analiz edilmiş ve güvenilirlik ve normallik, faktör, korelasyon, regresyon ve aracılık analizleri kullanılmıştır. Çalışma kapsamında psikolojik sağlamlığın aracılık etkisi istatistiksel olarak anlamlı bulunmuş ve bu etkinin dijital bağımlılığı azaltıcı bir rolde olduğu tespit edilmiştir. Böylece psikolojik sağlamlığın koruyucu bir rol oynadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

bağımlılık, dijital bağımlılık, öz-kontrol, psikolojik sağlamlık

Kaynakça

• Ağır, M. S. (2018). Ergenlerde psikolojik sağlamlık, okul tükenmişliği ve internet bağımlılığı üzerine bir inceleme. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 6(16), 5-28.
• Akçakaya, A., & Arslan, Ç. (2020). Üniversite öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığı, sosyal beceri ve öz-kontrol düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Scientific Journal Virtus, 49, 123-129. Aktaş, B. (2018). Ortaokul öğrencilerinde internet ve dijital oyun bağımlılığının psikolojik sağlamlık ve saldırganlıkla ilişkisi. (YÖK Tez Merkezi, Yüksek Lisans). Kafkas Üniversitesi.
• Altuntaş, S., & Genç, H. (2020). Mutluluğun yordayıcısı olarak psikolojik sağlamlık: Öğretmen örnekleminin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(4), 936-948. https://doi: 10.16986/HUJE.2018046021
• Arslan, A., & Bardakçı, S. (2020). Üniversite öğrencilerinin dijital bağımlılık düzeylerinin iletişim becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 8(20), 36-63.
• Arslan, A., Kırık, A. M., Karaman, M., & Çetinkaya, A. (2015). Digital addiction in high school and university students. International Peer-Reviewed Journal of Communication and Humanities Research, 8(8), 34-58. Arslan, G. (2015). Yetişkin psikolojik sağlamlık ölçeğinin (YPSÖ) psikometrik özellikleri: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 2(16), 344-357.
• Bakan-Kıraç, İ., & Sahmurova, A. (2022). 12-14 yaş arasındaki ergenlerde internet bağımlılığı ile sürekli öfke-öfke tarzı ifade ve psikolojik dayanıklılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Social Research and Behavioral Sciences, 8(16), 322-345.
• Başol, G., & Duran, E. (2019). Anne tutumu ile çevrimiçi oyun bağımlılığı arasındaki ilişkide öz düzenlemenin aracı rolü. 2.International Learning Teaching and Educational Research Congress, Amasya, Türkiye, 5 - 07 Eylül 2019.
• Baumeister, R. F. (2003). Ego depletion and self-regulation failure: A resource model of self-control. Alcohoiısm: Clinical and Experimental Research, 27(2), 281-284. https://doi:10.1097/01.ALC.0000060879.61384.A4
• Block, J., & Kremen, A. M. (1996). IQ and ego-resiliency: Conceptual and empirical connections and separateness. Journal of Personality and Social Psychology, 70(2), 349-361. Brooks, R. (2015). Resilience: the common underlying factor. https://www.drrobertbrooks.com/wp2/wp-content/uploads/2015/04/april-2015-revised-42115.pdf (09.03.2023)
• Bulut, B. (2016). Ergenlerin anksiyete, sosyal destek ve psikolojik sağlamlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (YÖK Tez Merkezi, Yüksek Lisans). Atatürk Üniversitesi.